Bardzo dobrze / Cindy Chung
Zamknij ten odtwarzacz wideo
Zaburzenie osobowości schizotypowej charakteryzuje się powszechnym wzorcem deficytów społecznych i interpersonalnych. Osoby z zaburzeniem osobowości schizotypowej mają niewielką zdolność — a może nawet potrzebę — do bliskich relacji.
Często są opisywani jako ekscentryczni lub dziwaczni. Mogą być podejrzliwi i paranoiczni w stosunku do innych. Wydają się „sztywni” i nie wydają się pasować nigdzie, gdzie się znajdują.
Spis treści
Objawy zaburzenia osobowości schizotypowej
Osoby z zaburzeniami osobowości schizotypowej odczuwają skrajny dyskomfort w kontaktach interpersonalnych.
W przeciwieństwie do zaburzenia lękowego o podłożu społecznym , w którym jednostka z czasem przyzwyczaja się do nowych warunków, osoby ze schizotypowym zaburzeniem osobowości nadal czują się niekomfortowo, nawet gdy wciąż wchodzą w interakcje z tymi samymi ludźmi w tym samym otoczeniu.
Zaburzenie to objawia się również zniekształconym myśleniem i ekscentrycznym zachowaniem, co powoduje odpychanie ludzi i jeszcze większą izolację.
Przesądne wierzenia
Czasami osoby z zaburzeniem osobowości schizotypowej są przesądne lub zaprzątają sobie głowę zjawiskami paranormalnymi, które wykraczają poza to, czego można by się spodziewać w ich kulturze.
Mogą myśleć, że mają specjalne moce lub magiczną kontrolę nad innymi (np. myśląc, że powodem, dla którego ich współpracownik wychodzi wcześniej, jest to, że życzył im choroby). Mogą również wierzyć, że ich zachowanie zapobiega szkodliwym skutkom, np. myśląc, że mogą zapobiec zdarzeniom złym, umieszczając przedmiot w określonym miejscu.
Mogą doświadczać zaburzeń percepcyjnych, na przykład słyszeć kogoś mruczącego swoje imię lub mieć wrażenie obecności ducha.
Ich mowa może być czasami niejasna lub niespójna. Mogą używać dziwnych fraz lub mówić w sposób, który dezorientuje innych.
Dziwne zachowanie
Mogą również sprawiać wrażenie skrępowanych i okazywać niewiele emocji podczas interakcji. Mogą mieć niezwykłe maniery, takie jak nieuporządkowany sposób ubierania się.
Osoba cierpiąca na to zaburzenie może nosić źle dopasowane ubrania lub dziwne połączenia ubrań (zimowe buty i szorty) i może nie być w stanie uczestniczyć w normalnej konwersacji.
Czasami mogą wyrażać smutek z powodu braku bliskich relacji, ale ich zachowanie sugeruje, że nie mają dużego pragnienia bliskich kontaktów. Często wchodzą w interakcje z ludźmi, gdy muszą, ale wolą trzymać się z dala od innych.
Mogą również doświadczać przejściowych epizodów psychotycznych w okresach skrajnego stresu (trwających od kilku minut do kilku godzin), ale nie mają regularnych halucynacji ani urojeń (jak w przypadku schizofrenii).
Kryteria diagnostyczne DSM-5
Zgodnie z piątą edycją Podręcznika diagnostycznego i statystycznego objawy muszą pojawić się na początku dorosłego życia. Aby spełnić kryteria diagnozy, osoby muszą doświadczać co najmniej pięciu z następujących objawów:
- Pomysły odniesienia (błędne interpretacje zdarzeń lub incydentów przyczynowych jako mających niezwykłe znaczenie dla konkretnej osoby)
- Dziwne przekonania lub magiczne myślenie, które wpływają na zachowanie i są sprzeczne z normami subkulturowymi
- Nietypowe doświadczenia percepcyjne, w tym iluzje cielesne
- Dziwne myślenie i mowa
- Podejrzliwość i paranoiczne myślenie
- Niewłaściwy i ograniczony afekt
- Zachowanie lub wygląd, który jest dziwny, ekscentryczny lub osobliwy
- Brak bliskich przyjaciół lub powierników innych niż krewni pierwszego stopnia
- Nadmierny lęk społeczny, który nie zmniejsza się wraz ze zbliżaniem się do kogoś, a który ma tendencję do kojarzenia się z paranoicznymi lękami, a nie negatywnymi ocenami samego siebie
Objawy mogą rozpocząć się w dzieciństwie lub okresie dojrzewania. Objawy widoczne w dzieciństwie mogą obejmować:
- Słabe relacje z rówieśnikami
- Lęk społeczny, izolacja
- Niespełnienie oczekiwań w szkole
- Nadwrażliwość
- Osobliwe myśli i język
- Dziwaczne fantazje
Powoduje
Badania społeczne wykazały, że rozpowszechnienie schizotypowego zaburzenia osobowości waha się od 0,6 procent populacji w Norwegii do 4,6 procent w próbkach przeprowadzonych w Stanach Zjednoczonych.
