De Sunk Cost Fallacy: Hoe het uw levensbeslissingen beïnvloedt

De sunk cost fallacy is een cognitieve bias die je het gevoel geeft dat je geld, tijd of moeite in een situatie moet blijven steken, omdat je er al zoveel in hebt “gestoken”. Deze waargenomen sunk cost maakt het moeilijk om weg te lopen van de situatie, omdat je niet wilt dat je middelen worden verspild.

Als je ten prooi valt aan de sunk cost fallacy, “voelt de impact van verlies erger dan het vooruitzicht op winst, dus blijven we beslissingen nemen op basis van kosten uit het verleden in plaats van toekomstige kosten en voordelen”, legt Yalda Safai , MD, MPH, psychiater uit in New York City.

Volgens het National Institutes of Health (NIH) leidt dit tot irrationele, op emoties gebaseerde besluitvorming, waardoor u extra middelen besteedt aan een doodlopende weg in plaats van dat u wegloopt van de situatie die u niet langer dient.

Hieronder bespreken we een aantal gevaren die gepaard gaan met deze cognitieve vertekening. Ook schetsen we een aantal veelvoorkomende scenario’s waarin de sunk cost fallacy in uw leven kan voorkomen.

Hoe de Sunk Cost Fallacy werkt

Het kan echt een uitdaging zijn om weg te lopen van een situatie waarin je al tijd, geld of energie hebt gestoken. Wat vaak gebeurt, is dat je de situatie probeert te rationaliseren door te zeggen dat je, aangezien de gemaakte kosten niet kunnen worden terugverdiend, net zo goed de koers kunt blijven volgen en/of extra middelen kunt toewijzen om te proberen de zaken te verbeteren.

Wat er uiteindelijk gebeurt, is dat je in een stagnerende situatie blijft die onbevredigend is en dat je waardevolle bronnen verliest, zoals emotionele energie, je tijd (die eindig is) of geld. De sunk cost fallacy kan je ook verrassen door je gevoel van vertrouwen in een situatie op te blazen.

Het is belangrijk om deze sunk costs te herformuleren als precies dat: geld dat al is uitgegeven en niet kan worden terugverdiend. Voor heldere en rationele besluitvorming moet het bedrag dat u al hebt uitgegeven, worden beschouwd als irrelevant voor wat erna komt.

Hoe de Sunk Cost Fallacy in ons leven opduikt

Hoewel de definitie van sunk cost fallacy vaak wordt geassocieerd met daadwerkelijke financiële kosten, zoals bijvoorbeeld honderden of duizenden dollars in een auto steken die het nog steeds niet doet, kan het op elk gebied van je leven gebeuren. Je ziet deze cognitieve bias misschien opduiken in je carrière, persoonlijke relaties, opleiding, financiële investeringen en elders.

Enkele specifieke voorbeelden hiervan zijn: 

• Een boek of film afmaken die je niet leuk vindt, alleen maar omdat je eraan begonnen bent
• Meer geld inzetten om verloren weddenschappen goed te maken
• Extra energie en tijd investeren in een vriendschap die eenzijdig is en waarvan het onwaarschijnlijk is dat deze van koers zal veranderen
• Blijven studeren in een gekozen opleidingsrichting, ook al weet je dat het niet meer is wat je wilt doen
• In een romantische relatie blijven waarin de waarden niet op één lijn liggen en de behoeften niet worden vervuld omdat jullie al zo lang samen zijn
• Vasthouden aan een hobby die je niet leuk vindt omdat je al geld hebt uitgegeven aan benodigdheden
• Blijven hangen in een baan of op een carrièrepad dat niet langer bij u of uw toekomst past
• Extra geld in een investering/product/artikel steken in de hoop op een beter rendement, terwijl je al geld hebt verloren en de situatie waarschijnlijk niet zal verbeteren.

Zelfs grote entiteiten, zoals overheden, bedrijven en sportteams, zijn vatbaar voor de sunk cost fallacy. Ze kunnen bijvoorbeeld doorgaan met het toewijzen van meer middelen aan projecten, producten, strategieën of programma’s die niet winstgevend of succesvol zijn.

Hoe weet je wanneer je weg moet lopen?

Er is een dunne lijn tussen weten wanneer je op koers moet blijven en wanneer je moet stoppen.

Bijvoorbeeld, je kunt een heel normale moeilijke periode in een relatie doormaken, maar dit is niet per se reden om er meteen mee te stoppen. Of je kunt een hobby proberen waar je niet 100% enthousiast over bent, maar waar je uiteindelijk dol op zou kunnen worden als je eenmaal voorbij die ongemakkelijke hindernis bent van “ik ben hier niet zo goed in”.

In deze momenten is het belangrijk om rationeel denken prioriteit te geven. Dr. Safai zegt: “De beste voorspeller van de toekomst of toekomstig gedrag is het verleden. Als de relaties, hobby, vriendschap, baan, etc. tot nu toe niet in enig positief opzicht hebben gediend, zal dat in de toekomst waarschijnlijk ook niet gebeuren.”

Houd ook rekening met het volgende: 

• Slechte resultaten: Als u ondanks alle inspanningen herhaaldelijk een onbevredigend resultaat behaalt, evalueer dan opnieuw.
• Opportunity Cost: Waar zal uw dollar/energie/tijd de meeste waarde krijgen? Kunt u meer “rendement” op uw middelen krijgen door ergens anders heen te gaan, of door op koers te blijven?
• Mentale gezondheid: Als een situatie een negatieve invloed heeft op uw mentale welzijn en de toekomst er niet rooskleurig uitziet, is het het beste om de deur te sluiten.
• Verminderd zelfvertrouwen: Als u zich steeds onzekerder voelt over de situatie, is dit een indicatie dat u de deur misschien moet sluiten.

Een woord van Verywell

De sunk cost fallacy kan lastig te begrijpen zijn, en het is niet zonder nuance. Voor meer duidelijkheid in deze complexe besluitvormingsmomenten, negeer volledig hoeveel u al hebt geïnvesteerd, zodat het geen invloed heeft. Bekijk dan de feiten.

Bent u tevreden? Bent u herhaaldelijk op doodlopende wegen gestuit? Is er nog steeds potentieel voor een positieve uitkomst als u uw middelen en energie blijft investeren? Wat zijn de voordelen van weggaan en een nieuwe deur openen? Dit zijn de factoren die uw beslissing zouden moeten beïnvloeden in plaats van eerder gezonken kosten.