Confabulatie: Waarom we valse herinneringen creëren

Confabulatie is een vorm van geheugenfout waarbij gaten in iemands geheugen onbewust worden opgevuld met verzonnen, verkeerd geïnterpreteerde of vervormde informatie. Wanneer iemand confabuleert, verwart hij of zij dingen die hij of zij zich heeft ingebeeld met echte herinneringen.

Een persoon die confabuleert liegt niet . Ze doen geen bewuste of opzettelijke poging om te bedriegen. In plaats daarvan zijn ze ervan overtuigd dat hun herinneringen waar zijn, zelfs wanneer ze worden geconfronteerd met tegenstrijdig bewijs.

Verzonnen herinneringen kunnen soms verward worden met opzettelijk liegen of simuleren. Simuleren houdt in dat je anderen bedriegt om iets te krijgen. Hoewel confabulatie liegen inhoudt, zijn de twee niet hetzelfde. Mensen die verzonnen zijn, zijn zich er niet van bewust dat hun geheugen verkeerd is en ze liegen niet om andere mensen te manipuleren of te misleiden. 

Soorten confabulatie

Wanneer iemands geest confabuleert, probeert het een herinnering te verbergen die verloren is gegaan.  Dit gebeurt zonder dat de persoon zich ervan bewust is. Confabulaties worden in twee typen gecategoriseerd: uitgelokt en spontaan: 

• Uitgelokte confabulatie treedt op wanneer iemand een onwaar verhaal verzint als reactie op een specifieke vraag. Dit type confabulatie is het meest voorkomend en komt vaak voor bij mensen met dementie of geheugenverlies .
• Spontane confabulatie komt minder vaak voor. Het komt voor wanneer iemand een verzonnen verhaal vertelt zonder enige duidelijke motivatie of provocatie.

Confabulatie wordt vaak geassocieerd met geheugenstoornissen, hersenletsel of -ziekte en psychiatrische aandoeningen. Het is echter ook waargenomen bij gezonde mensen zonder voorgeschiedenis van een neurologische stoornis, psychische aandoening of hersenschade. 

Tekenen en symptomen van confabulatie

Confabulatie wijst vaak op een onderliggend probleem met het geheugen van een persoon, bijvoorbeeld een neuropsychiatrische aandoening, hersenletsel of een stoornis in het middelengebruik.  Er zijn verschillende gemeenschappelijke kenmerken van confabulatie, waaronder:

• Een gebrek aan besef dat een herinnering vals of vervormd is. Wanneer fouten worden aangewezen, is de persoon niet bezorgd over de schijnbare onwerkelijkheid van zijn verhaal.
• Geen poging tot misleiding of leugens. Er is geen verborgen motivatie voor de persoon om de informatie verkeerd te onthouden.
• Het verhaal wordt meestal getrokken uit het geheugen van de persoon. De basis voor de verkeerd herinnerde informatie is meestal gebaseerd op eerdere of huidige ervaringen en gedachten van de persoon.
• Het verhaal kan heel waarschijnlijk of heel onwaarschijnlijk zijn. Het verhaal kan volledig coherent en aannemelijk zijn, terwijl andere verhalen heel onsamenhangend en onrealistisch kunnen zijn.

Voorbeelden van geconfabuleerde herinneringen

Confabulatie is niet hetzelfde als liegen.  Wanneer iemand liegt, presenteert hij informatie die onwaar is met de bewuste intentie om anderen te misleiden of te manipuleren . Een persoon die confabuleert, doet dit daarentegen niet met het doel om te misleiden en is zich er niet van bewust dat wat hij zich herinnert niet de waarheid is. 

Zo kan iemand met dementie bijvoorbeeld duidelijk beschrijven wanneer hij of zij voor het laatst bij de dokter is geweest, ook al heeft het scenario dat hij of zij schetst zich nooit echt voorgedaan. 

Iemand met geheugenproblemen kan zich misschien niet precies herinneren hoe hij of zij iemand heeft ontmoet. Als ze er direct naar gevraagd worden, kunnen ze een verhaal verzinnen om de gelegenheid uit te leggen waarop ze de persoon voor het eerst hebben ontmoet.

Een ander voorbeeld van confabulatie is wanneer een persoon met gaten in zijn geheugen wordt gevraagd om de details van een gebeurtenis uit het verleden te herinneren en te beschrijven. In plaats van te antwoorden dat hij het niet weet, vult de geest van de persoon ontbrekende details in met geconfabuleerde herinneringen aan de gebeurtenis .

