Zdjęcia Halfpoint / Getty Images
Zamknij ten odtwarzacz wideo
Carol Gilligan jest psychologiem najbardziej znanym ze swoich nowatorskich poglądów na temat rozwoju moralności kobiet i poczucia własnej wartości, które szczegółowo opisała w swojej książce z 1982 r. In a Different Voice . Teoria rozwoju moralnego Gilligan powstała w odpowiedzi na teorię rozwoju moralnego zaproponowaną przez Lawrence’a Kohlberga, którą krytykowała za ignorowanie perspektyw kobiet.
Gilligan zaproponował, aby kobiety traktowały priorytetowo „etykę troski”, ponieważ wraz z rozwojem poczucia moralności ewoluuje poczucie własnej wartości, podczas gdy mężczyźni traktują priorytetowo „etykę sprawiedliwości”.
W artykule omówiono historię teorii rozwoju moralnego Gilligana, różnice między nią a teorią rozwoju moralnego Kohlberga oraz sposób, w jaki kobiety kształtują poczucie własnej wartości w otaczającym je świecie.
Spis treści
Carol Gilligan i jej teoria rozwoju moralnego
Gilligan uzyskała doktorat z psychologii społecznej na Uniwersytecie Harvarda w 1964 r., a w 1967 r. pracowała jako asystentka badawcza Lawrence’a Kohlberga w swojej macierzystej uczelni.
Argument Gilligana przeciwko teorii Kohlberga
Teoria rozwoju moralnego Kohlberga składa się z trzech poziomów, z których każdy składa się z dwóch etapów. Na najniższym, Poziomie Prekonwencjonalnym, priorytetowo traktowane są potrzeby samego siebie. To ewoluuje w Poziom Konwencjonalny do zrozumienia, jak być moralnym członkiem społeczeństwa. Wreszcie, na najwyższym poziomie, Poziomie Postkonwencjonalnym, jednostka przyjmuje uniwersalną ideę sprawiedliwości.
Kohlberg zauważył, że większość ludzi nie osiąga najwyższych etapów jego skali, lecz przestaje rozwijać się moralnie na środkowych etapach, na poziomie konwencjonalnym. Dokładnie to wykazały badania.
Jednakże, podczas gdy zarówno dziewczęta, jak i chłopcy uzyskali wyniki na poziomie konwencjonalnym w skali Kohlberga, dziewczęta uzyskały głównie wyniki na etapie 3, który koncentruje się na byciu dobrą osobą w celu utrzymania życzliwości i aprobaty innych, podczas gdy większość chłopców uzyskała wyniki na etapie 4, który koncentruje się na przestrzeganiu norm i praw
Sprawiało to wrażenie, że mężczyźni osiągnęli wyższy poziom moralności niż kobiety, ale Carol Gilligan zauważyła, że teoria Kohlberga została sformułowana wyłącznie na podstawie badań z udziałem młodych białych mężczyzn. W rezultacie zasugerowała, że teoria Kohlberga jest stronnicza w stosunku do mężczyzn i chłopców i nie uwzględnia perspektyw kobiet i dziewcząt na moralność.
Mężczyźni, jak powiedziała, stawiają na „etykę sprawiedliwości”, gdzie moralność koncentruje się na abstrakcyjnych zasadach i regułach, które można stosować w równym stopniu wobec wszystkich. Tymczasem kobiety stawiają na „etykę troski”, gdzie moralność koncentruje się na relacjach międzyludzkich, a osąd moralny opiera się na kontekście problemu.
Gilligan przeprowadziła kilka wywiadów z dziewczętami i kobietami, m.in. z kobietami, które zastanawiały się nad aborcją, aby pogłębić swoje poglądy na temat moralności kobiet.
Celem jej pracy było wykazanie, że kobiety niekoniecznie przestają rozwijać się moralnie przed mężczyznami, ale że ich rozwój moralny przebiega inaczej niż ten opisany w teorii Kohlberga.
Etapy w teorii rozwoju moralnego Gilligana
Badania Gilligan nad badaniem decyzji o aborcji doprowadziły ją do szczegółowego przedstawienia własnej teorii stadiów rozwoju moralnego, którą opisała w artykule z 1977 r., który rozwinęła w swojej książce In a Different Voice . Teoria Gilligan wykorzystywała ten sam podstawowy trzypoziomowy zarys, co teoria Kohlberga, wraz z dwoma przejściami między poziomami. Poziomy i przejścia są opisane poniżej.
Moralność przedkonwencjonalna
Na poziomie prekonwencjonalnym osąd moralny jest całkowicie skupiony na sobie i potrzebie przetrwania. Kiedy pojawia się konflikt między potrzebami siebie i potrzebami innych, kobieta zdecyduje się zająć swoimi własnymi potrzebami.
Przejście 1
Podczas pierwszego przejścia z poziomu prekonwencjonalnego do konwencjonalnego kobieta zdaje sobie sprawę, że ma obowiązki wobec innych. Po raz pierwszy zdaje sobie sprawę, że jej poprzednia perspektywa moralna może być scharakteryzowana jako egoistyczna.
Konwencjonalna moralność
Na poziomie konwencjonalnym osąd moralny koncentruje się na trosce o innych. Kobieta zaczyna postrzegać siebie jako uczestniczkę społeczeństwa, której roszczenie do bycia dobrą obywatelką opiera się na pomaganiu i ochronie innych . Ta troska o innych przeważa nad troską o siebie, co prowadzi do moralności skupionej na poświęceniu.
