Scopofobie: de angst om aangestaard te worden

Groep mensen kijkt boos naar de camera

Getty Images/Bron van de afbeelding

Scopofobie, ook wel scoptofobie genoemd, is de angst om aangestaard te worden. De ernst ervan verschilt van persoon tot persoon. Sommige mensen zijn alleen bang als een vreemde lang naar je staart, terwijl anderen zelfs bang zijn om oogcontact te maken met een vriend.

Het is normaal om je ongemakkelijk of zelfs angstig te voelen als iemand je op een ongebruikelijke manier aanstaart. Het is ook normaal om je nerveus te voelen in een openbare spreek- of uitvoeringssituatie. Scopofobie is echter ernstiger. Mensen met deze fobie kunnen het gevoel hebben dat anderen hen onderzoeken en onderzoeken, wat gevoelens van stress, ongemak en angst veroorzaakt.

Scopofobie wordt vaak, maar niet altijd, geassocieerd met andere sociale fobieën . Onbehandeld kan de angst na verloop van tijd verergeren. Dit artikel bespreekt de symptomen van scopofobie en hoe het wordt gediagnosticeerd. Het onderzoekt ook enkele behandelingen die mensen kunnen helpen om met deze aandoening om te gaan.

Symptomen van Scopofobie

Enkele veelvoorkomende symptomen van scopofobie zijn:

  • Oogcontact vermijden
  • Altijd het gevoel hebben dat anderen naar je kijken
  • Je bedreigd voelen als mensen naar je kijken
  • Hyperwaakzaamheid

Als je scopofobie hebt, doe je er misschien alles aan om situaties te vermijden waarin je in de schijnwerpers staat. Sommige mensen zijn alleen bang voor grote groepen, terwijl anderen bang zijn voor korte transacties zoals het afrekenen bij de supermarkt. Sommigen zijn bang voor incidenteel contact, zoals het uitwisselen van beleefdheden met iemand die over straat loopt.

Wanneer u geconfronteerd wordt met uw gevreesde situatie, kunt u hevig blozen. Ironisch genoeg lijden veel mensen met scopofobie ook aan erythrofobie , of de angst om te blozen, waardoor dit symptoom bijzonder lastig is. U kunt ook fysieke symptomen van angst beginnen te ervaren, zoals:

  • Rillingen
  • Droge mond
  • Verwarring of concentratieproblemen
  • Spierspanning
  • Misselijkheid
  • Paniekaanvallen
  • Snelle hartslag
  • Schudden
  • Oppervlakkige ademhaling
  • Zweten

U voelt misschien een sterke behoefte om aan de situatie te ontsnappen. Sommige mensen met scopofobie beginnen hun dagelijkse activiteiten te beperken om paniekreacties te voorkomen. U weigert misschien om alleen naar buiten te gaan of mensen die u niet goed kent in uw huis te ontvangen.

Na verloop van tijd verergert onbehandelde scopofobie soms. U kunt zich uiteindelijk ongemakkelijk voelen, zelfs in het gezelschap van vertrouwde vrienden of familieleden.

Diagnose van Scopofobie

De Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5-TR) erkent scopofobie niet als een aparte mentale stoornis. In plaats daarvan zou een persoon die deze fobie ervaart, gediagnosticeerd worden met een specifieke fobie.

Om de diagnose van een specifieke fobie te krijgen, moet een persoon:

  • Ervaren aanzienlijke angst of bezorgdheid als reactie op de bron van hun angst
  • Ervaar altijd deze angstreactie
  • Probeer actief hun angst te vermijden
  • Ervaar angst die niet in verhouding staat tot het werkelijke gevaar

Naast deze symptomen moeten de symptomen van scopofobie zes maanden of langer aanhouden en het functioneren verstoren of aanzienlijke stress veroorzaken. De symptomen mogen ook niet beter verklaard worden door een andere aandoening.