Bijvoorbeeld, iemand met schizofrenie die last heeft van waanbeelden, kan herinneringen verzinnen die steeds fantasierijker en complexer worden naarmate de persoon er meer over ondervraagd wordt.

In andere gevallen kunnen de herinneringen van een persoon vrij alledaags zijn. Bijvoorbeeld, een persoon kan zich misschien niet precies herinneren hoe hij een kleine blauwe plek op zijn arm heeft gekregen, maar kan een verhaal verzinnen of verkeerd herinneren om uit te leggen hoe de verwonding is ontstaan.

Het identificeren van geconfabuleerde herinneringen

Confabulatie kan soms lastig te herkennen zijn. Het kan ook het diagnosticeren van mentale gezondheidsproblemen en geheugenproblemen bemoeilijken. Om te bepalen of iemand confabulatie heeft, kan een arts of professional in de geestelijke gezondheidszorg:

• Stel vragen : Tijdens een interviewproces zal een clinicus vragen stellen over iemands ervaringen, symptomen of medische geschiedenis. Als er inconsistenties of duidelijke voorbeelden worden opgemerkt, kan de persoon worden doorverwezen naar een neuroloog voor verdere evaluatie.
• Familieverslagen : Familie en vrienden kunnen mogelijk ook informatie over confabulatie verstrekken, omdat het voor professionals erg moeilijk kan zijn om dit te herkennen. In veel gevallen kunnen alleen mensen die met het individu samenwonen of veel tijd met hen doorbrengen voorbeelden van confabulatie opmerken.
• Verifiëren met meerdere bronnen : Als er een vermoeden is van confabulatie, kan een professional in de geestelijke gezondheidszorg aanvullende vragen stellen en de informatie verifiëren met behulp van meerdere bronnen om te bepalen of de informatie op feiten is gebaseerd.

Oorzaken van confabulatie

Confabulatie is vaak het gevolg van een hersenziekte of -schade. Enkele aandoeningen die verband houden met confabulatie zijn geheugenstoornissen, hersenletsel en bepaalde psychiatrische aandoeningen.  Er zijn verschillende psychologische en neurologische aandoeningen die verband houden met confabulatie, waaronder:

• Syndroom van Wernicke-Korsakoff , een neurologische aandoening die gepaard gaat met een ernstig thiaminedeficiëntie die meestal wordt veroorzaakt door chronisch alcoholisme
• De ziekte van Alzheimer , een vorm van dementie die gepaard gaat met geheugenverlies, cognitieve stoornissen, taalproblemen en andere neurologische problemen
• Traumatisch hersenletsel , schade aan specifieke hersengebieden zoals de inferieure mediale frontale kwab
• Schizofrenie , een psychische stoornis die het vermogen van een persoon om de werkelijkheid te herkennen en te begrijpen aantast, wat abnormale ervaringen en gedragingen veroorzaakt

Er is niet één specifiek gebied in de hersenen dat verantwoordelijk is voor confabulatie, maar schade aan de frontale kwab (die van vitaal belang is voor het vormen van herinneringen) en het corpus callosum (dat een sleutelrol speelt bij het visuele en auditieve geheugen) wordt in verband gebracht met confabulatie. 

Uitleg voor confabulatie

Verschillende theorieën proberen te verklaren waarom mensen confabuleren. Sommige onderzoeken suggereren dat twee hoofdfactoren een rol spelen bij dit soort geheugenverstoring:

Overleren

Deze factor kan ervoor zorgen dat bepaalde soorten informatie op de voorgrond van iemands geest aanwezig zijn. Wanneer bepaalde informatie groot is in iemands geheugen, heeft het de neiging om andere details te verdringen. Als er gaten in het geheugen ontstaan, kan overgeleerde informatie domineren en specifiekere feiten en herinneringen naar buiten dringen. Dit kan leiden tot geheugenvervormingen en onnauwkeurigheden.

Slechte codering

Deze factor leidt ertoe dat informatie in de eerste plaats niet volledig wordt opgeslagen in het langetermijngeheugen van de hersenen . Als iemand bijvoorbeeld afgeleid is tijdens een gebeurtenis, is de kans kleiner dat hij of zij aandacht besteedt aan details. Als de informatie niet volledig is gecodeerd, is de persoon vatbaarder voor het vergeten of verkeerd herinneren ervan.

