Inhalatiestoornis in de DSM-5

Inhalatiemiddelen zijn een reeks stoffen, waaronder vluchtige koolwaterstoffen, giftige gassen die doorgaans in huishoudelijke producten zoals lijm, verfverdunners, white-out en verschillende schoonmaakmiddelen voorkomen. Het herhaaldelijk gebruiken van inhalatiemiddelen kan soms leiden tot een verslaving die bekend staat als inhalatieverslaving.

Inhalant use disorder is een psychiatrische aandoening die van toepassing is op het opzettelijke gebruik van inhalanten. Deze diagnose is niet van toepassing op het accidenteel inademen van giftige of psychoactieve stoffen, zelfs als het dezelfde stoffen zijn die mensen inademen als ze een inhalant use disorder hebben en zelfs als ze identieke effecten veroorzaken.

Symptomen van een inhalatiestoornis

Inhalant use disorder verwijst naar een problematisch patroon van inhalant use over time, niet de acute effecten van inhalant, zelfs als ze levensbedreigend zijn. De Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorder (DSM-5-TR) identificeert de volgende symptomen van de aandoening:

• De persoon gebruikt de inhalatiemiddelen in grotere hoeveelheden of langer dan hij/zij van plan was.
• De persoon wil het gebruik van inhalatiemiddelen verminderen, maar vindt dit lastig.
• De persoon besteedt veel tijd aan het inhaleren van het middel, het gebruiken ervan en het herstellen van de effecten ervan.
• Er is steeds weer een verlangen naar meer te inhaleren middelen.
• De persoon kan belangrijke taken thuis, op school of op het werk niet uitvoeren vanwege het gebruik van inhalatiemiddelen en kan activiteiten die voor hem of haar belangrijk waren, verminderen of opgeven.
• Ondanks dat iemand sociale, interpersoonlijke, fysieke of psychische problemen ondervindt die veroorzaakt worden door het gebruik van inhalatiemiddelen, blijft hij/zij inhalatiemiddelen gebruiken.
• Risico nemen bij het gebruik van inhalatiemiddelen, wat van nature altijd riskant is.
• Tolerantie voor inhalatiemiddelen, wat betekent dat er meer nodig is om hetzelfde effect te bereiken.

Het aantal aanwezige symptomen wordt gebruikt om de ernst van de stoornis te meten. De aandoening kan worden gespecificeerd als mild (twee tot drie symptomen), matig (vier tot vijf symptomen) of ernstig (zes of meer symptomen).

Herkennen van inhalatieverslaving

Veel signalen dat iemand lijdt aan een inhalatiestoornis, lijken op de typische problemen die zich voordoen tijdens de adolescentie. Dit kan de verwarring bij bezorgde ouders van tieners vergroten.

Tekenen van een stoornis in het gebruik van inhalatiemiddelen die typisch zijn voor tienergedrag, zijn onder andere sociale en interpersoonlijke problemen, wisselende vriendengroepen, ruzies of gevechten met familieleden of anderen, zich terugtrekken uit het gezin, extreme slaperigheid, verwaarlozing van huishoudelijke taken en andere verwachtingen, humeurigheid en sociaal onaanvaardbaar gedrag, zoals grof en respectloos gedrag, met name tegenover autoriteitsfiguren.

Tekenen van een stoornis in het gebruik van inhalatiemiddelen die minder waarschijnlijk typisch tienergedrag zijn, zijn onder meer:

• Vergiftiging die niet lijkt te worden veroorzaakt door alcohol of andere drugs, vooral als uit drugstesten niet blijkt dat deze stoffen zijn gebruikt.
• Chemische geuren op het lichaam of kleding, korsten of zweren rond de neus of mond
• Ongewoon grote hoeveelheden afval in de prullenbak of in de slaapkamer, zoals flessen lijm, spuitbussen, verfflessen, aanstekerbenzine, etc.

Gezondheidsrisico’s van inhalatieverslaving

Inhalatiemiddelen brengen ernstige gezondheidsrisico’s met zich mee. Op korte termijn kunnen mensen hallucinaties en waanideeën ervaren. Inhalatiemiddelen kunnen ook dodelijk zijn, wat kan leiden tot aanvallen, coma, hartstilstand en de dood.

Langetermijnrisico’s van het gebruik van inhalatiemiddelen zijn onder meer schade aan het beenmerg, hersenschade, gehoorverlies en schade aan de lever en de nieren.

Behandeling voor inhalatiestoornis

Er zijn geen door de FDA goedgekeurde medicijnen om inhalatieverslaving te behandelen. Gedragsinterventies kunnen echter vaak nuttig zijn. Enkele behandelingen die kunnen worden gebruikt, zijn:

• Cognitieve gedragstherapie (CGT) : Deze therapie helpt mensen om de gedachten en situaties te herkennen die bijdragen aan het gebruik van inhalatiemiddelen. Het kan mensen ook helpen om effectiever met stress om te gaan en copingvaardigheden te ontwikkelen die kunnen helpen.
• Contingency management (CM) : Bij deze gedragsmatige behandeling worden beloningen zoals vouchers of geldbedragen gebruikt om mensen te belonen als ze geen middelen gebruiken.
• Motivatieversterkende therapie (MET) : Deze vorm van therapie richt zich op het helpen van mensen om hun motivatie te verbeteren en drugsvrij te blijven.

Ondersteuningsgroepen en veranderingen in levensstijl kunnen ook helpen bij het herstel op de lange termijn van een inhalatieverslaving. Als u denkt dat u een inhalatieverslaving hebt, praat dan met uw arts over uw behandelingsopties.