Het placebo-effect: nepbehandeling, echte respons

De geest kan je laten geloven dat een nepbehandeling echte therapeutische resultaten heeft, een fenomeen dat bekendstaat als het placebo-effect. In sommige gevallen kunnen placebo’s een invloed uitoefenen die krachtig genoeg is om de effecten van echte medische behandelingen na te bootsen.

Bij dit fenomeen ervaren sommige mensen een voordeel na toediening van een inactieve lookalike substantie of behandeling. Deze substantie, of placebo, heeft geen bekend medisch effect en kan in de vorm zijn van een pil (suikerpil), injectie (zoutoplossing) of consumeerbare vloeistof.

In de meeste gevallen weet de persoon niet dat de behandeling die hij/zij krijgt eigenlijk een placebo is. In plaats daarvan gelooft hij/zij dat hij/zij de echte behandeling heeft gekregen. De placebo is ontworpen om precies op de echte behandeling te lijken, maar de substantie heeft geen daadwerkelijk effect op de aandoening die het pretendeert te behandelen.

Het placebo-effect is echter veel meer dan alleen positief denken . Wanneer dit gebeurt, hebben veel mensen geen idee dat ze reageren op wat in feite een suikerpil is. Placebo’s worden vaak gebruikt in medisch onderzoek om artsen en wetenschappers te helpen de fysiologische en psychologische effecten van nieuwe medicijnen te ontdekken en begrijpen.

Waarom het placebo-effect belangrijk is, hoe het ontstaat en waarom het werkt.

Oorzaken van het placebo-effect

Hoewel onderzoekers weten dat het placebo-effect echt is, begrijpen ze nog niet helemaal hoe en waarom het optreedt. Verschillende factoren kunnen bijdragen aan dit fenomeen.

Hormonale reactie

Een mogelijke verklaring is dat het nemen van de placebo een afgifte van endorfines triggert. Endorfines hebben een structuur die lijkt op die van morfine en andere opiaatpijnstillers en fungeren als de natuurlijke pijnstillers van de hersenen.

Onderzoekers hebben het placebo-effect in actie aangetoond met behulp van hersenscans, waarbij werd aangetoond dat gebieden met veel  opiaatreceptoren  werden geactiveerd in zowel de placebo- als de behandelingsgroep. Naloxon is een opioïde antagonist die zowel natuurlijke endorfines als opioïde drugs blokkeert. Nadat mensen naloxon kregen, werd de placebo-pijnverlichting verminderd.

Conditionering

Andere mogelijke verklaringen zijn klassieke conditionering , of wanneer je een associatie vormt tussen twee stimuli die resulteert in een geleerde respons. In sommige gevallen kan een placebo worden gecombineerd met een daadwerkelijke behandeling totdat het het gewenste effect oproept. 

Als u bijvoorbeeld regelmatig dezelfde artritispil krijgt om stijve, pijnlijke gewrichten te verlichten, kunt u die pil gaan associëren met pijnverlichting. Als u een placebo krijgt die lijkt op uw artritispil, kunt u nog steeds geloven dat het pijnverlichting biedt, omdat u daartoe bent geconditioneerd.

Verwachting

Verwachtingen, of wat we denken dat we zullen ervaren, blijken een belangrijke rol te spelen bij het placebo-effect. Mensen die zeer gemotiveerd zijn en verwachten dat de behandeling zal werken, hebben mogelijk meer kans op een placebo-effect.

Het enthousiasme van een voorschrijvende arts voor een behandeling kan zelfs van invloed zijn op hoe een patiënt reageert. Als een arts er heel positief over lijkt dat een behandeling een gewenst effect zal hebben, is de kans groter dat een patiënt voordelen ervaart van het innemen van het medicijn. Dit toont aan dat het placebo-effect zelfs kan optreden wanneer een patiënt echte medicijnen neemt om een ​​ziekte te behandelen.

Verbale, gedragsmatige en sociale signalen kunnen bijdragen aan de verwachting die iemand heeft over het effect van de medicatie.

