Zeer goed / Dennis Madamba
Sluit deze videospeler
Soms worden gesprekken over mentale gezondheid en neurotype verdeeld in een valse dichotomie van consumenten/cliënten en aanbieders/professionals. Velen gaan ervan uit dat aanbieders geen eigen levenservaring kunnen hebben met een diagnose die ze ook behandelen, wat simpelweg niet het geval is.
Ik ben psycholoog met aandachtstekortstoornis/hyperactiviteitstoornis (ADHD). Ik kreeg mijn diagnose in 2020 nadat ik jarenlang ADHD bij mijn cliënten had gediagnosticeerd en niet had gerealiseerd dat hun ‘herkenbare’ eigenschappen eigenlijk een teken waren dat we meer gemeen hadden dan ik dacht.
ADHD is een onderdeel van mijn dagelijkse leven, zowel in mijn carrière als in mijn eigen brein. Als iemand met zowel klinische expertise als levenservaring als persoon met ADHD, zijn hier zeven dingen die ik iedereen zou willen laten weten over de diagnose.
Inhoudsopgave
Als je één persoon met ADHD hebt ontmoet, heb je één persoon met ADHD ontmoet
Als ik mijn ADHD-diagnose deel, word ik soms met ongeloof ontvangen . Sommigen zullen erop wijzen dat ik me niet gedraag als een kind dat ze kennen en ADHD heeft. Een deel van de reden daarvoor is natuurlijk dat ik in de 30 ben. Zelfs als kind zag ik er niet uit als sommige van mijn leeftijdsgenoten met ADHD, wat waarschijnlijk de reden is dat ik pas als volwassene de diagnose kreeg. Ik was nooit storend in de klas en leek goed op te letten op mijn leraren. Omdat ik mijn cijfers op peil kon houden, had niemand door hoeveel tijd ik de dag doorbracht met wegdromen of dagdromen (het was veel).
Ieder mens is uniek, ook mensen met dezelfde diagnose. Mensen met ADHD kunnen overwegend onoplettendheidssymptomen , overwegend hyperactief-impulsieve symptomen, gecombineerde symptomen , “andere” presentatie en “niet-gespecificeerde” symptomen hebben.
Zelfs binnen deze subtypes zijn geen twee mensen met ADHD precies hetzelfde. Er zijn bijvoorbeeld negen onoplettendheidssymptomen en een volwassene hoeft maar aan vijf van deze criteria te voldoen voor een diagnose. Twee mensen met hetzelfde ADHD-subtype ervaren mogelijk maar één symptoom gemeen en hebben toch allebei ADHD.
Nee, niet iedereen heeft “een beetje ADHD”
Een andere reactie die ik krijg als ik mijn diagnose deel, is: “Heeft iedereen niet een beetje ADHD?” Als ik bijvoorbeeld vertel dat ik moeite heb om georganiseerd te blijven en daardoor vaak dingen kwijtraak, hoor ik misschien: “Oh, iedereen raakt wel eens dingen kwijt!” Ik begrijp dat en ik zeg dat mijn wanorde verder gaat dan wat normaal is of deel uitmaakt van het leven.
Het Center for Disease Control schat dat 6 tot 16% van de kinderen voldoet aan de criteria voor een diagnose van ADHD. Geschat wordt dat minder volwassenen voldoen aan de criteria, hoewel dit kan komen doordat volwassenen de tijd hebben gehad om copingvaardigheden en compensatie voor hun symptomen te ontwikkelen. Volwassenen hebben ook meer controle over hun omgeving dan kinderen, dus symptomen komen mogelijk niet zo vaak voor.
ADHD is niet hetzelfde als de typische uitdagingen die horen bij het mens-zijn. Daarom noemt de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders het als een diagnose. Om aan de criteria te voldoen, moeten de symptomen van een individu “duidelijk bewijs leveren dat de symptomen de sociale, academische of beroepsmatige functies verstoren of de kwaliteit ervan verminderen.” Met andere woorden, nee, niet iedereen is “een beetje ADHD.”
Als u zich kunt identificeren met de ervaringen van mensen met ADHD, overweeg dan om een evaluatie te doen. Het is mogelijk dat er een reden is dat u zich kunt identificeren met die symptomen en moeilijkheden.
We proberen niet moeilijk te zijn
Veel mensen met ADHD delen ervaringen van het feit dat ze “lui” worden genoemd of ervan worden beschuldigd “niet hard genoeg hun best te doen.” Als kinderen internaliseren we deze boodschap en geloven we dat de dingen waar we mee worstelen voortkomen uit onze luiheid. Het geloof dat we niet hard genoeg werken, niet ons “potentieel” waarmaken of anderszins niet goed genoeg zijn, kan bijdragen aan hogere percentages depressie bij mensen met ADHD dan bij mensen zonder ADHD.
