MensenAfbeeldingen / Getty Images
Sluit deze videospeler
Bipolaire stoornis is een complexe aandoening die wordt gekenmerkt door verschillende periodes van abnormaal verhoogde, expansieve of prikkelbare stemmingen, vaak afgewisseld met depressieve stemmingen. In tegenstelling tot wat algemeen wordt aangenomen, is er meer dan één type bipolaire stoornis. Volgens de American Psychiatric Association (APA) zijn er vijf typen bipolaire en verwante stoornissen, elk gedefinieerd door de aanwezigheid, het type, de frequentie en de intensiteit van stemmingsepisodes.
Inhoudsopgave
Wat zijn stemmingswisselingen?
Mensen met een bipolaire stoornis kunnen periodes van ongewoon intense emoties, veranderingen in energie- en activiteitsniveaus en ongewoon gedrag ervaren. Deze afzonderlijke periodes worden stemmingsepisodes genoemd .
Er zijn drie belangrijke stemmingsstoornissen die kenmerkend zijn voor bipolaire stoornissen:
- Manisch : Tijdens een manische episode kunt u zich extreem energiek en blij voelen, of soms zelfs ongewoon boos of geïrriteerd. U hebt het gevoel dat u extra energie hebt om te verbranden. Deze periode moet over het algemeen minstens een week duren om te worden gediagnosticeerd.
- Hypomanisch : Minder ernstige manische episodes worden hypomanie genoemd . Hypomanische episodes hoeven slechts vier dagen aanwezig te zijn om de diagnose te stellen.
- Depressief : Een ernstige depressieve episode is een periode van minimaal twee weken waarin u vrijwel elke dag vijf of meer depressieve symptomen ervaart en deze uw functioneren beïnvloeden.
Sommige mensen kunnen zelfs symptomen van depressie en manie tegelijkertijd ervaren (of direct na elkaar). Dit wordt een gemengde episode genoemd .
Soorten bipolaire stoornis
De APA classificeert bipolaire stoornis op basis van het type, de duur en de ernst van iemands stemmingswisselingen. Volgens de vijfde editie van de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5) van de APA zijn er vijf verschillende soorten bipolaire stoornis die een arts bij u kan diagnosticeren:
- Bipolaire stoornis type I
- Bipolaire stoornis II
- Cyclothyme stoornis
- Andere gespecificeerde bipolaire en verwante stoornis
- Niet-gespecificeerde bipolaire en verwante stoornis
Andere gespecificeerde bipolaire en verwante stoornis, samen met niet-gespecificeerde bipolaire en verwante stoornis, vielen beide onder de categorie bipolaire stoornis niet anderszins gespecificeerd (NOS) in de DSM-IV. De categorie “niet anderszins gespecificeerd” is echter verwijderd en opgesplitst in deze twee aandoeningsnamen in de DSM-5.
Bipolaire stoornis I
Om de diagnose bipolaire stoornis I te krijgen, moet u een of meer manische episodes hebben gehad. Deze episodes moeten minimaal zeven dagen duren of zo ernstig zijn dat u in het ziekenhuis moet worden opgenomen.
Depressieve episodes komen vaak voor, maar zijn niet noodzakelijk voor de diagnose.
Bipolaire stoornis II
Bipolaire II-stoornis wordt gekenmerkt door zowel hypomanische als depressieve episodes. Om de diagnose bipolaire II te krijgen, mag u bovendien nooit een volwaardige manische episode hebben meegemaakt.
Bipolaire II is niet zomaar een mildere vorm van bipolaire I-stoornis. Het is een duidelijk andere stoornis.
Cyclothyme stoornis
Deze stemmingsstoornis,
ook wel cyclothymie genoemd , bestaat uit afwisselende periodes van hypomanische en depressieve symptomen.
In tegenstelling tot bipolaire I en II stoornissen zijn de pieken en dalen van cyclothymie niet ernstig genoeg om te voldoen aan de volledige criteria voor manische, hypomanische of ernstige depressieve episodes. Deze symptomen moeten echter minstens de helft van de tijd aanwezig zijn gedurende een periode van ten minste twee jaar, zonder symptoomvrije periode van meer dan twee maanden.
Hoewel de stemmingswisselingen minder extreem zijn dan die van een bipolaire stoornis, is het van cruciaal belang om hulp te zoeken. Deze symptomen kunnen niet alleen uw dagelijkse leven verstoren, maar ze kunnen zich later in uw leven ook ontwikkelen tot een bipolaire stoornis type I of type II.
Andere gespecificeerde bipolaire en gerelateerde stoornis
Deze vorm van bipolaire stoornis wordt vastgesteld wanneer u symptomen van een bipolaire stoornis heeft (zoals manische of depressieve episodes), maar deze niet in andere bipolaire categorieën passen.
Het kan bijvoorbeeld zo zijn dat u cyclothyme symptomen heeft die nog geen twee jaar duren, of dat u hypomanische episodes heeft zonder depressieve episodes.
Niet-gespecificeerde bipolaire en verwante stoornis
Deze diagnose is vergelijkbaar met gespecificeerde bipolaire en verwante stoornis. Het wordt gebruikt wanneer een arts niet genoeg informatie heeft om een specifieke diagnose te stellen, zoals op de eerste hulp.
