Zeer goed / Evan Polenghi
Sluit deze videospeler
Wereldwijd wordt 1% van de bevolking getroffen door schizofrenie. Het is een levenslange stoornis die kan leiden tot ernstige beperkingen in het functioneren. Gedesorganiseerde schizofrenie, ook wel hebefrenische schizofrenie of hebefrenie genoemd (gebaseerd op de Griekse term voor adolescentie), was een subtype van schizofrenie dat eerder werd erkend in de vierde editie van de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-IV).
De DSM-IV omvatte vijf subtypes van schizofrenie, waaronder gedesorganiseerd, paranoïde, katatoon, ongedifferentieerd en residuaal . De subtypes werden verwijderd uit de huidige versie van de DSM (DSM-5, uitgebracht in 2013), omdat werd vastgesteld dat ze niet behulpzaam waren bij de behandeling van de stoornis.
Ondanks de verandering blijven gedesorganiseerde symptomen een criterium voor het diagnosticeren van schizofrenie. Sommige personen kunnen meer van dit soort symptomen vertonen dan andere symptomen van de stoornis. In de meest algemene zin verwijst gedesorganiseerde schizofrenie naar de desorganisatie van denkprocessen, gedrag en affectregulatie (emoties).
Inhoudsopgave
Diagnose
Om de diagnose schizofrenie te stellen, is een uitgebreid medisch onderzoek nodig om andere mogelijke oorzaken of bijdragen aan de symptomen van de persoon uit te sluiten. Hierbij gaat het onder andere om een lichamelijk onderzoek, bloedbeeldvorming, schildklieronderzoek, beoordeling van drugs- en alcoholgebruik en eventueel Magnetic Resonance Imaging (MRI) en CT-scans om hersenletsels of andere afwijkingen uit te sluiten.
Daarnaast wordt er een psychiatrisch onderzoek uitgevoerd om de gedachten, gevoelens, gedragspatronen, familiegeschiedenis en andere voorgeschiedenis van een patiënt met symptomen die wijzen op schizofrenie in kaart te brengen.
Diagnose wordt gesteld volgens de DSM-5 criteria. Een persoon moet zich presenteren met twee of meer van de volgende (en minstens één daarvan moet van de eerste drie op de lijst zijn) gedurende een significant deel van de tijd over een periode van 1 maand:
- Waanideeën
- Hallucinaties
- Ongeorganiseerde spraak
- Grofweg ongeorganiseerd of katatoon gedrag
- Negatieve symptomen
Bovendien moet de persoon een beperking in het dagelijks functioneren vertonen en gedurende een periode van ten minste 6 maanden aanhoudende tekenen van de stoornis vertonen.
Ongeorganiseerde symptomen
Wat zijn de gedesorganiseerde symptomen bij schizofrenie? Simpel gezegd vallen ze in de derde en vierde categorie van symptomen die in de DSM-5 worden genoemd voor het diagnosticeren van de stoornis. Een persoon die symptomen van gedesorganiseerde schizofrenie ervaart, kan een van de volgende symptomen vertonen:
- Problemen met routinematige taken zoals aankleden, baden en tandenpoetsen
- Emoties tonen die niet passen bij de situatie
- Afgevlakte of afgestompte indruk
- Verminderd communicatievermogen, inclusief spraak
- Problemen met het gebruik en de volgorde van woorden
- Een onvermogen om helder te denken en op de juiste manier te reageren
- Gebruik van onzinwoorden/woorden verzinnen (neologisme)
- Snel van de ene gedachte naar de andere overschakelen zonder logische verbanden
- Veel schrijven zonder enige betekenis
- Dingen vergeten of verliezen
- Rondjes lopen of in cirkels lopen
- Problemen hebben met het begrijpen van alledaagse dingen
- Reageren op vragen met niet-gerelateerde antwoorden
- Steeds dezelfde dingen herhalen
- Problemen met het bereiken van doelen of het voltooien van taken
- Gebrek aan impulscontrole
- Geen oogcontact maken
- Kinderlijk gedrag
- Sociale terugtrekking
Deze ongeorganiseerde symptomen van schizofrenie bestrijken een scala aan problemen met betrekking tot gedachten, spraak, gedrag en emotie. Helaas belemmeren deze symptomen het vermogen om te functioneren, zowel in termen van dagelijkse activiteiten als communicatie met anderen.
Begin van ongeorganiseerde symptomen
De piekleeftijd waarop schizofrenie begint, is begin tot midden 20 voor mannen en eind 20 voor vrouwen. Schizofrenie wordt het vaakst gediagnosticeerd vanaf de late adolescentie tot de vroege volwassenheid.
Omdat het begin van desorganisatiesymptomen vaak geleidelijk is en kan worden toegeschreven aan andere problemen die in deze periode van het leven worden ervaren, zoals het proberen aan te passen aan de volwassenheid, zijn de tekenen van desorganisatie als gevolg van schizofrenie niet altijd gemakkelijk te herkennen. Helaas is de prognose slechter wanneer schizofrenie eerder begint en ook wanneer de behandeling later begint.