• Gedragsmatig : het nemen van een pil of het krijgen van een injectie om uw toestand te verbeteren
• Sociaal : geruststellende lichaamstaal, oogcontact en spraak van een arts of verpleegkundige
• Verbaal : Luisteren naar een zorgverlener die positief praat over de behandeling

Genetica

Genen kunnen ook beïnvloeden hoe mensen reageren op placebobehandelingen. Sommige mensen zijn genetisch gepredisponeerd om meer te reageren op placebo’s. Eén onderzoek wees uit dat mensen met een genvariant die codeert voor hogere niveaus van de hersenchemische stof dopamine, vatbaarder zijn voor het placebo-effect dan mensen met de versie met een laag dopaminegehalte. Mensen met de versie met een hoog dopaminegehalte van dit gen hebben ook de neiging om hogere niveaus van pijnperceptie en beloningszoekende te hebben.

Het Nocebo-effect

Omgekeerd kunnen personen meer symptomen of bijwerkingen ervaren als reactie op een placebo, een reactie die soms het ” nocebo-effect ” wordt genoemd. Een patiënt kan bijvoorbeeld melden dat hij hoofdpijn, misselijkheid of duizeligheid ervaart als reactie op een placebo.

Voorbeelden

Het placebo-effect kan op verschillende manieren worden gebruikt, bijvoorbeeld in medisch en psychologisch onderzoek om meer te weten te komen over de fysiologische en psychologische effecten van nieuwe medicijnen.

In medisch onderzoek

Bij medisch onderzoek kunnen sommige mensen in een studie een placebo krijgen, terwijl anderen de nieuwe behandeling krijgen die wordt getest. Het doel hiervan is om de effectiviteit van de nieuwe behandeling te bepalen. Als deelnemers die het daadwerkelijke medicijn nemen een significante verbetering laten zien ten opzichte van degenen die de placebo nemen, kan de studie helpen de claim voor de effectiviteit van het medicijn te ondersteunen.

Bij het testen van nieuwe medicijnen of therapieën willen wetenschappers weten of de nieuwe behandeling werkt en of deze beter is dan wat er al beschikbaar is. Door hun onderzoek komen ze erachter welke bijwerkingen de nieuwe behandeling kan hebben, welke patiënten er het meeste baat bij kunnen hebben en of de potentiële voordelen opwegen tegen de risico’s.

Door de effecten van een behandeling te vergelijken met die van een placebo, hopen onderzoekers te kunnen bepalen of de effecten van het medicijn het gevolg zijn van de behandeling zelf of dat een andere variabele hiervan de oorzaak is.

In Psychologie Experimenten

In een psychologisch experiment is een placebo een inerte behandeling of substantie waarvan geen bekende effecten bekend zijn. Onderzoekers kunnen een placebocontrolegroep gebruiken , wat een groep deelnemers is die worden blootgesteld aan de placebo of nep onafhankelijke variabele . De impact van deze placebobehandeling wordt vervolgens vergeleken met de resultaten van de  experimentele groep .

Hoewel placebo’s geen echte behandeling bevatten, hebben onderzoekers ontdekt dat ze een verscheidenheid aan zowel fysieke als psychologische effecten kunnen hebben. Deelnemers in placebogroepen vertoonden veranderingen in hartslag, bloeddruk, angstniveaus, pijnperceptie, vermoeidheid en zelfs hersenactiviteit. Deze effecten wijzen op de rol van de hersenen in gezondheid en welzijn.

Voordelen van het gebruik van een placebo

Het grote voordeel van het gebruik van een placebo bij het evalueren van een nieuw medicijn is dat het het effect dat verwachtingen op de uitkomst kunnen hebben, verzwakt of elimineert. Als onderzoekers een bepaald resultaat verwachten, kunnen ze onbewust aanwijzingen geven aan deelnemers over hoe ze zich moeten gedragen. Dit kan de resultaten van het onderzoek beïnvloeden.

Om dit te minimaliseren, voeren onderzoekers soms een zogenaamd dubbelblind onderzoek uit . Bij dit type onderzoek weten noch de deelnemers aan het onderzoek, noch de onderzoekers wie de placebo krijgt en wie de echte behandeling. Door het risico te minimaliseren dat deze subtiele vooroordelen het onderzoek beïnvloeden, kunnen onderzoekers beter naar de effecten van het medicijn en de placebo kijken.