Przejście 2
Podczas drugiego przejścia z poziomu konwencjonalnego na poziom postkonwencjonalny kobieta zaczyna odczuwać napięcie między potrzebami innych a potrzebami samej siebie. Zaczyna zdawać sobie sprawę, że musi znaleźć lepszą równowagę między swoimi potrzebami a potrzebami innych.
Prowadzi to do zmiany osądu moralnego z „dobra” na „prawdę”, gdyż kobieta zaczyna uczciwie oceniać własne pragnienia, a nie tylko swoją odpowiedzialność wobec innych.
Moralność postkonwencjonalna
Na poziomie postkonwencjonalnym osąd moralny jest dyktowany przez zasadę niestosowania przemocy. Potrzeby własne są tak samo ważne jak potrzeby innych, co sprawia, że kobieta dochodzi do uniwersalnej etyki troski i zainteresowania.
Przestrzeganie obowiązku opieki przy jednoczesnym unikaniu wyrządzania krzywdy lub wykorzystywania siebie i innych pozwala kobiecie wziąć odpowiedzialność za swoje wybory.
Gilligan nie określiła konkretnego wieku, w którym osiągane są poziomy rozwoju moralnego. Jednak, podobnie jak Kohlberg w swojej teorii, zauważyła, że niektóre kobiety mogą nie osiągnąć najwyższego poziomu. Zauważyła również, że to nie doświadczenie życiowe pcha kobietę na wyższe poziomy, ale zdolności poznawcze i zmiany w poczuciu własnej wartości kobiety.
Etyka opieki i rozwijające się poczucie własnej wartości
Przechodzenie przez kolejne stadia rozwoju moralnego według Gilligana opiera się na ewoluującym poczuciu własnej wartości .
- Na poziomie prekonwencjonalnym rozpoznawane są jedynie potrzeby własne
- Na poziomie konwencjonalnym priorytet mają potrzeby innych, a potrzeby własne są ignorowane.
- Na poziomie postkonwencjonalnym osiągana jest równowaga między potrzebami własnymi i innych.
Przejście przez te poziomy opiera się na ponownym rozważeniu przez kobietę tego, co uważa za egoistyczne. Na tych poziomach poczucie własnej wartości u kobiet i poczucie moralności, które z tego wynika, są napędzane przez ich uczucia więzi i odpowiedzialności wobec innych, które stopniowo ewoluują, obejmując innych, a następnie rozszerzają się, obejmując wszystkich, w tym siebie.
Krytyka teorii rozwoju moralnego Gilligana
Mimo że idee Gilligan były przełomowe, niektóre feministyczne psychologie krytykowały je, ponieważ traktowały głos kobiet jako jedną, jednorodną całość, ignorując jednocześnie ich różnorodność ze względu na wiek, klasę, rasę i inne czynniki.
Co więcej, niektórzy wyrazili zaniepokojenie sugestią, że kobiety kładą większy nacisk na opiekę i więzi niż mężczyźni, argumentując, że wzmacnia to tradycyjne wyobrażenia o kobiecości, a jednocześnie potencjalnie nadal popycha kobiety do pełnienia roli opiekunów.
Krytykowano również obserwacje Gilligana, twierdząc, że wynikają one z oczekiwań społecznych wobec mężczyzn i kobiet, a nie z wrodzonych różnic płciowych. Oznacza to, że rozwój moralny mężczyzn i kobiet przebiegałby inaczej, gdyby oczekiwania społeczne były inne.
Teoria Carol Gilligan dzisiaj
Pomimo tej krytyki, teoria rozwoju moralnego Gilligana jest nadal badana. Obecnie powszechnie uznaje się, że istnieją dwie orientacje moralne, jedna kładąca nacisk na sprawiedliwość, a druga na troskę, jak proponował Gilligan.
Obie płcie rozwijają obie orientacje, jednak badania wykazały, że mężczyźni częściej kładą nacisk na etykę sprawiedliwości, a kobiety na etykę troski.
Ostatnie badania nadal potwierdzają to stwierdzenie. Na przykład, jedno badanie wykazało, że mężczyźni i kobiety inaczej radzą sobie z dylematami etycznymi w biznesie, co przypisuje się teorii Gilligana. Podobnie, badania analizujące sposób, w jaki mężczyźni i kobiety myślą o moralności, wykazały, że mężczyźni stosują oderwane, intelektualne podejście, podczas gdy kobiety stosują podejście subiektywne, osobiste.
Chociaż przedstawiciele obu płci rozumieli wzajemnie swoje perspektywy moralne, mężczyźni i kobiety nie byli w stanie swobodnie przyjąć podejścia drugiej strony, co dowodzi podziału płciowego zgodnego z ideami Gilligana.
Badania te pokazują, że rozwój moralny mężczyzn i kobiet przebiega według różnych trajektorii, które kładą nacisk na różne rzeczy. Ponieważ kobiety i dziewczęta często stawiają relacje i opiekę ponad zasady i reguły, ich podejście do dylematów etycznych w życiu zawodowym, akademickim i osobistym prawdopodobnie będzie kontrastować z podejściem mężczyzn i chłopców.
Ponieważ świat nadal ceni perspektywę mężczyzn bardziej niż kobiet, może to sprawić, że kobiety i dziewczęta poczują się wyobcowane lub samotne. Jednak dla kobiet, dziewcząt i tych, którzy wychowują dziewczęta, pomocne jest pamiętanie, że teoria rozwoju moralnego Gilligana pokazuje, że wiele kobiet i dziewcząt prawdopodobnie zmaga się w podobny sposób.
Wiedza ta może pomóc im poczuć się mniej odizolowanymi i pokazać im, że ich wartości moralne i poczucie własnej wartości są słuszne, nawet jeśli różnią się od wartości mężczyzn.