Oorzaken en risicofactoren
We weten niet precies wat schizofrenie veroorzaakt. Er wordt echter aangenomen dat het voortkomt uit een combinatie van biologische en omgevingsfactoren en invloeden op hersencellen en verschillende neurotransmittersystemen. De volgende risicofactoren zijn betrokken bij de ontwikkeling van de stoornis:
- Een familiegeschiedenis van schizofrenie
- Een virusinfectie als foetus tijdens de zwangerschap (bijv. griep, herpes, toxoplasmose, rodehond)
- Ondervoeding als foetus tijdens de zwangerschap
- Ervaren van ernstige stress tijdens de vroege levensfase
- Geboren worden uit oudere ouders
- Het gebruiken van recreatieve drugs tijdens de adolescentie (hoewel middelengebruik omgekeerd ook een gevolg kan zijn van schizofrenie)
Het hebben van een of meer van deze risicofactoren betekent niet dat iemand per se schizofrenie zal ontwikkelen. Echter, het vertonen van symptomen van de stoornis samen met een of meer van deze risicofactoren kan een teken zijn dat medische aandacht gerechtvaardigd is. Een arts kan de criteria voor een diagnose van schizofrenie beoordelen.
Behandeling voor ongeorganiseerde symptomen
Net als bij andere psychische stoornissen zijn de primaire behandelingen voor schizofrenie medicatie en psychotherapie. Eerdere diagnose en behandeling betekenen betere resultaten, met name in het geval van ongeorganiseerde symptomen, omdat deze een aanzienlijke impact kunnen hebben op opleiding, het vinden van een baan en zelfstandig wonen.
Medicatie
Medicijnen voor schizofrenie omvatten antipsychotica. In ernstige gevallen kan het nodig zijn dat een persoon met de diagnose schizofrenie in het ziekenhuis wordt opgenomen voor stabilisatie of veiligheid.
Medicijnen voor de stoornis helpen om het wanordelijke denken te verminderen en het functioneren te verbeteren. Sommige mensen kunnen ook antidepressiva, stemmingsstabilisatoren of angstremmende medicatie voorgeschreven krijgen naast antipsychotica voor symptomen van schizofrenie.
Therapie
Gesprekstherapie, zoals cognitieve gedragstherapie (CGT), kan worden gebruikt bij de behandeling van schizofrenie om specifieke levensproblemen aan te pakken en de persoon te helpen copingstrategieën te ontwikkelen om met die problemen om te gaan. Leren om emoties te reguleren door denkprocessen te onderzoeken, is een nuttige strategie die kan worden ontwikkeld via CGT.
Elektroconvulsietherapie (ECT)
Bij ECT wordt een elektrische stroom door de hersenen gestuurd om een aanval en neurochemische vrijlating uit te lokken. Dit kan nuttig zijn voor mensen die ook een risico lopen op zelfmoord , ernstige depressie of refractaire symptomen.
Vaardigheidstraining
Vaardigheidstraining kan worden ingezet om mensen met gedesorganiseerde schizofrenie te helpen een baan te vinden, hun opleiding voort te zetten of te leren hoe ze beter met anderen kunnen communiceren ondanks hun symptomen.
Gezinsondersteuning
Hoewel het niet per se een behandeling is, speelt steun van familie een grote rol in hoe goed mensen met schizofrenie het zullen doen. Familieleden moeten leren over en de stoornis begrijpen, en ook leren hoe ze hun geliefde het beste kunnen ondersteunen.
Complicaties
Zoals bij andere psychische aandoeningen zijn er talloze complicaties bij het leven met gedesorganiseerde schizofrenie. Deze kunnen zijn:
- Depressie
- Familie conflict
- Dakloosheid
- Betrokkenheid bij misdaad (als slachtoffer, dader of beide)
- Lagere onderwijsniveaus
- Ondervoeding
- Slechte leefomstandigheden (bijvoorbeeld het niet kunnen bijhouden van het huishoudelijk werk)
- Slechte medicatietrouw
- Slechte persoonlijke hygiëne
- Armoede
- Risico op zelfmoord
- Middelengebruik voor zelfmedicatie
- Werkloosheid
Als u suïcidale gedachten heeft, neem dan contact op met de National Suicide Prevention Lifeline op 988 voor ondersteuning en hulp van een getrainde counselor. Als u of een geliefde in direct gevaar verkeert, bel dan 911.
Voor meer informatie over geestelijke gezondheid kunt u terecht in onze Nationale Hulplijn Database .
Helaas denken veel mensen met deze stoornis dat ze geen medicijnen nodig hebben of dat ze kunnen stoppen met het innemen van hun medicijnen zodra hun symptomen beginnen te verdwijnen.
Als u een persoon bent die met schizofrenie leeft, is het belangrijk om het advies van uw arts op te volgen, ongeacht hoe goed u zich voelt. Als u een familielid bent van iemand met schizofrenie, controleer hem of haar dan regelmatig. Wees u bewust van de tekenen en symptomen van de stoornis die kunnen terugkeren als de medicatie wordt gestopt.
Gedesorganiseerde schizofrenie is een levenslange aandoening die voortdurende behandeling vereist en waarbij de symptomen zonder medicatie terugkeren.
Een woord van Verywell
Gedesorganiseerde schizofrenie omvat beperkingen in dagelijkse activiteiten en communicatie met anderen. Als u vermoedt dat u of iemand die u kent mogelijk met de symptomen van deze stoornis leeft, is het belangrijk om een arts te raadplegen voor een beoordeling en diagnose.
Vroege detectie en behandeling betekenen een betere prognose, met name wanneer iemand leeft met ongeorganiseerde gedachten, gedragingen en emoties. Een goede behandeling in de vorm van medicatie en/of therapie is noodzakelijk; zonder behandeling door een professional is het onwaarschijnlijk dat de symptomen vanzelf verdwijnen.