Sluit deze videospeler
Leiderschapsstijlen zijn classificaties van hoe een persoon zich gedraagt tijdens het aansturen, motiveren, begeleiden en managen van groepen mensen. Er zijn veel leiderschapsstijlen. Enkele van de meest besproken zijn: autoritair (autocratisch), participatief (democratisch), delegerend (laissez-faire), transformationeel, transactioneel en situationeel.
Grote leiders kunnen politieke bewegingen en sociale verandering inspireren. Ze kunnen anderen ook motiveren om te presteren, creëren en innoveren. Als je een aantal mensen gaat overwegen die jij als grote leiders beschouwt , zie je meteen dat er vaak grote verschillen zijn in hoe elke persoon leiding geeft.
Gelukkig hebben onderzoekers verschillende theorieën en kaders ontwikkeld waarmee we deze verschillende leiderschapsstijlen beter kunnen identificeren en begrijpen.
Inhoudsopgave
Lewins leiderschapsstijlen
In 1939 ging een groep onderzoekers onder leiding van psycholoog Kurt Lewin op zoek naar verschillende leiderschapsstijlen. Hoewel verder onderzoek meer verschillende soorten leiderschap heeft geïdentificeerd, was deze vroege studie zeer invloedrijk en stelde drie belangrijke leiderschapsstijlen vast die een springplank vormden voor meer gedefinieerde leiderschapstheorieën.
In Lewins onderzoek werden schoolkinderen toegewezen aan een van de drie groepen met een autoritaire, democratische of laissez-faire leider. De kinderen werden vervolgens geleid in een kunst- en ambachtsproject terwijl onderzoekers het gedrag van kinderen observeerden in reactie op de verschillende leiderschapsstijlen. De onderzoekers ontdekten dat democratisch leiderschap het meest effectief was in het inspireren van volgers om goed te presteren.
Wat voor soort leider bent u? Doe de quiz
Bent u nieuwsgierig naar uw leiderschapsstijl? Met deze snelle en gratis leiderschapsquiz kunt u bepalen wat voor soort leider u bent:
Autoritair leiderschap (autocratisch)
Autoritaire leiders, ook wel autocratische leiders genoemd, bieden duidelijke verwachtingen voor wat er moet worden gedaan, wanneer het moet worden gedaan en hoe het moet worden gedaan. Deze stijl van leiderschap is sterk gericht op zowel het bevel van de leider als de controle van de volgers. Er is ook een duidelijke scheiding tussen de leider en de leden. Autoritaire leiders nemen beslissingen onafhankelijk, met weinig of geen inbreng van de rest van de groep.
Onderzoekers ontdekten dat besluitvorming minder creatief was onder autoritair leiderschap. Lewin concludeerde ook dat het moeilijker is om van een autoritaire stijl naar een democratische stijl te gaan dan andersom. Misbruik van deze methode wordt meestal gezien als controlerend, bazig en dictatoriaal.
Webinar over geestelijke gezondheid op de werkplek
Op 19 mei 2022 organiseerde MindWell Guide een virtueel webinar over mentale gezondheid op de werkplek, gepresenteerd door Amy Morin, LCSW. Als u het gemist hebt, bekijk dan deze samenvatting om te leren hoe u ondersteunende werkomgevingen en nuttige strategieën kunt creëren om uw welzijn op het werk te verbeteren.
Autoritair leiderschap wordt het best toegepast in situaties waarin er weinig tijd is voor groepsbesluitvorming of waarin de leider het meest deskundige lid van de groep is. De autocratische aanpak kan een goede zijn wanneer de situatie vraagt om snelle beslissingen en beslissende acties. Het heeft echter de neiging om disfunctionele en zelfs vijandige omgevingen te creëren, waardoor volgers vaak tegenover de dominante leider komen te staan.
Participatief leiderschap (democratisch)
Lewins onderzoek vond dat participatief leiderschap, ook bekend als democratisch leiderschap, doorgaans de meest effectieve leiderschapsstijl is. Democratische leiders bieden begeleiding aan groepsleden, maar ze nemen ook deel aan de groep en staan input van andere groepsleden toe. In Lewins onderzoek waren kinderen in deze groep minder productief dan de leden van de autoritaire groep, maar hun bijdragen waren van hogere kwaliteit.
Participatieve leiders moedigen groepsleden aan om deel te nemen, maar behouden het laatste woord in het besluitvormingsproces. Groepsleden voelen zich betrokken bij het proces en zijn gemotiveerder en creatiever. Democratische leiders zorgen er vaak voor dat volgers het gevoel hebben dat ze een belangrijk onderdeel van het team zijn, wat helpt om de betrokkenheid bij de doelen van de groep te bevorderen.
Delegatief leiderschap (Laissez-Faire)
Lewin ontdekte dat kinderen onder delegerend leiderschap, ook wel laissez-faire leiderschap genoemd, het minst productief waren van alle drie de groepen. De kinderen in deze groep stelden ook meer eisen aan de leider, toonden weinig medewerking en waren niet in staat om zelfstandig te werken.
