Czym jest zaburzenie urojeniowe?

Zaburzenie urojeniowe to zaburzenie psychotyczne, które może utrudniać osobie odróżnianie tego, co jest prawdą, od tego, co sobie wyobraża. Podstawowym objawem tego zaburzenia jest występowanie urojeń , czyli irracjonalnych, niezachwianych przekonań, które są nieprawdziwe.

Osoby z zaburzeniami urojeniowymi mogą doświadczać urojeń dziwacznych lub niedziwacznych:

• Dziwaczne urojenia: Są to urojenia , które są fizycznie niemożliwe w naszej rzeczywistości. Na przykład osoba może wierzyć, że z jej ciała usunięto organ, mimo że nie ma żadnych dowodów na przeprowadzenie zabiegu.
• Urojenia nie-bizarne: Są to urojenia, które mogą wystąpić w prawdziwym życiu, chociaż często są to bardzo przesadzone błędne interpretacje sytuacji. Na przykład osoba może wierzyć, że jej sąsiad planuje ją zabić lub że ktoś idący za nią po chodniku faktycznie ją śledzi.

W tym artykule omówiono rodzaje , objawy, przyczyny, diagnozę i leczenie zaburzeń urojeniowych.

Rodzaje zaburzeń urojeniowych

Zaburzenia urojeniowe klasyfikuje się na różne typy, w zależności od rodzaju urojeń, jakich doświadcza dana osoba:

• Typ prześladowczy: Urojenia prześladowcze , znane również jako urojenia paranoidalne, mogą sprawić, że dana osoba uwierzy, że ktoś próbuje ją śledzić, szpiegować, źle traktować lub w jakiś sposób skrzywdzić. W rezultacie może składać powtarzające się skargi do władz o pomoc. 
• Typ wzniosły: Osoba jest przekonana o jakichś wielkich, ale nierozpoznanych talentach, wiedzy, statusie lub tożsamości. Na przykład może wierzyć, że jest wyjątkowo utalentowana lub że dokonała ważnego odkrycia.
• Typ zazdrosny:  osoba taka może uważać, że jej partner lub małżonek ją zdradza, nawet jeżeli nie ma dowodów potwierdzających to przekonanie.
• Typ erotomaniczny: Osoba może wierzyć, że ktoś — często ktoś sławny lub ważny — jest w niej zakochany. Może próbować skontaktować się z tą osobą lub ją prześladować, co może skutkować problemami z władzami.
• Typ somatyczny: Urojenia somatyczne są związane z ciałem, zdrowiem lub wyglądem osoby . Osoba może być przekonana, że ​​ma problem ze zdrowiem, dziwny wygląd, pasożyta w ciele lub wydziela nieprzyjemny zapach.
• Typ mieszany: osoba ma więcej niż jeden temat urojeniowy.
• Typ nieokreślony : W przypadku, gdy dominujące przekonania urojeniowe danej osoby nie są wyraźnie opisane w pozostałych określonych typach.

Objawy zaburzeń urojeniowych

Oto niektóre objawy, które mogą występować w przypadku różnych typów zaburzeń urojeniowych:

• Brak świadomości, że urojenia są urojone
• Niezdolność do zaakceptowania, że ​​urojenia są nieprawdziwe
• Obronność w odpowiedzi na konfrontację z urojeniem
• Zaabsorbowanie ukrytymi motywami przyjaciół i członków rodziny
• Strach przed oszukaniem, złym traktowaniem lub wykorzystaniem
• Intensywna, irracjonalna podejrzliwość i nieufność
• Dziwne lub agresywne zachowanie w odpowiedzi na urojenia

Przyczyny zaburzeń urojeniowych

Chociaż dokładne przyczyny zaburzeń urojeniowych nie są znane, poniżej przedstawiono niektóre czynniki ryzyka, które mogą przyczyniać się do rozwoju tej choroby:

