Hoe SSRI’s zich verhouden tot MAO-remmers

Monoamineoxidaseremmers (MAO-remmers) worden beschouwd als misschien wel de meest effectieve antidepressiva in het medische arsenaal van de psychiater. Ze werken door het enzym monoamineoxidase in de hersenen te remmen, waardoor de niveaus van noradrenaline, dopamine en serotonine toenemen.

Selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI’s) worden daarentegen gebruikt om depressie te behandelen, naast veel angstgerelateerde ziekten, waaronder paniekstoornis (PD). Ze werken door de heropname van serotonine in de hersenen te remmen, wat een toename van serotonine veroorzaakt .

Hoe MAO-remmers werken

Er wordt aangenomen dat de hersenen honderden verschillende soorten chemische boodschappers bevatten, neurotransmitters genaamd, die fungeren als communicatiemiddelen tussen verschillende hersencellen. Deze chemische boodschappers zijn moleculaire substanties die stemming, eetlust, angst, slaap, hartslag, temperatuur, agressie, vrees en vele andere psychologische en fysieke functies kunnen beïnvloeden.

Monoamineoxidase (MAO) is een enzym dat drie neurotransmitters afbreekt of afbreekt die verband houden met stemming en angst: serotonine, noradrenaline en dopamine . MAO-remmers verminderen de activiteit van het MAO-enzym, wat leidt tot hogere niveaus van noradrenaline, serotonine en dopamine in de hersenen. De voordelen van deze verhogingen zijn een verbeterde stemming en een antipaniekeffect. 

Enkele veel voorkomende MAO-remmers zijn:

• Emsam (selegiline)
• Marplan (isocarboxazide)
• Nardil (fenelzine)
• Parnaat (tranylcypromine)

Hoe SSRI’s werken

Serotonine is een neurotransmitter die belangrijk is bij het moduleren van verschillende lichaamsfuncties en gevoelens, waaronder onze stemming. Volgens onderzoek zijn lage niveaus van serotonine-transmissie in verband gebracht met depressie. Zoals de naam al aangeeft, remmen SSRI’s de heropname van serotonine in de hersenen. Dit veroorzaakt een toename van serotonine in een gebied van de hersenen dat de synaptische spleet wordt genoemd, de kleine ruimte tussen hersencellen.

Voorbeelden van SSRI’s zijn:

• Celexa (citalopram)
• Lexapro (escitalopram)
• Luvox (fluvoxamine)
• Paxil (paroxetine)
• Prozac (fluoxetine)
• Zoloft (sertraline)

Een ander medicijn genaamd Viibryd (vilazodon) is niet zomaar een SSRI. Het is zowel een SSRI als een serotonine 1α (5HT-1α) partiële agonist (zoals het anti-angstmedicijn buspiron), dus het wordt geclassificeerd als een multimodaal serotonerg middel. Opmerkelijk is dat hoewel fluvoxamine een SSRI is, het ook de meest potente van de SSRI’s is op de σ-1 receptor, wat het effectiever kan maken bij het verminderen van ernstige angst en depressie en het ondersteunen van cognitieve functies.

Waarom SSRI’s vaker worden voorgeschreven dan MAO-remmers

SSRI’s zijn over het algemeen de eerste keuze voor de behandeling van depressie, omdat ze naast hun effectiviteit over het algemeen minder problemen met bijwerkingen veroorzaken. Vanwege dieetbeperkingen en zorgen over hypertensieve reacties, evenals serotonerge crises door geneesmiddelinteracties (serotoninesyndroom), worden MAOI’s vaak pas gebruikt nadat andere middelen hebben gefaald.

Mensen moeten proberen om voedsel met veel tyramine te vermijden, wat verhoogd kan zijn door MAOI-gebruik en kan leiden tot een kritieke hoge bloeddruk. Voedsel dat vermeden moet worden, is onder andere runderlever, hotdogs, spek, zure room, oude kaas, rode wijn en biergist. De laagste dosis Emsam (6 mg) kent echter geen dieetvoorzorgsmaatregelen.

Andere veel voorkomende bijwerkingen van MAO-remmers zijn:

• Verwarring
• Verminderde slaap/slapeloosheid
• Diarree
• Duizeligheid
• Droge mond
• Oedeem (vochtretentie)
• Hypertensie (hoge bloeddruk)
• Hypotensie (lage bloeddruk)
• Spierkrampen
• Misselijkheid
• Gewichtstoename
• Seksuele disfunctie
• Zwakte

Een van de aantrekkelijke kanten van SSRI’s is dat ze veiliger lijken en minder ongewenste bijwerkingen veroorzaken dan andere klassen antidepressiva . Maar elk medicijn kan bijwerkingen veroorzaken, vooral aan het begin van de behandeling. Enkele veelvoorkomende bijwerkingen van SSRI’s zijn:

• Slaperigheid
• Hoofdpijn
• Slapeloosheid
• Misselijkheid
• Nervositeit
• Seksuele disfunctie, waaronder verminderd verlangen of orgasmeproblemen
• Maagklachten
• Gewichtstoename

Sommige van deze bijwerkingen verdwijnen nadat uw lichaam aan de medicatie is gewend. Als dat niet het geval is en u er last van heeft, kan uw arts een andere SSRI proberen. Hoewel alle SSRI’s op een vergelijkbare manier werken, is elk medicijn anders. Bepaalde bijwerkingen van de ene SSRI zijn mogelijk geen probleem met een andere. Door de details met uw arts te bespreken, kunt u de beste optie voor u kiezen.

