Sluit deze videospeler
Een paniekaanval is een plotselinge golf van overweldigende angst en vrees die een reeks ernstige psychosomatische reacties triggert. Vanuit een klinisch perspectief verwijzen paniekaanvallen doorgaans naar een ervaring van intense angst of ongemak waarbij vier of meer van de volgende symptomen worden gevoeld:
- Bonzend hart of verhoogde hartslag
- Zweten
- Trillen/schudden
- Het gevoel hebben dat u wordt verstikt of moeite hebt met ademhalen
- Stikken
- Pijn/ongemak op de borst
- Misselijkheid of buikpijn en/of ongemak
- Duizelig, licht in het hoofd of flauwvallen
- Het gevoel hebben dat de dingen om je heen onwerkelijk zijn of dat je je losgekoppeld voelt van jezelf
- Het gevoel hebben dat je de controle verliest of gek wordt
- Angst om te sterven
- Gevoelloosheid of tintelingen in de ledematen
- Koude rillingen of opvliegers
Hoewel de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5) zegt dat vier of meer van de bovenstaande symptomen gevoeld moeten worden, kan een persoon soms een paniekaanval krijgen die gepaard gaat met drie of minder van de bovenstaande symptomen. Dit wordt soms een paniekaanval met beperkte symptomen genoemd .
Paniekaanvallen komen eigenlijk vrij vaak voor. Sterker nog, maar liefst 12 procent van de mensen kan op enig moment in hun leven een paniekaanval ervaren.
Paniekaanvallen komen vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en beginnen vaak in de late tienerjaren of vroege volwassenheid.
Inhoudsopgave
Aangekondigde en onaangekondigde paniekaanvallen
Paniekaanvallen kunnen worden opgewekt of niet. Opgewekte paniekaanvallen zijn aanvallen die optreden na blootstelling aan een trigger, zoals een zeer angstaanjagende ervaring of gedachte. Bijvoorbeeld, iemand die bang is om in het openbaar te spreken, kan een paniekaanval krijgen wanneer hij voor een publiek staat.
Een ongeplande paniekaanval (of een spontane of onverwachte paniekaanval) is een aanval die ‘uit het niets’ optreedt en het bepalende kenmerk is van paniekstoornissen.
Risicofactoren voor paniekaanval
Factoren die het risico op het ontwikkelen van paniekaanvallen kunnen vergroten zijn onder meer:
- Familiegeschiedenis van paniekaanvallen of paniekstoornis
- Grote stress in het leven, zoals de dood of ernstige ziekte van een geliefde
- Een traumatische gebeurtenis, zoals seksueel misbruik of een ernstig ongeval
- Grote veranderingen in uw leven, zoals een scheiding of de komst van een baby
- Roken of overmatige cafeïne-inname
- Geschiedenis van fysiek of seksueel misbruik in de kindertijd
Behandeling van paniekaanvallen
De belangrijkste behandelingsopties zijn psychotherapie en medicatie. Welke route u kiest, hangt deels af van uw voorkeur, uw geschiedenis, de ernst van uw paniekaanvallen en of u toegang hebt tot therapeuten die zijn opgeleid in het behandelen van paniekaanvallen.
Psychotherapie wordt ook wel gesprekstherapie genoemd en is vaak de eerste keuze voor behandeling van paniekaanvallen. Het kan u helpen meer te leren over paniekaanvallen en hoe u ermee om kunt gaan.
Een vorm van psychotherapie genaamd cognitieve gedragstherapie kan u helpen leren dat panieksymptomen niet gevaarlijk zijn. Medicijnen kunnen ook helpen de symptomen die geassocieerd worden met paniekaanvallen te verminderen. Verschillende soorten medicatie zijn effectief gebleken bij het beheersen van symptomen, waaronder selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI’s), serotonine- en noradrenalineheropnameremmers (SNRI’s) en benzodiazepinen. Het kan enkele weken duren na het starten van een medicijn voordat uw symptomen verbeteren.