Sluit deze videospeler
Het autonome zenuwstelsel is een netwerk van zenuwen dat onbewuste lichaamsprocessen reguleert. Het autonome systeem is het deel van het perifere zenuwstelsel dat verantwoordelijk is voor het reguleren van onwillekeurige lichaamsfuncties, zoals hartslag, bloedstroom, ademhaling en spijsvertering.
Om deze reden wordt het autonome zenuwstelsel soms ook wel eens onder een andere naam genoemd: het onwillekeurige zenuwstelsel
Dit systeem is verder onderverdeeld in drie takken: het sympathische systeem, het parasympathische systeem en het enterische zenuwstelsel.
- Parasympathisch zenuwstelsel : Dit deel van het autonome zenuwstelsel helpt normale lichaamsfuncties te behouden en behoudt fysieke middelen. Deze divisie voert ook taken uit zoals het controleren van de blaas, het vertragen van de hartslag en het vernauwen van de pupillen van de ogen.
- Sympathisch zenuwstelsel : Deze afdeling reguleert de vlucht-of- vechtreacties. Het sympathische systeem voert ook taken uit zoals het ontspannen van de blaas, het versnellen van de hartslag en het verwijden van de pupillen van de ogen.
- Enterisch zenuwstelsel : Dit is het deel van het autonome zenuwstelsel dat het maag-darmkanaal en de vertering van voedsel regelt.
Inhoudsopgave
Hoe het autonome zenuwstelsel werkt
Het autonome zenuwstelsel werkt door informatie te ontvangen van de omgeving en van andere delen van het lichaam. De sympathische en parasympathische systemen hebben de neiging om tegengestelde acties te hebben waarbij het ene systeem een reactie zal triggeren terwijl het andere deze zal remmen.
Traditioneel werd gedacht dat stimulatie via het sympathische systeem plaatsvond, terwijl remming via het parasympathische systeem werd gedacht. Er zijn echter veel uitzonderingen hierop gevonden.
Tegenwoordig wordt het sympathische systeem gezien als een snel reagerend systeem dat het lichaam mobiliseert voor actie, terwijl men denkt dat het parasympathische systeem veel langzamer reageert om reacties te dempen.
Bijvoorbeeld, het sympathische zenuwstelsel zal handelen om de bloeddruk te verhogen, terwijl het parasympathische zenuwstelsel zal handelen om het te verlagen. De twee systemen werken samen om de reacties van het lichaam te beheren, afhankelijk van de situatie en behoefte.
Als u bijvoorbeeld met een bedreiging wordt geconfronteerd en moet vluchten, zal het sympathische systeem uw lichaam snel mobiliseren om actie te ondernemen. Zodra de bedreiging voorbij is, zal het parasympathische systeem deze reacties gaan dempen, waardoor uw lichaam langzaam terugkeert naar zijn normale, rustende staat.
Functies van het autonome zenuwstelsel
Interne organen die door het autonome zenuwstelsel worden gereguleerd, zijn onder andere het hart, de bloedvaten, de maag, de darmen, de lever, de blaas, de longen, de pupillen, de geslachtsorganen, de spijsverteringsklieren en de nieren. Het autonome systeem controleert een verscheidenheid aan interne processen, waaronder:
- Bloeddruk
- Lichaamstemperatuur
- Ademhalingsfrequentie (respiratoire)
- Bloedsomloopsysteem
- Spijsvertering
- Elektrolytenbalans
- Emotionele reacties
- Klieren in de mond, neus en ogen
- Immuunsysteem
- Hartslag
- Leverfunctie
- Metabolisme
- Functie van de alvleesklier
- Pupilreactie
- Productie van lichaamsvloeistoffen, waaronder zweet en speeksel
- Seksuele reactie
- Huid, inclusief zweten en de spieren die ervoor zorgen dat haar op het lichaam overeind gaat staan
- Urineren en ontlasting
Neurotransmitters in het autonome zenuwstelsel
De autonome zenuwbanen verbinden verschillende organen met de hersenstam of het ruggenmerg. Er zijn ook twee belangrijke neurotransmitters, of chemische boodschappers, die belangrijk zijn voor communicatie binnen het autonome zenuwstelsel:
- Acetylcholine wordt vaak in het parasympathische systeem gebruikt om een remmende werking te hebben.
- Noradrenaline werkt vaak via het sympathische zenuwstelsel en heeft een stimulerend effect op het lichaam.
Autonome stoornissen
Wanneer de parasympathische en sympathische componenten van het autonome zenuwstelsel niet meer synchroon lopen, kan er sprake zijn van een autonome stoornis, ook wel dysautonomie genoemd.
Er zijn talloze soorten autonome stoornissen, elk met zijn eigen unieke reeks symptomen, waaronder:
- Acute autonome verlamming : Deze aandoening, ook wel autonome dysreflexie genoemd, wordt veroorzaakt door letsel aan het ruggenmerg in de bovenrug, wat leidt tot gevaarlijk hoge bloeddruk en lage hartslag.