Oorzaken van Scopofobie

De exacte oorzaken van scopofobie zijn niet helemaal duidelijk. Zoals bij andere soorten fobieën kunnen verschillende factoren bijdragen aan de ontwikkeling van deze aandoening.

  • Genetische en familiegeschiedenis : Uit onderzoek is gebleken dat mensen met familieleden met fobieën of andere angststoornissen een grotere kans hebben op soortgelijke aandoeningen. Genetica speelt mogelijk een rol, maar blootstelling aan angstig gedrag kan bijdragen aan het ontwikkelen van angstige reacties.
  • Traumatische ervaringen : Moeilijke of traumatische ervaringen kunnen ook een rol spelen bij de ontwikkeling van specifieke fobieën. Mensen die gepest of belachelijk gemaakt zijn, lopen mogelijk een groter risico op deze fobie.

Veel adolescenten gaan door een fase van extreme zelfbewustheid, wat kan inhouden dat ze zich zorgen maken over bekeken worden. Over het algemeen verdwijnen deze gevoelens echter na verloop van tijd. Als de angst echter aanhoudt of verergert, kan het worden gediagnosticeerd als scopofobie.

Scopofobie en verwante stoornissen

Scopofobie is een specifieke fobie, maar kan gerelateerd zijn aan een sociale angststoornis. De meeste mensen met deze angst hebben ook andere gerelateerde sociale angstsymptomen, zoals podiumvrees of de angst om in het openbaar te spreken .

Sommige mensen met bepaalde medische aandoeningen ontwikkelen scopofobie omdat ze het gevoel hebben dat aangestaard worden een aanval kan veroorzaken of omdat ze bang zijn dat mensen gaan staren als ze een aanval hebben. Epilepsie, het syndroom van Gilles de la Tourette en sommige bewegingsstoornissen behoren tot de aandoeningen die het risico op scopofobie kunnen vergroten. Mensen met ontsierende ziekten of verwondingen hebben mogelijk ook meer kans om deze fobie te ontwikkelen.

Let op dat redelijke angsten nooit als fobieën worden gediagnosticeerd. Voor sommige mensen is de angst echter buiten proportie tot het risico.

Als u bang bent om aangestaard te worden vanwege een medische aandoening, is het belangrijk dat een professional in de geestelijke gezondheidszorg, in samenwerking met uw arts, vaststelt of uw angst, gezien uw specifieke aandoening, buitensporig is en een onnodig negatieve impact op uw leven heeft.

Behandelingen voor Scopofobie

Zoals alle fobieën reageert de angst om aangestaard te worden goed op verschillende therapieopties. Uw therapeut zal met u samenwerken om een ​​behandelplan te ontwikkelen dat scopofobie en co-occuring disorders aanpakt.

Veelvoorkomende behandelingen voor deze aandoening zijn:

  • Cognitieve gedragstherapie (CGT) : Deze therapie houdt in dat de onderliggende gedachten die bijdragen aan angstgevoelens worden geïdentificeerd en vervangen door behulpzamere, realistischere gedachten. Dit kan mensen helpen situaties te herkaderen als minder angstwekkend.
  • Exposuretherapie : Deze aanpak is een vorm van CGT die bestaat uit geleidelijke blootstelling aan de bron van iemands angst. Naarmate mensen meer gewend raken aan het gevreesde object of de gevreesde situatie, neemt hun angst af. Deze strategie wordt vaak gecombineerd met ontspanningstechnieken om mensen te helpen meer controle te krijgen over hun angstreactie.
  • Medicijnen : In sommige gevallen kunnen artsen medicijnen voorschrijven om mensen te helpen de symptomen van scopofobie te beheersen. Selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI’s) kunnen worden voorgeschreven om de stemming te verbeteren en angst te verminderen. Benzodiazepinen , die een kalmerend effect hebben, kunnen mensen helpen acute symptomen van angst en vrees te beheersen.