Over het algemeen mogen huisartsen geen MAO-remmers voorschrijven, tenzij ze ervaring hebben met deze medicijnen.

Andere soorten antidepressiva

Naast MAO-remmers en SSRI’s zijn er nog andere soorten antidepressiva beschikbaar, waaronder serotonine- en noradrenalineheropnameremmers (SNRI’s), tricyclische antidepressiva (TCA’s) en multimodale medicijnen.

Hoe SNRI’s werken

Venlafaxine (Effexor) werd in 1993 goedgekeurd en was de eerste door de FDA goedgekeurde SNRI. SNRI’s worden vaak gebruikt om chronische pijn te behandelen die verband houdt met depressie, evenals gegeneraliseerde angst, posttraumatische stressstoornis (PTSS), sociale angststoornis (SAD), paniekstoornis en zenuwpijn geassocieerd met fibromyalgie. Ze werken op dezelfde manier als SSRI’s, maar ze remmen de heropname van zowel noradrenaline als serotonine.

Het gebruik van SNRI kan een  manische  of  hypomane  episode uitlokken.

Voorbeelden van SNRI’s zijn:

• Cymbalta (duloxetine)
• Effexor (venlafaxine)
• Fetzima (levomilnacipran)
• Pristiq (desvenlafaxine)
• Savella (milnacipran)

Vaak voorkomende bijwerkingen van SNRI’s zijn:

• Constipatie
• Slaperigheid
• Droge mond
• Vermoeidheid
• Misselijkheid

Hoe TCA’s werken

Tricyclische antidepressiva (TCA’s), die voornamelijk worden gebruikt om depressie, bipolaire stoornis en andere aandoeningen zoals chronische pijn en slapeloosheid te behandelen, werden voor het eerst geïntroduceerd in de jaren 50. TCA’s werken op een vergelijkbare manier als heropnameremmers, doordat ze de absorptie van serotonine en noradrenaline in zenuwcellen blokkeren. Deze medicijnen staan ​​er echter om bekend meer bijwerkingen te hebben dan nieuwere klassen antidepressiva zoals SSRI’s.

In een meta-analytische review ontdekten onderzoekers dat patiënten met een ernstige depressieve stoornis (MDD) die TCA’s namen, de behandeling in 27% van de gevallen staakten vanwege bijwerkingen, vergeleken met 19% bij SSRI’s.  Het percentage was zelfs nog groter bij oudere patiënten: respectievelijk 33% en 16%. 

Vergeleken met MAOI’s zijn TCA’s ook minder effectief gebleken voor therapieresistente depressie  (TRD). TCA’s hebben echter nog steeds hun plaats in de behandeling van depressie.

Voorbeelden van TCA’s zijn:

• Anafranil (clomipramine)
• Asendine (amoxapine)
• Elavil (amitriptyline)
• Norpramine (desipramine)
• Pamelor (nortriptyline)
• Sinequan (doxepine)
• Surmontil (trimipramine)
• Tofranil (imipramine)
• Vivactil (protriptyline)

Enkele bijwerkingen van TCA’s zijn:

• wazig zicht
• Constipatie
• Duizeligheid
• Slaperigheid
• Droge mond
• Onregelmatige hartslag
• Lage bloeddruk
• Aanvallen
• Gewichtstoename

Hoe multimodale medicijnen werken

Er zijn ook multimodale medicijnen zoals Viibryd, Trintelix, bupropion (Wellbutrin) en mirtazapine (Remeron). Deze medicijnen werken op unieke manieren, zodat ze niet in dezelfde klassen passen als andere antidepressiva, en daarom worden ze vaak atypische antidepressiva of multimodale antidepressiva genoemd.

Enkele verschillende soorten atypische antidepressiva zijn:

• Bupropion (Wellbutrin)
• Mirtazapine (Remeron)
• Trazodon
• Vilazodon (Viibryd)
• Vortioxetine (Trintellix)

Mogelijke bijwerkingen van atypische antidepressiva zijn onder meer:

• Droge mond
• Duizeligheid
• Toegenomen of afgenomen eetlust
• Seksuele bijwerkingen
• Slaapproblemen

Een woord van Verywell

Er is geen one-size-fits-all behandeling voor depressie en wat voor iemand anders werkt, werkt mogelijk niet voor jou. Aangezien alle antidepressiva kunnen helpen bij symptomen van depressie, kan het bepalen welke je moet nemen afhangen van welke bijwerkingen je wel en niet kunt verdragen. Andere factoren zijn je symptomen, behandelgeschiedenis en huidige medicatie (waaronder voorgeschreven medicijnen, vrij verkrijgbare medicijnen, vitamines en supplementen).

Als uw bijwerkingen ondraaglijk zijn en uw kwaliteit van leven beginnen te beïnvloeden, bel dan onmiddellijk uw arts, maar stop niet zelf met de behandeling. Abrupt stoppen kan ontwenningsverschijnselen veroorzaken, waaronder koude rillingen, duizeligheid, koorts, hoofdpijn, lethargie, misselijkheid en braken.