• Czynniki genetyczne: Zaburzenia urojeniowe mają podłoże genetyczne. Osoby z większym prawdopodobieństwem zachorują na tę chorobę, jeśli ich biologiczny krewny cierpi na zaburzenia urojeniowe lub schizofrenię .
• Czynniki biologiczne: Nieprawidłowości w niektórych częściach mózgu i zaburzenia równowagi substancji chemicznych w mózgu, zwanych neuroprzekaźnikami, wiążą się z objawami urojeniowymi.
• Czynniki środowiskowe: Czynniki takie jak stres, izolacja społeczna, zaburzenia związane z używaniem alkoholu i substancji psychoaktywnych mogą zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia urojeń.
• Czynniki psychologiczne: Cechy osobowości takie jak nadwrażliwość , podejrzliwość, nieufność, zazdrość i niska samoocena mogą sprawić, że dana osoba będzie szukała wyjaśnień tych uczuć, przyczyniając się do powstawania urojeń.

Diagnozowanie zaburzeń urojeniowych

Lekarze diagnozują zaburzenia urojeniowe, ustalając, czy objawy danej osoby spełniają kryteria diagnostyczne wymienione w Podręczniku diagnostyczno-statystycznym zaburzeń psychicznych (DSM-V) , przewodniku opublikowanym przez Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne.

Proces diagnostyczny może obejmować pełny wywiad lekarski, badanie fizykalne, szczegółowy wywiad psychiatryczny, a być może także inne testy przesiewowe lub kwestionariusze, oprócz innych testów lub skanów mających na celu wykluczenie innych schorzeń.

Ważne jest, aby pamiętać, że urojenia mogą występować jako objaw w wielu zaburzeniach psychicznych i neurologicznych, takich jak schizofrenia, choroba afektywna dwubiegunowa , otępienie czołowo-skroniowe, choroba Alzheimera i choroba Parkinsona.

Jednakże stanom tym często towarzyszą inne objawy oprócz urojeń, takie jak na przykład halucynacje, zdezorganizowane myślenie i nieprawidłowe zachowanie motoryczne.

Zatem kryteria diagnostyczne pozwalają odróżnić zaburzenia urojeniowe od innych schorzeń na podstawie braku innych objawów psychotycznych, afektywnych, behawioralnych lub neurologicznych.

Leczenie zaburzeń urojeniowych

Osoby cierpiące na zaburzenia urojeniowe rzadziej decydują się na leczenie, ponieważ mogą nie zdawać sobie sprawy, że ich urojeniowe przekonania nie są prawdziwe.

Leczenie tego stanu może być trudne, ponieważ podejrzliwa natura i urojenia danej osoby mogą sprawić, że będzie ona wierzyć, że jej bliscy i pracownicy służby zdrowia próbują jej zaszkodzić. Jednak powrót do zdrowia jest możliwy, zwłaszcza jeśli pracownik służby zdrowia zdoła zdobyć zaufanie tej osoby.

Leczenie zaburzeń urojeniowych zazwyczaj obejmuje:

• Leki przeciwpsychotyczne: Leki przeciwpsychotyczne działają poprzez poprawę równowagi neuroprzekaźników w mózgu, zmniejszając w ten sposób urojenia. Mogą również pomóc zmniejszyć pobudzenie.
• Terapia poznawczo-behawioralna (CBT): CBT i inne rodzaje psychoterapii mogą pomóc ludziom lepiej rozpoznawać i kwestionować podstawowe zniekształcone myślenie przyczyniające się do urojeń, a także sprawić, że będą one mniej stresujące i upośledzające w życiu codziennym.

Słowo od Verywell

Jeśli Ty lub ktoś bliski doświadcza urojeń, pomocna może być wizyta u dostawcy opieki psychiatrycznej, takiego jak psycholog lub psychiatra, tak szybko, jak to możliwe. Twój lekarz pierwszego kontaktu może udzielić Ci skierowania, jeśli go potrzebujesz.