Wat is genderdysforie?

Genderdysforie verwijst naar gevoelens van stress en ongemak die een persoon ervaart wanneer het toegewezen geslacht niet overeenkomt met zijn/haar genderidentiteit. Mensen die genderdysforie ervaren, kunnen zich ongemakkelijk voelen en in de war raken door het conflict tussen de seksuele kenmerken van hun fysieke lichaam en hoe ze zich voelen en denken over zichzelf.

Ze kunnen ook last hebben van gevoelens van stress of ongemak vanwege de traditionele genderrollen die bij hun gender horen.

De effecten van genderdysforie kunnen per persoon verschillen. Voor sommige mensen kunnen deze gevoelens van conflict hun zelfbeeld en gedrag beïnvloeden. Een persoon met genderdysforie kan met ongemak omgaan door zijn of haar genderexpressie, genderrepresentatie of gendertoewijzing te veranderen ten opzichte van het geslacht dat bij de geboorte is toegewezen. Ze kunnen ook aanpassingen doen aan hun fysieke verschijning.

Kinderen die last hebben van genderdysforie, uiten soms de wens om tot het andere geslacht te behoren en eisen speelgoed, kapsels en kleding die normaal gesproken worden geassocieerd met het andere geslacht. 

Symptomen van genderdysforie

Symptomen van genderdysforie kunnen zijn: een sterk gevoel van nood of ongemak met het toegewezen geslacht. Enkele tekenen dat iemand genderdysforie ervaart, zijn:

• Een verlangen om niet langer de primaire geslachtskenmerken van het bij de geboorte toegewezen geslacht te hebben
• De wens om als het andere geslacht behandeld te worden
• Een verlangen om de primaire en secundaire geslachtskenmerken van hun gewenste genderidentiteit te hebben
• Het volhouden dat ze een ander geslacht hebben dan het geslacht dat ze bij hun geboorte hebben gekregen
• Voorkeuren voor rollen die verschillen van de rollen die van het geslacht dat bij de geboorte is toegewezen, worden verwacht
• Sterke afwijzing van speelgoed, spelletjes en andere dingen die doorgaans worden geassocieerd met het geslacht dat bij de geboorte is toegewezen
• Het dragen van kleding die doorgaans wordt geassocieerd met het andere geslacht

Mensen die genderdysforie ervaren, kunnen vaak uiten dat ze het andere geslacht willen zijn. Ze voelen zich vaak ongemakkelijk bij de genderrollen en genderuitingen van hun geboortegeslacht. Dit kan zich uiten in gedragingen zoals zich kleden als hun voorkeursgeslacht, spelen met speelgoed dat doorgaans wordt geassocieerd met het andere geslacht en het afwijzen van veel genderstereotype gedragingen.

Genderdysforie is niet gerelateerd aan iemands seksuele geaardheid. Mensen die genderdysforie ervaren, kunnen hetero, homo, lesbisch of biseksueel zijn. Mensen die genderdysforie ervaren, kunnen ook gender-nonconform of transgender zijn. Het is echter belangrijk om te erkennen dat niet iedereen die transgender of gender-nonconform is, genderdysforie ervaart. 

Diagnose van genderdysforie

Genderdysforie staat vermeld in de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5). In de vorige editie van de DSM stond het bekend als genderidentiteitsstoornis. Dit werd in 2013 gewijzigd om het stigma te verwijderen dat geassocieerd werd met het noemen van een stoornis. Waar het eerder werd gepresenteerd als een stoornis gerelateerd aan identiteit, hanteert de DSM-5 een meer beschrijvende benadering die zich richt op het ongemak en de nood die dysforie veroorzaakt.  

De publicatie van de DSM-5-TR (tekstrevisie) uit 2022, de terminologie van genderdysforie werd bijgewerkt om te zorgen voor minder stigmatiserende en meer cultureel gevoelige taal. De DSM gebruikt nu de termen “ervaren gender”, “genderbevestigende hormoonbehandeling”, “individueel toegewezen man bij de geboorte” en “individueel toegewezen vrouw bij de geboorte”.

