Czym jest parentyfikacja?

Czy kiedykolwiek czułeś, że bardziej dbasz o swoich rodziców niż oni o ciebie? Czy czujesz, że praktycznie wychowałeś swoje rodzeństwo? Czy w bardzo młodym wieku wziąłeś na siebie wiele obowiązków? Jeśli tak, być może doświadczyłeś parentyfikacji.

W zdrowych diadach rodzic-dziecko rodzic zapewnia dziecku namacalne i emocjonalne wsparcie, mówi Sabrina Romanoff , PsyD, psycholog kliniczny i profesor na Uniwersytecie Yeshiva. Rolą rodzica jest dawanie, a rolą dziecka jest otrzymywanie. Dbając o fizyczne i emocjonalne potrzeby dziecka, rodzic daje dziecku przestrzeń do eksploracji, nauki i rozwoju.

Jednakże parentyfikacja to zaburzona dynamika, w której role dziecka i rodzica zostają odwrócone – dziecko daje rodzicowi więcej, niż otrzymuje.

W tym artykule omówiono rodzaje, przyczyny, oznaki i skutki parentyfikacji.

Przyczyny parentyfikacji

Według dr Romanoffa, oto niektóre z potencjalnych przyczyn parentyfikacji:

• Niedojrzałość emocjonalna: Jeśli rodzice są niedojrzali emocjonalnie i mają problemy z regulowaniem swoich potrzeb emocjonalnych, fizycznych lub logistycznych, może być im łatwiej polegać na swoich dzieciach niż być samowystarczalnymi. Należy jednak pamiętać, że zaniedbywanie dziecka i niezaspokajanie jego potrzeb jest formą znęcania się nad dzieckiem .
• Przytłaczająca odpowiedzialność: Kiedy rodzice są przytłoczeni własnymi wyzwaniami, granice między rodzicem a dzieckiem zacierają się, a rodzice zaczynają postrzegać swoje dziecko jako przyjaciela, opiekuna lub rodzica.
• Brak wsparcia: Rodzice, którzy nie mają wspierających relacji lub silnego systemu wsparcia, mogą poprosić o to swoje dzieci.
• Stany zdrowia: Rodzice, którzy mają schorzenie medyczne, zaburzenia zdrowia psychicznego lub zaburzenia związane z używaniem substancji psychoaktywnych, mogą mieć trudności z opieką nad sobą lub swoimi dziećmi. W rezultacie dziecko może zostać zmuszone do przyjęcia roli opiekuna. Może to również mieć miejsce, jeśli rodzeństwo dziecka ma schorzenie.
• Przemoc w dzieciństwie: Rodzice, którzy byli ofiarami przemocy w dzieciństwie, mogą nie mieć wystarczających kompetencji emocjonalnych, aby sami się uspokajać i regulować swoje emocje.
• Trudne okoliczności: Rodzice, którzy zmagają się z trudnymi okolicznościami, takimi jak rozwód , śmierć współmałżonka, trudności finansowe lub imigracja do nowego kraju, mogą liczyć na wsparcie swoich dzieci.

Rodzaje parentyfikacji

Poniżej dr Romanoff opisuje dwa różne typy parentyfikacji.

Rodzicielstwo emocjonalne

Rodzicielstwo emocjonalne ma miejsce, gdy dziecko zapewnia rodzicowi wsparcie emocjonalne, udzielając rad, ukrywając tajemnice, pocieszając rodzeństwo w czasie kłótni i łagodząc konflikty . 

W wielu przypadkach dziecko utożsamia się z osobistym terapeutą rodzica, słuchając jego pracy, relacji i codziennych problemów, a następnie uspokajając go i przynosząc mu ulgę.

Instrumentalne rodzicielstwo

Rodzicielstwo instrumentalne ma miejsce, gdy dzieciom powierza się obowiązki dorosłych, takie jak gotowanie obiadu, zarządzanie finansami lub odpowiedzialność za rodzeństwo. 

Chociaż część z tych zadań może być odpowiednia do wieku dziecka, ważne jest, aby zwrócić uwagę na to, czy dziecko jest wykorzystywane, a zadanie służy bardziej rodzicowi niż dziecku, czy też dziecko poprzez te zadania uczy się cennych umiejętności i obowiązków.

Oznaki parentyfikacji

Według dr Romanoff, jeśli rodzic zbyt mocno polega na dziecku w kwestii zaspokajania jego potrzeb, u dziecka mogą pojawić się takie objawy, jak:

• Wątpliwości co do siebie
• Silne pragnienie zadowolenia innych
• Trudności z asertywnością
• Wina i depresja
• Stres i niepokój
• Trudności w szkole
• Utrata dzieciństwa

Skutki parentyfikacji

Poniżej dr Romanoff przedstawia wpływ parentyfikacji na dzieci.

Stłumione potrzeby

W scenariuszach parentyfikacji rodzice zatrudniają dzieci do radzenia sobie z własnymi problemami lub przejęcia ich odpowiedzialności. Te dzieci, chcąc zadowolić swoich rodziców, mają tendencję do przejmowania obowiązków dorosłych i rodzicielskich ról opiekunów dorosłych i rodzeństwa w swoim świecie.

W rezultacie dzieci uczą się, że ich własne potrzeby i emocje stanowią zagrożenie dla rodziców, ponieważ są niewygodne lub prowadzą do konsekwencji lub kar. Boją się, że zostaną uznane za samolubne lub niewdzięczne i nie chcą, aby rodzice się na nie odwrócili.

Zamiast mieć rodziców, którzy potrafią dać przestrzeń ich potrzebom, dzieci uczą się je powstrzymywać lub tłumić. Następnie uważają, że muszą tłumić swoje potrzeby, aby utrzymać relacje.

Niezdrowa dynamika relacji

Te dzieci dorastają, mając poważne problemy w związkach, często wybierając partnerów, którzy są egocentryczni, ponieważ czują się bardziej komfortowo w takiej dynamice. Mają trudności z wyrażaniem własnych potrzeb bez odczuwania strachu przed porzuceniem lub odrzuceniem.

Problemy ze zdrowiem psychicznym

Ciągłe tłumienie swoich potrzeb nie jest zdrowe. W efekcie dzieci, które doświadczyły parentyfikacji, mogą cierpieć na stany lękowe, depresję, zaburzenia związane z używaniem substancji psychoaktywnych i inne problemy ze zdrowiem psychicznym.

Inteligencja emocjonalna

Ważne jest, aby zauważyć również zalety płynące z parentyfikacji.

Te dzieci mają nadludzką moc odczuwania emocji innych, często kosztem tłumienia własnych potrzeb i emocji.

Słowo od Verywell

Parentyfikacja to niezdrowa dynamika relacji, która może mieć trwałe skutki dla dzieci. Dzieci potrzebują przestrzeni do zabawy, wzrostu i rozwoju, bez obciążenia obowiązkami rodzicielskimi.

Chociaż jest w porządku, aby dziecko wykonywało obowiązki domowe, zadania te nie powinny kolidować ze zdrowiem dziecka, szkołą ani relacjami. Podobnie, chociaż jest w porządku, aby dzieci widziały, że ich rodzice są zdenerwowani, nie powinny czuć się odpowiedzialne za naprawianie sytuacji swoich rodziców.