Delegerende leiders bieden weinig tot geen begeleiding aan groepsleden en laten de besluitvorming over aan groepsleden. Hoewel deze stijl nuttig kan zijn in situaties met hooggekwalificeerde experts, leidt het vaak tot slecht gedefinieerde rollen en een gebrek aan motivatie.
Lewin merkte op dat laissez-faire leiderschap vaak resulteerde in groepen die geen richting hadden en leden die elkaar de schuld gaven van fouten, weigerden persoonlijke verantwoordelijkheid te accepteren, minder vooruitgang boekten en minder werk produceerden.
Observaties over Lewins leiderschapsstijlen
Bass en Bass merken in hun boek The Bass Handbook of Leadership: Theory, Research, and Managerial Applications op dat autoritair leiderschap vaak alleen maar in negatieve, vaak afkeurende, termen wordt beschreven. Autoritaire leiders worden vaak beschreven als controlerend en bekrompen, maar hierbij worden de potentiële positieve kanten van het benadrukken van regels, het verwachten van gehoorzaamheid en het nemen van verantwoordelijkheid over het hoofd gezien.
Hoewel autoritair leiderschap zeker niet de beste keuze is voor elke situatie, kan het effectief en voordelig zijn in gevallen waarin volgers veel richting nodig hebben en regels en normen tot op de letter moeten worden gevolgd. Een ander vaak over het hoofd gezien voordeel van de autoritaire stijl is het vermogen om een gevoel van orde te behouden.
Bass en Bass merken op dat democratisch leiderschap zich doorgaans richt op de volgers en een effectieve aanpak is bij het onderhouden van relaties met anderen. Mensen die onder zulke leiders werken, kunnen het doorgaans goed met elkaar vinden, steunen elkaar en raadplegen andere groepsleden bij het nemen van beslissingen.
Extra leiderschapsstijlen en -modellen
Naast de drie stijlen die Lewin en zijn collega’s hebben geïdentificeerd, hebben onderzoekers talloze andere karakteristieke patronen van leiderschap beschreven. Een paar van de bekendste zijn:
Transformationeel leiderschap
Transformationeel leiderschap wordt vaak gezien als de meest effectieve stijl. Deze stijl werd voor het eerst beschreven in de late jaren 70 en later uitgebreid door onderzoeker Bernard M. Bass. Transformationele leiders zijn in staat om volgers te motiveren en inspireren en om positieve veranderingen in groepen te sturen.
Deze leiders zijn doorgaans emotioneel intelligent , energiek en gepassioneerd. Ze zijn niet alleen toegewijd aan het helpen van de organisatie om haar doelen te bereiken, maar ook aan het helpen van groepsleden om hun potentieel te vervullen.
Onderzoek toont aan dat deze leiderschapsstijl resulteert in hogere prestaties en meer verbeterde groepstevredenheid dan andere leiderschapsstijlen. Uit een onderzoek bleek ook dat transformationeel leiderschap leidde tot verbeterd welzijn onder groepsleden.
Transactioneel leiderschap
De transactionele leiderschapsstijl ziet de leider-volgerrelatie als een transactie. Door een positie als lid van de groep te accepteren, heeft het individu ermee ingestemd de leider te gehoorzamen. In de meeste situaties gaat het hierbij om de werkgever-werknemerrelatie en richt de transactie zich op het voltooien van vereiste taken door de volger in ruil voor financiële compensatie.
Een van de belangrijkste voordelen van deze leiderschapsstijl is dat het duidelijk gedefinieerde rollen creëert. Mensen weten wat er van hen verwacht wordt en wat ze in ruil daarvoor krijgen. Deze stijl stelt leiders in staat om indien nodig veel toezicht en richting te bieden.
Groepsleden kunnen ook gemotiveerd zijn om goed te presteren om beloningen te ontvangen. Een van de grootste nadelen is dat de transactionele stijl creativiteit en out-of-the-box denken onderdrukt.
Situationeel Leiderschap
Situationele theorieën over leiderschap benadrukken de significante invloed van de omgeving en de situatie op leiderschap. De leiderschapsstijlen van Hersey en Blanchard zijn een van de bekendste situationele theorieën. Dit model werd voor het eerst gepubliceerd in 1969 en beschrijft vier primaire leiderschapsstijlen, waaronder:
- Vertellen : Mensen vertellen wat ze moeten doen
- Verkopen : volgers overtuigen om hun ideeën en boodschappen te omarmen
- Deelnemen : Groepsleden een actievere rol laten spelen in het besluitvormingsproces
- Delegeren : een hands-off-benadering van leiderschap hanteren en groepsleden de meerderheid van de beslissingen laten nemen
Later breidde Blanchard het oorspronkelijke model van Hersey en Blanchard uit om te benadrukken hoe het ontwikkelingsniveau en vaardigheidsniveau van leerlingen de stijl beïnvloedt die door leiders gebruikt moet worden. Blanchards SLII-leiderschapsstijlenmodel beschreef ook vier verschillende leiderschapsstijlen:
- Regie : bevelen geven en gehoorzaamheid verwachten, maar weinig begeleiding en assistentie bieden
- Coaching : Veel opdrachten geven, maar ook veel ondersteuning
- Ondersteunend : Biedt veel hulp, maar weinig richting
- Delegeren : weinig richting of ondersteuning bieden