Bij adolescenten en volwassenen

Om als adolescent of volwassene de diagnose genderdysforie te krijgen, moet een individu klinisch significante stress of beperkingen ervaren op sociaal, werk- en andere belangrijke levensgebieden. Deze gevoelens moeten ten minste zes maanden duren en gepaard gaan met ten minste twee van de volgende:

• Een significante incongruentie tussen primaire en secundaire geslachtskenmerken en de ervaren genderidentiteit van het individu
• Een uitgesproken verlangen om van primaire of secundaire geslachtskenmerken af ​​te komen
• Een verlangen om de primaire of secundaire geslachtskenmerken van hun ervaren geslacht te hebben
• Een verlangen om hun ervaren geslacht te zijn
• De wens om behandeld te worden als hun ervaren geslacht
• Het geloof dat ze de gedragingen, gevoelens en reacties hebben die kenmerkend zijn voor hun ervaren geslacht

Bij kinderen

Kinderen kunnen ook genderdysforie ervaren. Het is niet ongewoon dat kinderen gender-non-conform gedrag vertonen. Daarom is het belangrijk om onderscheid te maken tussen typisch kindergedrag en echte genderdysforie.

Net als volwassenen moeten kinderen minimaal zes maanden last hebben van beperkingen in het functioneren of significante stress. Ze moeten ook minimaal zes van de volgende symptomen ervaren:

• Het aandringen dat ze het andere geslacht zijn of de wens om het andere geslacht te zijn
• Een voorkeur voor het deelnemen aan fantasiespel of fantasie als de rol van het andere geslacht
• Een voorkeur voor kleding die doorgaans met het andere geslacht wordt geassocieerd
• Een voorkeur voor speelgoed dat stereotiep door het andere geslacht wordt geprefereerd
• Het afwijzen van speelgoed of activiteiten die normaal gesproken geassocieerd worden met het toegewezen geslacht
• Het uiten van afkeer voor hun fysieke geslachtskenmerken
• Een verlangen om de geslachtskenmerken te hebben die passen bij hun genderidentiteit
• Liever spelen met andere kinderen van het andere geslacht

Tekenen van genderdysforie bij kinderen kunnen al vanaf 4-jarige leeftijd aanwezig zijn. Deze symptomen worden vaak ernstiger naarmate kinderen ouder worden, vooral wanneer ze de fysieke veranderingen ervaren die gepaard gaan met de puberteit.  

Oorzaken van genderdysforie

De exacte oorzaken van genderdysforie zijn niet helemaal duidelijk, maar verschillende factoren kunnen een rol spelen. Genetica, hormonale invloeden tijdens de prenatale ontwikkeling en omgevingsfactoren kunnen hierbij betrokken zijn.

Bijvoorbeeld, prenatale blootstelling aan bepaalde chemicaliën is in verband gebracht met verstoringen in de normale ontwikkeling van geslachtsbepaling vóór de geboorte. Onderzoek wijst ook op een genetische link, aangezien er een hogere gedeelde prevalentie is tussen eeneiige tweelingen dan tussen twee-eiige tweelingen.

Genderdysforie begint vaak in de vroege kindertijd. Hoewel de exacte mechanismen onduidelijk zijn, weten we dat kinderen bij de geboorte een geslacht toegewezen krijgen op basis van hun fysieke anatomie. Het geslacht dat een kind bij de geboorte toegewezen krijgt, bepaalt vaak hoe ze worden opgevoed en hoe anderen met ze omgaan. Naarmate ze ouder worden, kunnen ze een mismatch beginnen te voelen tussen hun genderidentiteit en hun toegewezen geslacht. In sommige gevallen kan deze mismatch leiden tot gevoelens van genderdysforie. 

