Hoe het perifere zenuwstelsel werkt

Het perifere zenuwstelsel omvat de zenuwen en ganglia buiten de hersenen en het ruggenmerg. Het PNS omvat de perifere zenuwen, neuromusculaire verbindingen, hersenzenuwen en spinale zenuwen. Dit systeem vervoert ook informatie van en naar het centrale zenuwstelsel.

Het perifere zenuwstelsel (PNS) bestaat uit twee afdelingen: het somatische zenuwstelsel en het autonome systeem. Elk deel van dit systeem speelt een belangrijke rol in de manier waarop informatie door het lichaam wordt gecommuniceerd.

In dit artikel wordt besproken wat het perifere zenuwstelsel is, hoe het werkt en welke invloed het heeft op het functioneren van het lichaam. Ook wordt besproken wat er gebeurt als er een probleem is met het perifere zenuwstelsel.

Wat is het perifere zenuwstelsel?

Het zenuwstelsel is verdeeld in twee delen: het centrale zenuwstelsel en het perifere zenuwstelsel. Het centrale zenuwstelsel (CZS) omvat de hersenen en het ruggenmerg, terwijl het perifere zenuwstelsel alle zenuwen omvat die zich vertakken van de hersenen en het ruggenmerg en zich uitstrekken naar andere delen van het lichaam, waaronder spieren en organen.

De primaire rol van het PNS is om het CNS te verbinden met de organen, ledematen en huid. De zenuwen van het PNS strekken zich uit van het centrale zenuwstelsel tot de buitenste delen van het lichaam. Het perifere systeem stelt de hersenen en het ruggenmerg in staat om informatie te ontvangen en te verzenden naar andere delen van het lichaam, wat ons in staat stelt om te reageren op stimuli in onze omgeving.

De vier primaire functies van het PZS zijn:

• Controle over autonome lichaamsfuncties
• Motorische bewegingen controleren
• Spijsvertering
• Geef sensorische informatie door aan het centrale zenuwstelsel

Voorbeelden van processen die door het perifere zenuwstelsel worden aangestuurd, zijn onder meer het verwijden of vernauwen van de pupillen als reactie op licht, het stimuleren van de spijsvertering, het activeren van de zweetreactie, het regelen van de bloedstroom en het reguleren van de hartslag.

Structuren van het perifere zenuwstelsel

Het perifere zenuwstelsel zelf is verdeeld in twee delen: het somatische zenuwstelsel en het autonome zenuwstelsel. Elk van deze componenten speelt een cruciale rol in hoe het perifere zenuwstelsel functioneert.

Het somatische zenuwstelsel

Het somatische systeem is het deel van het perifere zenuwstelsel dat verantwoordelijk is voor het overbrengen van sensorische en motorische informatie van en naar het centrale zenuwstelsel. Het somatische zenuwstelsel ontleent zijn naam aan het Griekse woord soma , wat “lichaam” betekent.

Het somatische systeem is verantwoordelijk voor het overbrengen van sensorische informatie en voor het controleren van vrijwillige bewegingen. Dit systeem bevat twee belangrijke typen neuronen:

• Motorneuronen : Ook wel efferente neuronen genoemd, motorneuronen brengen informatie van de hersenen en het ruggenmerg naar spiervezels door het hele lichaam. Deze motorneuronen stellen ons in staat om fysieke actie te ondernemen als reactie op stimuli in de omgeving.
• Sensorische neuronen : Ook wel afferente neuronen genoemd, sensorische neuronen brengen informatie van de zenuwen naar het centrale zenuwstelsel. De sensorische neuronen stellen ons in staat om sensorische informatie op te nemen en deze naar de hersenen en het ruggenmerg te sturen.

Het autonome zenuwstelsel

Het autonome systeem is het deel van het perifere zenuwstelsel dat verantwoordelijk is voor de regulering van onwillekeurige lichaamsfuncties, zoals de bloedstroom, hartslag, spijsvertering en ademhaling.