Stel je bijvoorbeeld voor dat een deelnemer zich vrijwillig heeft aangemeld voor een onderzoek om de effectiviteit van een nieuw medicijn tegen hoofdpijn te bepalen. Nadat ze het medicijn heeft ingenomen, merkt ze dat haar hoofdpijn snel verdwijnt en ze voelt zich veel beter. Later komt ze er echter achter dat ze in de placebogroep zat en dat het medicijn dat ze kreeg, slechts een suikerpil was.

Resultaten van placebo-effect

Hoewel placebo’s invloed kunnen hebben op hoe iemand zich voelt, suggereren studies dat ze geen significante impact hebben op onderliggende ziektes. Een groot onderzoek van meer dan 150 klinische onderzoeken met placebo’s vond dat placebo’s geen grote klinische effecten hadden op ziektes. In plaats daarvan had het placebo-effect een kleine invloed op door de patiënt gerapporteerde uitkomsten, met name de perceptie van misselijkheid en pijn.

Een andere review die bijna 10 jaar later werd uitgevoerd, vond echter dat in vergelijkbare populaties zowel placebo’s als behandelingen vergelijkbare effecten hadden. De auteurs concludeerden dat placebo’s, wanneer ze op de juiste manier worden gebruikt, patiënten mogelijk ten goede kunnen komen als onderdeel van een therapeutisch plan.

• Depressie : Het placebo-effect blijkt mensen met een ernstige depressiestoornis te beïnvloeden. In een onderzoek kregen deelnemers die op dat moment geen andere medicatie namen, gedurende een week placebopillen met het label snelwerkende antidepressiva of placebo. Na de week namen de onderzoekers PET-scans en vertelden de deelnemers dat ze een injectie kregen om hun stemming te verbeteren. Deelnemers die zowel de placebo met het label antidepressivum als de injectie namen, meldden minder depressiesymptomen en een verhoogde hersenactiviteit in hersengebieden die verband houden met emotie- en stressregulatie.
• Pijnbeheersing : Een klein onderzoek uit 2014 testte het placebo-effect bij 66 mensen met episodische migraine, die werden gevraagd om een ​​toegewezen pil te nemen – een placebo of Maxalt (rizatriptan), een bekend medicijn tegen migraine – en hun pijnintensiteit te beoordelen. Sommige mensen kregen te horen dat de pil een placebo was, anderen kregen te horen dat het Maxalt was en weer anderen kregen te horen dat het beide kon zijn. Onderzoekers ontdekten dat de verwachtingen die door de etikettering van de pil werden gesteld, de reacties van de deelnemers beïnvloedden. Zelfs toen Maxalt werd gelabeld als placebo, gaven deelnemers het dezelfde beoordeling als een placebo die werd gelabeld als Maxalt.
• Symptoomverlichting : Het placebo-effect is ook onderzocht bij kankerpatiënten die kankergerelateerde vermoeidheid ervaren. Deelnemers kregen drie weken behandeling, ofwel hun reguliere behandeling of een pil die als placebo was gelabeld. De studie vond dat de placebo (ondanks dat het als zodanig was gelabeld) naar verluidt de symptomen verbeterde tijdens het innemen van de medicatie en drie weken na stopzetting.

Een woord van Verywell

Het placebo-effect kan een grote invloed hebben op hoe mensen zich voelen, maar het is belangrijk om te onthouden dat het geen genezing is voor een onderliggende aandoening.

Zorgverleners mogen in de praktijk geen placebo’s gebruiken zonder de patiënt hierover te informeren (dit zou onethische zorg zijn), waardoor het gewenste placebo-effect wordt verminderd of zelfs geheel tenietgedaan.

Door placebo’s te gebruiken bij onderzoek, waarbij de deelnemers niet geïnformeerd hoeven te worden, kunnen wetenschappers beter inschatten hoe behandelingen patiënten beïnvloeden en of nieuwe medicijnen en behandelmethoden veilig en effectief zijn.