Behandeling van genderdysforie

Behandeling van genderdysforie is zeer individueel en gebaseerd op de unieke behoeften van elke persoon. Het richt zich meestal op het helpen van het individu om zijn of haar genderidentiteit te verkennen, vaak door hen toe te staan ​​hun gender op een manier uit te drukken die overeenkomt met hun interne gevoel van gender. Dit kan inhouden dat ze zich kleden op een manier die overeenkomt met hun genderidentiteit, dat ze andere namen en voornaamwoorden gebruiken of dat ze medische stappen ondernemen om het lichaam fysiek te veranderen.

Medische opties

Sommige mensen met genderdysforie geven mogelijk de voorkeur aan een uitgebreidere behandeling met genderbevestigende hormoonbehandeling en genderbevestigende medische procedures. De behandeling kan ook lichaamsmodificaties omvatten die helpen de uiterlijke presentatie van een persoon af te stemmen op zijn/haar interne genderidentiteit.

Hormoontherapie en chirurgie zijn twee manieren om dit te bereiken. Maar nogmaals, de behandeling moet worden aangepast aan de behoeften en doelen van het individu. Sommige mensen willen misschien een volledige transitie naar het geslacht waarmee ze zich identificeren. Anderen willen misschien alleen de secundaire geslachtskenmerken minimaliseren, zoals gezichtshaar of borsten, die niet overeenkomen met hun genderidentiteit.

Het is belangrijk om te onthouden dat hoewel chirurgische geslachtsbevestiging een optie is, niet iedereen met genderdysforie die keuze maakt. Een operatie is duur en wordt meestal niet gedekt door de verzekering, en niet iedereen wil een volledige geslachtsverandering. Hormoontherapie kan sommige mensen helpen, terwijl anderen ervoor kunnen kiezen om hun uiterlijke genderexpressie te veranderen en zich te kleden in overeenstemming met hun innerlijke gevoel van genderidentiteit. 

Masculiniserende en feminiserende hormonen kunnen soms helpen gevoelens van genderdysforie te verminderen of op te lossen. Zulke hormonen kunnen bijwerkingen hebben, waaronder veranderingen in libido en de mogelijkheid van manische, hypomanische of psychotische symptomen bij mensen met een onderliggende psychiatrische aandoening.

Mensen die echter geen van deze stappen kunnen nemen, kunnen meer psychische stress ervaren, waaronder gevoelens van angst en depressie. In dergelijke gevallen kan psychotherapie mensen helpen zich meer op hun gemak te voelen bij het uiten van hun innerlijke gevoel van gender en het verbeteren van hun mentale welzijn.

Psychotherapie

Sommige personen willen misschien counseling om zich meer op hun gemak te voelen met hun gevoelens, hun identiteit te bevestigen en om te helpen omgaan met of gevoelens van stress te verminderen. Relatie- of gezinscounseling kan partners, ouders en andere familieleden helpen beter te begrijpen wat hun geliefde ervaart. Dit kan het individu helpen sociale en peer support te krijgen, wat een meer bevestigende omgeving biedt.

Het doel is om mensen te helpen zich meer vervuld te voelen en hun kwaliteit van leven te verbeteren door gevoelens van dysforie te verminderen. Dit wordt soms bereikt door:

• Het onderzoeken van genderidentiteit en -expressie
• Leren omgaan met stress
• Zelfacceptatie beoefenen
• Een ondersteunend netwerk opbouwen
• Beslissingen nemen over overgangsopties
• Relaties verbeteren

Therapie kan mensen helpen hun dysforiegevoelens te verminderen, maar het kan mensen in elke fase van het proces ook helpen hun levenskwaliteit en welzijn te verbeteren. 

Uitdagingen

Mensen die gender non-conform zijn en hun families lopen vaak een groter risico op blootstelling aan stigma en discriminatie vanwege hun genderidentiteit. Mensen met genderdysforie die transgender of gender non-conform zijn, lopen ook een groter risico om slachtoffer te worden van geweld of pesten. 