Vals geheugen

Verzonnen worden kan soms voortkomen uit een vals geheugen . Dit kan een geval zijn van ‘eerlijk liegen’, aangezien mensen een verzonnen herinnering vertellen die vanuit hun perspectief volkomen waar lijkt. 

Valse herinneringen kunnen om verschillende redenen ontstaan. In veel gevallen worden herinneringen onjuist gecodeerd of raken ze beschadigd door interferentie van andere informatie en herinneringen.

Geheugenverlies

Confabulatie kan ook voorkomen wanneer mensen de gaten in het geheugen proberen op te vullen die zijn veroorzaakt door geheugenverlies. Dit is mogelijk de reden waarom mensen die lijden aan aandoeningen die het geheugen beïnvloeden, zoals dementie en amnesie, soms eerder geneigd zijn om te confabuleren.

Behandeling voor confabulatie

Onderzoek suggereert dat confabulatie moeilijk te behandelen kan zijn. De aanbevolen aanpak voor behandeling hangt af van de onderliggende oorzaak (als het mogelijk is om de bron te identificeren). 

In sommige gevallen kan confabulatie worden aangepakt met psychotherapeutische en cognitieve gedragstherapieën . Deze benaderingen helpen individuen zich bewuster te worden van de onnauwkeurigheden in hun geheugen.

Technieken die een persoon aanmoedigen om te bevragen wat hij of zij zich wel en niet herinnert, kunnen ook nuttig zijn. Mensen wordt gevraagd te antwoorden dat ze iets niet weten of dat ze het niet zeker weten, in plaats van een antwoord te verzinnen.

De bevindingen van een onderzoek uit 2017 ondersteunden de neuropsychologische behandeling van confabulatie bij mensen die een hersenletsel hebben opgelopen.  Onderzoekers in het onderzoek vroegen deelnemers om een ​​geheugentaak uit te voeren en lieten hen vervolgens hun onjuiste antwoorden zien.

Toen deelnemers hun fouten te zien kregen, kregen ze specifieke instructies om beter op het materiaal te letten en na te denken over hun antwoorden voordat ze antwoordden. De resultaten van de studie gaven aan dat deze aanpak effectief was bij het verminderen van confabulaties en dat de effecten ook konden worden gegeneraliseerd naar andere gebieden na de behandeling.

Omgaan met verzonnen herinneringen

Naast cognitieve en gedragsmatige behandelingen zijn er strategieën die mensen kunnen gebruiken om met confabulatie om te gaan.

• Krijg ondersteuning : Sociale ondersteuning is essentieel bij het omgaan met verzonnen herinneringen. Vraag vertrouwde dierbaren die bekend zijn met uw medische geschiedenis en andere informatie om u naar de dokter te vergezellen om ervoor te zorgen dat uw zorgverlener nauwkeurige informatie krijgt.
• Bevestig informatie : Vertrouw niet alleen op het geheugen voor noodzakelijke informatie, vooral niet als het gaat om potentieel levensveranderende beslissingen. Vraag vrienden of familie om uw informatie te verifiëren, of controleer schriftelijke verslagen.
• Houd een dagboek bij : Een geschreven verslag van gebeurtenissen kan nuttig zijn bij het omgaan met verzonnen herinneringen. Terugkijken op uw dagboek kan u helpen problemen met uw eigen herinneringen aan gebeurtenissen beter op te merken. 

Familieleden en vrienden van mensen die geneigd zijn om te worden verzonnen, kunnen gefrustreerd of overstuur raken. Het lijkt misschien alsof hun geliefde liegt, maar als je begrijpt dat verzonnen niet een poging is om te misleiden, kun je er makkelijker mee omgaan.

Confabulatie kan verwarrend of frustrerend zijn, maar soms helpt het mensen met geheugenstoornissen om met hun huidige realiteit om te gaan. Gaten in het geheugen kunnen moeilijk en zelfs beangstigend zijn voor mensen die ze ervaren. Geconfabuleerde herinneringen zijn een manier waarop de geest kan proberen om de wereld te begrijpen.

Als u zich zorgen maakt dat een geliefde tekenen van confabulatie vertoont, is het essentieel dat u hulp zoekt. Overweeg om met een professional in de geestelijke gezondheidszorg te praten die de onderliggende oorzaak kan identificeren en u en uw geliefde kan ondersteunen bij het omgaan met de effecten van confabulatie.