Scopofobie kan levensbeperkend zijn en mensen geleidelijk dwingen hun dagelijkse activiteiten te beperken. Met de juiste behandeling en doorzettingsvermogen kan het overwonnen worden. De voordelen van de behandeling zijn de tijd en energie die nodig is om deze fobie te overwinnen meer dan waard.

Omgaan met Scopofobie

Er zijn ook zelfhulpstrategieën die mensen kunnen gebruiken om symptomen van scopofobie te beheersen. Enkele nuttige technieken zijn:

Vind manieren om te ontspannen

Manieren vinden om te ontspannen en met stress om te gaan, kan je helpen om gevoelens van angst en bezorgdheid te beheersen wanneer ze zich voordoen. Enkele tactieken die je wellicht nuttig vindt, zijn diepe ademhaling, progressieve spierontspanning, yoga, geleide verbeelding en meditatie.

Confronteer je angsten

Het kan ook helpen om geleidelijk stappen te ondernemen om je angsten onder ogen te zien. De sleutel is om dit langzaam te doen in situaties waarin je je veilig voelt en steun hebt. Vermijding verergert angst na verloop van tijd, dus zoek naar mogelijkheden om te oefenen met het onder ogen zien van de dingen waar je bang voor bent.

Zorg voor jezelf

Het is ook belangrijk om goed voor jezelf te zorgen en zowel voor je fysieke als mentale welzijn te zorgen. Zorg ervoor dat je voldoende slaapt, elke dag actief blijft en een uitgebalanceerd dieet eet. 

9 Bronnen
MindWell Guide gebruikt alleen bronnen van hoge kwaliteit, waaronder peer-reviewed studies, om de feiten in onze artikelen te ondersteunen. Lees ons redactionele proces om meer te weten te komen over hoe we feiten controleren en onze content accuraat, betrouwbaar en geloofwaardig houden.
  1. Gamer M, Hecht H, Seipp N, Hiller W. Wie kijkt er naar mij? De kegel van blik verwijdt zich bij sociale fobieCogn Emot . 2011;25(4):756-764. doi:10.1080/02699931.2010.503117

  2. Schulze L, Renneberg B, Lobmaier JS. Blikwaarneming bij sociale angst en sociale angststoornisFront Hum Neurosci . 2013;7:872. doi:10.3389/fnhum.2013.00872

  3. Richards HJ, Benson V, Donnelly N, Hadwin JA. Onderzoek naar de functie van selectieve aandacht en hypervigilantie voor bedreiging bij angstClin Psychol Rev. 2014;34(1):1-13. doi:10.1016/j.cpr.2013.10.006

  4. American Psychiatric Association (APA).  Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders . 5e editie, tekstuele herziening. Washington, DC; 2022.

  5. Van Houtem CM, Laine ML, Boomsma DI, Ligthart L, van Wijk AJ, De Jongh A.  Een overzicht en meta-analyse van de erfelijkheid van specifieke fobie-subtypen en bijbehorende angstenJ Angststoornis . 2013;27(4):379-88. doi:10.1016/j.janxdis.2013.04.007

  6. Johns Hopkins Medicine.  Fobieën .

  7. Centers for Disease Control and Prevention. Andere zorgen en aandoeningen van het syndroom van Tourette .

  8. Bandelow B, Michaelis S, Wedekind D.  Behandeling van angststoornissenDialogues Clin Neurosci . 2017;19(2):93-107. doi:10.31887/DCNS.2017.19.2/bbandelow

  9. Balon R, Starcevic V.  Rol van benzodiazepinen bij angststoornissenAdv Exp Med Biol . 2020;1191:367-388. doi:10.1007/978-981-32-9705-0_20

Aanvullende lectuur

Door Lisa Fritscher


Lisa Fritscher is een freelance schrijver en redacteur met een grote interesse in fobieën en andere onderwerpen die met geestelijke gezondheid te maken hebben.

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Scroll to Top