Mensen die een medische behandeling ondergaan, zoals hormoonbehandelingen of chirurgische ingrepen, kunnen ook problemen ondervinden bij het verkrijgen van de juiste gezondheidszorg en verzekeringsdekking voor hun behandeling.

Gevoelens van dysforie gecombineerd met een gebrek aan sociale steun kunnen vaak bijdragen aan mentale nood en andere problemen. Sommige aandoeningen die geassocieerd worden met genderdysforie zijn depressie, angst, middelenmisbruik, zelfbeschadiging en andere mentale gezondheidsproblemen. 

Onderzoek heeft ook aangetoond dat mensen met genderdysforie een hoger risico lopen om door zelfmoord te sterven dan de algemene bevolking. Eén onderzoek wees uit dat 48,3% van de deelnemers met genderdysforie suïcidale gedachten had ervaren en 23,8% minstens één keer een zelfmoordpoging had gedaan.

Omgaan met genderdysforie

Omgaan met gevoelens van genderdysforie omvat doorgaans een behandeling die zich richt op het helpen van mensen om zich meer op hun gemak te voelen met hun genderidentiteit. Enkele andere strategieën die mensen kunnen helpen omgaan met gevoelens van genderdysforie zijn:

• Zoek steun : Probeer lid te worden een steungroep en praat met lotgenoten die soortgelijke ervaringen hebben gehad.
• Verminder ongemak : Pas technieken toe zoals het afbinden van de borsten of het wegstoppen van de geslachtsdelen om fysieke kenmerken die bijdragen aan gevoelens van dysforie te minimaliseren.
• Zorg goed voor uzelf : geef prioriteit aan zelfzorg en emotioneel welzijn. Doe bijvoorbeeld dingen waar u zich goed bij voelt over uzelf en uw lichaam.
• Bevestig je identiteit : Probeer kleine dingen te doen die je genderidentiteit bevestigen. Dit kan zijn door bepaalde accessoires te dragen, je kapsel te veranderen of anderen te vragen om je aan te spreken met je favoriete voornaamwoorden . 
• Plan voor de toekomst : Mensen kunnen er ook voor kiezen om legale opties te zoeken om over te stappen naar hun gewenste geslacht en om te veranderen in sociale settings. Onderzoek de stappen en maak een plan dat u helpt om te werken aan uw lange termijn doelen, of die doelen nu een medische, sociale of juridische transitie inhouden.

Terwijl u werkt aan uw lange termijn doelen, zoek naar oplossingen die u ook helpen om op korte termijn om te gaan met uw gevoelens van dysforie. Dit kan betekenen dat u uw contact met de primaire of secundaire geslachtskenmerken die gevoelens van stress veroorzaken, moet verbergen of minimaliseren. Besteed tijd aan het verkennen van uw identiteit en de manieren om deze uit te drukken die goed voor u voelen.

Belangrijke termen om te kennen

Enkele belangrijke termen die verband houden met genderdysforie zijn:

• Cisgender : Beschrijft een persoon wiens genderidentiteit overeenkomt met het geslacht dat hem/haar bij de geboorte is toegewezen
• Genderexpressie : De manieren waarop mensen hun genderidentiteit naar buiten toe uiten, vaak door middel van hun kleding, fysieke verschijning, maniertjes en andere kenmerken.
• Genderidentiteit : het innerlijke gevoel en de ervaring van een persoon met betrekking tot zijn of haar gender
• Non-binair : een overkoepelende term om mensen te beschrijven die buiten de traditionele mannelijke/vrouwelijke genderbinariteit vallen
• Transgender : Een overkoepelende term om iemand te beschrijven die zich identificeert met een ander geslacht dan het geslacht dat hem/haar bij de geboorte is toegewezen.