- Afferente baroreflexfalen : Dit is een zeldzame aandoening die leidt tot schommelingen in de bloeddruk en de hartslag, wat episodes van ernstige hypertensie kan omvatten.
- Familiaire dysautonomie (Riley-Day-syndroom) : Dit is een genetische stoornis die de ontwikkeling van cellen in het autonome zenuwstelsel beïnvloedt, wat leidt tot problemen met de spijsvertering, traanproductie, bloeddrukregulatie en ademhaling.
- Meervoudige systeematrofie : Dit is een progressieve neurodegeneratieve aandoening die invloed heeft op de beweging en het autonome systeem. Mensen met deze aandoening kunnen last hebben van flauwvallen, verlies van controle over de blaas, tremoren en mobiliteitsproblemen.
- Orthostatische hypotensie : Een aandoening waarbij de bloeddruk plotseling daalt wanneer iemand opstaat. De aandoening wordt vaak in verband gebracht met diabetische neuropathie veroorzaakt door diabetes type 2.
- Postprandiale hypotensie : Dit is een aandoening die wordt gekenmerkt door een extreme daling van de bloeddruk die optreedt na het eten van een maaltijd. Het kan resulteren in duizeligheid, licht in het hoofd zijn, flauwvallen en vallen.
- Zuiver autonoom falen : Dit is een neurodegeneratieve aandoening die het perifere autonome zenuwstelsel aantast en orthostatische hypotensie veroorzaakt.
Deze aandoeningen kunnen op zichzelf voorkomen. Ze kunnen echter ook worden veroorzaakt door andere aandoeningen die het autonome zenuwstelsel verstoren, waaronder:
- Veroudering
- Alcohol- of drugsmisbruik
- Auto-immuunziekte
- Kanker
- Chronisch vermoeidheidssyndroom
- Suikerziekte
- Ziekte van Parkinson
- Perifere neuropathie
- Aandoeningen van het ruggenmerg
- Trauma
Samenvatten
Schade aan het autonome zenuwstelsel kan worden veroorzaakt door chronische gezondheidsproblemen, veroudering, infecties of traumatisch letsel.
Symptomen van autonome stoornissen
Als u of iemand van wie u houdt verstoringen in het autonome zenuwstelsel ervaart, kunt u een of meer van de volgende symptomen ervaren. Sommige mensen ervaren één cluster van symptomen op een bepaald moment, en een andere set symptomen op andere momenten.
De symptomen kunnen vluchtig en onvoorspelbaar zijn of worden veroorzaakt door specifieke situaties of handelingen, zoals na het eten van bepaald voedsel of na snel opstaan.
- Moeilijkheden bij het legen van de blaas
- Verontrustende pijnen en kwalen
- Duizeligheid of licht gevoel in het hoofd bij het opstaan
- Erectiestoornissen
- Flauwvallen (of zelfs echte flauwteaanvallen)
- Vermoeidheid en traagheid
- Gastro-intestinale symptomen
- Hypotensie (lage bloeddruk)
- Gebrek aan pupilreactie
- Geen of overmatig zweten
- Gevoelloosheid en tintelingen
- Ernstige angst of depressie
- Tachycardie (snelle hartslag)
- Urine-incontinentie
Diagnose en behandeling
Diagnose van een autonome stoornis vereist een evaluatie door een arts, die een lichamelijk onderzoek kan omvatten, het opnemen van de bloeddruk wanneer de patiënt zowel ligt als staat, het testen van de zweetreactie en een elektrocardiogram. Het diagnosticeren van een autonome stoornis is vaak lastig, omdat zowel het lichamelijk onderzoek als de laboratoriumtests normaal kunnen zijn.
Als u vermoedt dat u een autonome stoornis heeft, is het belangrijk om een zorgverlener te vinden die uw symptomen niet afdoet als ‘allemaal tussen uw oren’ en die bereid is om de langdurige trial-and-error te doorlopen om uw aandoening te diagnosticeren en te behandelen.
Er is momenteel geen genezing mogelijk, maar afhankelijk van het type autonome stoornis zijn er wel manieren om de symptomen te behandelen.
Strategieën die kunnen helpen bij het voorkomen van aandoeningen van het autonome zenuwstelsel zijn onder meer:
- Voorkom misbruik van drugs en alcohol
- Eet gezond om voedingstekorten te voorkomen
- Regelmatig aan fysieke activiteit doen
- Behandeling krijgen voor gezondheidsproblemen die het autonome zenuwstelsel aantasten, waaronder diabetes type 2
- Het dragen van een helm en andere veiligheidsuitrusting tijdens het werken of deelnemen aan recreatieve sportactiviteiten
Een woord van Verywell
Het autonome zenuwstelsel speelt een belangrijke rol in het menselijk lichaam en controleert veel van de automatische processen van het lichaam. Dit systeem helpt het lichaam ook om stress en bedreigingen het hoofd te bieden, en het lichaam daarna weer in een rusttoestand te brengen.
Door meer te leren over dit deel van het zenuwstelsel, krijgt u beter inzicht in de processen die ten grondslag liggen aan veel menselijk gedrag en reacties.