Zoals ik in een eerder gedeelte al aangaf, creëren ADHD-symptomen uitdagingen. Per definitie belemmeren ze ons vermogen om te functioneren en dingen te doen die anderen automatisch doen. Een ADHD-brein is anders dan een niet-ADHD-brein, wat betekent dat het invloed heeft op hoe het individu zich gedraagt en de wereld waarneemt.
Gedragingen die verband houden met dit hersenverschil zijn niet het resultaat van luiheid , gebrek aan respect of gebrek aan inspanning. Anders volhouden verlicht onze symptomen niet, maar het kan ons zelfvertrouwen schaden.
Uitvoerende disfunctie is verschrikkelijk
“Executive functioning” verwijst naar een reeks taken en vaardigheden die onze hersenen kunnen uitvoeren, waaronder het reguleren van emoties, het opslaan van informatie in ons werkgeheugen, het monitoren van wat we doen en hoe lang het duurt, plannen, taken opsplitsen in beheersbare delen en georganiseerd blijven . Terwijl iedereen van tijd tot tijd worstelt met uitvoerende disfunctie , ervaren mensen met ADHD vaak ernstige uitvoerende disfunctie die hun vermogen om te functioneren belemmert.
Onderzoek heeft bijvoorbeeld aangetoond dat mensen met ADHD geen automatische gewoontes ontwikkelen op dezelfde manier als mensen zonder ADHD. We doen niet automatisch dingen die we in het verleden herhaaldelijk hebben gedaan, als die dingen niet inspelen op het beloningssysteem van onze hersenen. (Overigens, als je hier moeite mee hebt, kan het stapelen van gewoontes helpen!)
Hyperfocus is echt
De term “aandachtstekort” is een beetje misleidend, aangezien veel mensen met ADHD ook hyperfocus ervaren . Hyperfocus treedt op wanneer iemand gedurende langere tijd intens bezig is met en gefocust is op een activiteit, vaak tot het punt dat ze vergeten pauzes te nemen om te eten, slapen of naar het toilet te gaan. Wanneer iemand hypergefocust is, reageert hij of zij mogelijk helemaal niet op een onderbreking of raakt hij of zij gefrustreerd door de verstoring.
Hoewel het waar is dat mensen met ADHD moeite kunnen hebben met het vasthouden van de aandacht voor taken, is het, wanneer hyperfocus online komt, alsof je een Bugatti uit het park haalt en op het gaspedaal trapt. Natuurlijk kan hyperfocus productief zijn – hoe denk je dat ik een heel proefschrift heb geschreven?
Hoewel het waar is dat mensen met ADHD moeite kunnen hebben met het vasthouden van hun aandacht bij taken, is het net alsof je een Bugatti uit de parkeerstand haalt en het gaspedaal intrapt wanneer er sprake is van hyperfocus.
Dus is afwijzingsgevoelige dysforie
Rejection-sensitive dysphoria (RSD) is geen officiële diagnose in de DSM, maar het is een gedocumenteerd fenomeen dat sommige mensen met ADHD ervaren. RSD treedt op wanneer een individu waargenomen afwijzing of kritiek met extreme intensiteit ervaart. Gecombineerd met moeite met het reguleren van emoties , kan RSD het moeilijk maken voor iemand met ADHD om met afwijzing om te gaan.
Hoewel geen enkele diagnose schadelijk of beledigend gedrag goedpraat, kan tegen mensen met RSD worden gezegd dat ze “dramatisch” zijn en “een scène veroorzaken”, terwijl ze gewoon iets intenser voelen dan de mensen om hen heen. Wees geduldig, wees aardig en geef ruimte om onze emoties te verwerken.
Onze behandeling is tussen ons en ons behandelteam
Ik heb het geluk dat ik veilig open kan zijn over mijn ADHD-diagnose. Als psycholoog in een privépraktijk ben ik mijn eigen baas, dus ik hoef me geen zorgen te maken over discriminatie op de werkvloer. In mijn privéleven heb ik een uitstekend ondersteuningssysteem van mensen die me begrijpen.
Tegelijkertijd word ik gestigmatiseerd omdat ik openlijk over mijn diagnose praat. Onlangs noemde een volslagen vreemde mij ‘drug-seeking’ omdat ik ADHD noemde, en ik had het niet eens over medicatie! (Het spreekt voor zich, maar iemand ‘drug-seeking’ noemen is problematisch, ongeacht de context.)
Er is geen one-size-fits-all-aanpak voor het omgaan met ADHD-symptomen. Sommige mensen floreren met ondersteuning en nemen geen medicatie; anderen beschrijven hun medicatie als levensveranderend. Het behandelplan van een individu is niet jouw zaak, en tenzij je deel uitmaakt van hun behandelteam, kun je er niet van uitgaan dat je beter weet wat ze nodig hebben dan zij, of de professionals waarmee ze werken.
Als iemand om feedback of ideeën vraagt, is het absoluut oké om suggesties te doen. Het is echter niet jouw plek om kritiek te leveren op de keuzes die ze maken over hun behandeling . Wees aardig, wees geduldig en besef dat je het brein van een ander nooit beter zult kennen dan zij.