Nie ma jednej znanej przyczyny schizotypowego zaburzenia osobowości. Wydaje się jednak, że istnieje silny komponent genetyczny.
Osoby, których krewni biologiczni pierwszego stopnia chorują na schizofrenię, są bardziej narażone na schizotypowe zaburzenie osobowości.
Diagnoza
Specjalista zdrowia psychicznego może zdiagnozować schizotypowe zaburzenie osobowości. Podobnie jak w przypadku wszystkich zaburzeń osobowości, klinicysta musi wziąć pod uwagę, jaki rodzaj upośledzeń jest spowodowany objawami.
Osoba, która jest ekscentryczna i ma niewielu przyjaciół, niekoniecznie ma schizotypowe zaburzenie osobowości. Aby spełnić kryteria diagnozy, objawy muszą zakłócać funkcjonowanie społeczne, zawodowe lub edukacyjne danej osoby.
Nie ma testu, który określa, czy ktoś ma zaburzenie osobowości. Zamiast tego klinicysta przeprowadzi szczegółowy wywiad, który zbierze historię objawów i oceni upośledzenia. Klinicysta obserwuje również osobę podczas wywiadu, aby szukać oznak tego stanu.
Narzędzia oceny mogą być używane jako część procesu diagnostycznego. Osobie może zostać przekazany kwestionariusz do wypełnienia lub może zostać poproszona o udzielenie odpowiedzi na konkretne pytania diagnostyczne.
Czasami przeprowadza się również wywiady z bliskimi członkami rodziny.
Wykluczanie innych zaburzeń
Zanim można postawić diagnozę, lekarz musi wykluczyć inne zaburzenia, które mogą powodować, że u kogoś wystąpią objawy podobne do objawów schizotypowego zaburzenia osobowości. Schizofrenia , choroba afektywna dwubiegunowa , zaburzenia psychotyczne, zaburzenia neurorozwojowe i inne zaburzenia osobowości mogą być mylone z zaburzeniem osobowości schizotypowej, ponieważ mają pewne wspólne cechy.
Leczenie zaburzeń osobowości schizotypowej
Podobnie jak w przypadku innych zaburzeń osobowości , nie ma lekarstwa na schizotypowe zaburzenie osobowości. Podobnie jak w przypadku wszystkich zaburzeń osobowości, objawy prawdopodobnie będą utrzymywać się przez całe życie. Nie oznacza to jednak, że nie można zmniejszyć nasilenia objawów lub poprawić swojego funkcjonowania.
Ponad połowa osób z zaburzeniem osobowości schizotypowej może mieć w przeszłości co najmniej jeden epizod depresyjny. Czasami osoby szukają leczenia depresji, a nie objawów związanych z zaburzeniem osobowości.
Leczenie schizotypowego zaburzenia osobowości może obejmować połączenie psychoterapii i leków.
Psychoterapia może obejmować terapię poznawczo-behawioralną w celu zajęcia się zniekształconymi wzorcami myślenia i nauczania określonych umiejętności społecznych. Może również pomóc w rozwiązaniu problematycznego zachowania.
Terapia rodzinna może być również stosowana w celu ułatwienia członkom rodziny zrozumienia objawów, a także jako wsparcie w lepszej komunikacji i wspieraniu danej osoby.
Chociaż nie ma konkretnego leku stosowanego w leczeniu schizotypowego zaburzenia osobowości, leki mogą być stosowane w celu złagodzenia depresji, lęku lub objawów psychotycznych. Niektóre leki mogą zmniejszać zniekształcone myślenie.
Korona
Pozytywne doświadczenia życiowe mogą być kluczem do radzenia sobie z zaburzeniem osobowości schizotypowej. Tworzenie relacji — nawet jeśli jest to trudne — może zmniejszyć cierpienie związane z zaburzeniem osobowości schizotypowej.
Ponadto poczucie osiągnięcia może również zmniejszyć objawy. Pomocne może być znalezienie pracy, wolontariat, chodzenie do szkoły lub angażowanie się w działania społeczne.
Słowo od Verywell
Jeśli podejrzewasz, że możesz mieć schizotypowe zaburzenie osobowości, porozmawiaj ze swoim lekarzem. Specjalista medyczny może skierować Cię do specjalisty zdrowia psychicznego w celu oceny i leczenia. Uzyskanie odpowiedniego wsparcia i leczenia jest kluczem do dobrego życia z schizotypowym zaburzeniem osobowości.