Met andere woorden, het is het autonome systeem dat aspecten van het lichaam controleert die normaal gesproken niet onder vrijwillige controle staan. Dit systeem zorgt ervoor dat deze functies plaatsvinden zonder dat u er bewust over na hoeft te denken. Het autonome systeem is verder onderverdeeld in twee takken:

• Sympathisch systeem : Door de vlucht-of-vechtreactie te reguleren , bereidt het sympathische systeem het lichaam voor om energie te verbruiken om te reageren op bedreigingen uit de omgeving. Wanneer actie nodig is, triggert het sympathische systeem een ​​reactie door de hartslag te versnellen, de ademhalingsfrequentie te verhogen, de bloedstroom naar de spieren te stimuleren, de zweetafscheiding te activeren en de pupillen te verwijden.
• Parasympathisch systeem : Dit helpt normale lichaamsfuncties te behouden en fysieke bronnen te sparen. Zodra een bedreiging voorbij is, zal dit systeem de hartslag vertragen, de ademhaling vertragen, de bloedstroom naar de spieren verminderen en de pupillen vernauwen. Dit stelt het lichaam in staat om terug te keren naar een normale rusttoestand.

Zenuwen in het perifere zenuwstelsel

Het PNS bestaat uit zenuwen die verantwoordelijk zijn voor het overbrengen van signalen tussen het centrale zenuwstelsel en de delen van het lichaam die buiten het CNS liggen. Dit omvat informatie van de zintuigen, organen en spieren.

De axonen van deze zenuwcellen zijn gebundeld en zijn overal in het lichaam te vinden. Informatie wordt ontvangen door de dendrieten van deze cellen, de informatie reist via het axon naar het cellichaam. De boodschap kan vervolgens worden gecommuniceerd naar andere cellen.

De zenuwen die het perifere zenuwstelsel vormen, zijn verbonden met het ruggenmerg of de hersenen om informatie naar het centrale zenuwstelsel te sturen.

Spinale zenuwen

Ruggenmergzenuwen zijn verantwoordelijk voor het overbrengen van informatie van de spieren, organen en klieren naar het ruggenmerg. Er zijn 31 ruggenmergzenuwen die zich vanuit het ruggenmerg naar verschillende delen van het lichaam vertakken.  

Hersenzenuwen

De hersenzenuwen zijn verantwoordelijk voor de receptoren in het hoofd- en halsgebied. In plaats van verbinding te maken met het ruggenmerg, reizen deze zenuwen rechtstreeks naar de hersenen. Er zijn 12 paar hersenzenuwen die motorische en sensorische informatie overbrengen van gebieden zoals het gezicht, de mond, de ogen, de neus en de oren.

Ziekten van het perifere zenuwstelsel

Er zijn een aantal ziekten en aandoeningen die het perifere zenuwstelsel kunnen aantasten. Problemen met de sensorische en motorische neuronen in het PNS kunnen resulteren in veranderingen in sensatie, spierzwakte of spierverlamming.

Enkele aandoeningen die het PNS kunnen aantasten zijn:

• Amyotrofische laterale sclerose (ALS)
• Carpaal tunnelsyndroom
• Suikerziekte
• Epstein-Barr-virus
• Syndroom van Guillain-Barré
• Lupus
• Perifere neuropathie
• Perifere zenuwletsels
• Reumatoïde artritis
• Thoracic outlet-syndroom
• Tumoren
• Vitaminetekort

Symptomen van PNS-ziekten en -stoornissen kunnen zijn: gevoelloosheid, pijn, tintelingen, branderigheid, gevoeligheid voor aanraking en spierzwakte.  

Behandeling voor PNS-aandoeningen

Behandeling van problemen met perifere zenuwen is afhankelijk van de oorzaak en richt zich op het behandelen van de onderliggende aandoening en het bieden van ondersteunende zorg. Sommige PNS-aandoeningen kunnen bijvoorbeeld worden veroorzaakt door letsel, terwijl andere verband kunnen houden met onderliggende gezondheidsproblemen, virussen, toxines of genetische aandoeningen. 

Naast de behandeling van aandoeningen die disfunctie of schade aan de zenuwen van het PNS kunnen veroorzaken, kan de behandeling ook bestaan ​​uit chirurgie, fysiotherapie, ergotherapie, logopedie en ademhalingsondersteuning

Een woord van Verywell

Het perifere zenuwstelsel speelt een cruciale rol in motorische en sensorische functies. Als u symptomen ervaart zoals spierzwakte, gevoelloosheid, verlies van gevoel of gevoeligheid, praat dan met een zorgverlener voor verdere evaluatie.