Theorieën over hoe mensen fobieën ontwikkelen

Deskundigen weten niet helemaal zeker waarom  fobieën ontstaan. Er zijn echter talloze theorieën en ze kunnen worden ingedeeld in drie verschillende categorieën:

  • Biologisch
  • Op leren gebaseerd
  • Psychoanalytisch

Het is onwaarschijnlijk dat deze drie categorieën elkaar uitsluiten, aangezien de kans groot is dat meerdere oorzaken in individuen samenwerken om fobieën te veroorzaken. Het kan bijvoorbeeld zijn dat biologische verschillen in de hersenen worden getriggerd door een ervaring of iets in de omgeving van die persoon, of dat een negatieve ervaring kan leiden tot een aangeleerde reactie.

Kijk naar deze theorieën en je zult zien hoe complex de ontwikkeling van een fobie is en waarom deze waarschijnlijk voortkomt uit een combinatie van vele factoren.

Psychoanalytische theorie

Bange vrouw leunt tegen een muur

Spazi Angusti/Getty Images


Sigmund Freud staat in de volksmond bekend als de vader van de psychoanalyse. Zijn baanbrekende structurele theorie was grotendeels gebaseerd op de drie delen van de psyche:

Het id is het meest primaire en instinctieve deel van de geest en is de basis van onze driften. Het superego stelt moraal, waarden en verboden samen die tijdens de ontwikkeling zijn geïnternaliseerd. Het ego is de rationele moderator tussen de twee. Een belangrijk deel van de taak van het ego is om de impulsen van het id te controleren.

Volgens deze theorie zijn fobieën gebaseerd op angstreacties wanneer het ego overweldigd wordt door deze krachten. De fobie kan symbolisch een andere interne bron van angst vertegenwoordigen.

Leertheorie

jong meisje kijkt onder bed met zaklamp

Blend-afbeeldingen – JGI/Jamie Grill/Brand X Pictures/Getty Images

De leertheorie is een breed inclusieve set theorieën die gebaseerd zijn op principes van behaviorisme en cognitieve theorie . Ivan Pavlov was een pionier op het gebied van de leertheorie door aan te tonen dat honden getraind konden worden om te kwijlen wanneer er een bel werd geluid.  Sindsdien hebben talloze psychologen voortgebouwd op Pavlovs werk om complexere theorieën over menselijk gedrag te ontwikkelen.

Volgens de leertheorie ontwikkelen fobieën zich wanneer angstreacties worden versterkt of bestraft.  Zowel versterking als straf kunnen positief of negatief zijn.

Positieve bekrachtiging  is de presentatie van iets positiefs, zoals een ouder die een kind beloont voor het wegblijven van een slang. Positieve straf is de presentatie van iets negatiefs of ongunstigs om te voorkomen dat dat gedrag zich opnieuw voordoet, zoals een kind dat gebeten wordt door een slang.

Biologische basis

Het hoofd van een pasgeborene in de hand van de moeder

Catherine Delahaye/Getty Images


Het medische model van de psychologie stelt dat psychische stoornissen worden veroorzaakt door fysiologische factoren.  Deze theorie richt zich op neuropsychologie, een tak van de psychologie die zich toelegt op het bestuderen van de structuur en functie van de hersenen.

Neuropsychologen hebben bepaalde genetische factoren geïdentificeerd die een rol kunnen spelen bij de ontwikkeling van fobieën.  Het is ook bekend dat bepaalde medicijnen die de chemie van de hersenen beïnvloeden, nuttig zijn bij de behandeling van fobieën. 

Een woord van Verywell

Op dit moment hebben we geen definitief antwoord op de vraag wat fobieën veroorzaakt. De kans is echter groot dat er meerdere oorzaken zijn en dat verschillende mensen fobieën om verschillende redenen kunnen ontwikkelen.

In sommige gevallen kan een combinatie van genetische en fysiologische problemen een rol spelen. Bij anderen kan de oorzaak psychologisch of omgevingsgebonden zijn. Gelukkig zijn exposurebehandelingen effectief voor fobieën, ongeacht de oorzaak. 

6 Bronnen
MindWell Guide gebruikt alleen bronnen van hoge kwaliteit, waaronder peer-reviewed studies, om de feiten in onze artikelen te ondersteunen. Lees ons redactionele proces om meer te weten te komen over hoe we feiten controleren en onze content accuraat, betrouwbaar en geloofwaardig houden.
  1. Windholz G. Ivan P. Pavlov: Een overzicht van zijn leven en psychologisch werkAm Psychol. 1997 ; 52 (9): 941–946. doi: 10.1037/0003-066X.52.9.941

  2. Bloom CM, Post RJ, Mazick J, et al. Een gediscrimineerd geconditioneerd strafmodel van fobieNeuropsychiatr Dis Treat . 2013;9:1239–1248. doi:10.2147/NDT.S49886

  3. Deacon BJ. Het biomedische model van psychische stoornis: een kritische analyse van de geldigheid, bruikbaarheid en effecten ervan op psychotherapieonderzoekClin Psychol Rev. 2013;33(7):846–861. doi:10.1016/j.cpr.2012.09.007

  4. Loken EK, Hettema JM, Aggen SH, Kendler KS. De structuur van genetische en omgevingsrisicofactoren voor angsten en fobieënPsychol Med . 2014;44(11):2375–2384. doi:10.1017/S0033291713003012

  5. Farach FJ, Pruitt LD, Jun JJ, Jerud AB, Zoellner LA, Roy-Byrne PP. Farmacologische behandeling van angststoornissen: huidige behandelingen en toekomstige richtingenJ Anxiety Disord . 2012;26(8):833–843. doi:10.1016/j.janxdis.2012.07.009

  6. Raeder F, Merz CJ, Margraf J, Zlomuzica A. Het verband tussen angstuitdoving, het vermogen om blootstelling te bereiken en de uitkomst van blootstellingstherapie bij specifieke fobieënSci Rep . 2020;10(1):4288. doi:10.1038/s41598-020-61004-3

Door Lisa Fritscher


Lisa Fritscher is een freelance schrijver en redacteur met een grote interesse in fobieën en andere onderwerpen die met geestelijke gezondheid te maken hebben.

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Scroll to Top