Verkeerde diagnose
Van alle psychische stoornissen is bipolaire stoornis misschien wel de meest verkeerd gediagnosticeerde stoornis. Soms is het niet duidelijk bij welk type bipolaire stoornis iemands symptomen horen.
Bipolaire stoornissen kunnen ook moeilijk te diagnosticeren zijn omdat ze symptomen delen met zoveel andere aandoeningen. Deze mentale gezondheidsproblemen worden vaak verward met een bipolaire stoornis:
- Attention-deficit hyperactivity disorder (ADHD) : Beide stoornissen hebben overlappende symptomen . Echter, terwijl ADHD een chronische aandoening is die al sinds de kindertijd aanwezig is, zijn bipolaire stoornissen episodisch. Bovendien hebben bipolaire stoornissen voornamelijk invloed op de stemming, terwijl ADHD invloed heeft op aandacht en gedrag.
- Borderline persoonlijkheidsstoornis (BPD) : Een belangrijk verschil tussen deze aandoeningen is de duur van de stemmingswisselingen. Bipolaire stemmingscycli zijn aanhoudend en kunnen weken of maanden duren, terwijl BPD stemmingswisselingen een paar uur of dagen kunnen duren en over het algemeen reageren op interpersoonlijke situaties .
- Klinische depressie : Hoewel bipolaire stoornissen symptomen van depressie kunnen omvatten, is een ernstige depressieve stoornis unipolair, wat betekent dat er geen sprake is van manie of ‘high’. Artsen kunnen in eerste instantie een bipolaire stoornis verkeerd diagnosticeren als klinische depressie omdat hypomanische of manische episodes nog niet zijn opgetreden of onopgemerkt zijn gebleven.
- Schizoaffectieve stoornis : Psychotische symptomen kunnen deel uitmaken van manische en depressieve episodes bij een bipolaire stoornis. Bij een schizoaffectieve stoornis zijn psychotische symptomen ook aanwezig, onafhankelijk van een duidelijke stemmingsepisode.
Een juiste diagnose is een belangrijke stap naar het krijgen van de juiste behandeling. Het belangrijkste wat u kunt doen om uw kansen op een nauwkeurige diagnose te vergroten, is een arts te vertellen over alle symptomen die u ervaart.
Behandeling
De behandeling van een bipolaire stoornis bestaat doorgaans uit medicijnen en een vorm van psychotherapie.
Medicijnen
Medicatie is de sleutel tot het stabiliseren van de meeste bipolaire stoornissen. Het type medicatie dat een arts voorschrijft, hangt echter af van uw symptomen en de ernst ervan.
De belangrijkste behandeling voor stemmingsstoornissen bij een bipolaire stoornis is een stemmingsstabilisator . Voorbeelden van stemmingsstabilisatoren zijn:
Antidepressiva kunnen worden voorgeschreven voor depressieve episodes bij een bipolaire stoornis. Veelvoorkomende antidepressiva zijn selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI’s) zoals Zoloft (sertraline), Prozac (fluoxetine) of Lexapro (escitalopram). Omdat antidepressiva manische episodes kunnen veroorzaken, worden ze bij een bipolaire stoornis type I meestal vermeden en worden ze over het algemeen voorgeschreven in combinatie met een stemmingsstabilisator.
Als u psychotische symptomen ervaart tijdens een manische of depressieve episode, zal een arts waarschijnlijk een antipsychoticum voorschrijven . Voorbeelden van de nieuwere atypische antipsychotica zijn:
Veel van de atypische antipsychotica hebben stemmingsstabiliserende eigenschappen. Latuda en Seroquel zijn de enige twee antipsychotica die officieel door de FDA zijn goedgekeurd voor de behandeling van depressie bij bipolaire stoornis.
Het kan een tijdje duren om de juiste bipolaire medicatie te vinden. De meeste mensen met een bipolaire stoornis nemen meer dan één medicijn.
Psychotherapie
Afhankelijk van uw situatie kan psychotherapie ook nodig zijn. Onderzoek toont zelfs aan dat psychotherapie in combinatie met medicatie voordeliger kan zijn dan medicatie alleen.
Psychotherapie kan u helpen uw ziekte beter te begrijpen en ermee om te gaan. Het kan u ook helpen uw vermogen om relaties met anderen te beheren te verbeteren.
Psychotherapieën die effectief zijn bij een bipolaire stoornis zijn onder meer:
- Cognitieve gedragstherapie
- Gezinsgerichte therapie
- Interpersoonlijke en sociale ritmetherapie
Net als bij medicijnen bestaat er niet één enkele therapie die voor iedereen effectief is.
Houd in gedachten
Als u of iemand die u kent symptomen van een bipolaire stoornis ervaart , is het belangrijk om met een arts te praten. Een arts wil mogelijk alle mogelijke fysieke gezondheidsproblemen uitsluiten die kunnen bijdragen aan uw symptomen.
Een arts kan u ook doorverwijzen naar een psychiater of andere professional in de geestelijke gezondheidszorg voor een evaluatie. Zorg ervoor dat u openlijk praat over uw gedrag, stemmingen en alles wat u verder opmerkt. Open, eerlijke communicatie is essentieel om een juiste diagnose en behandelplan te krijgen .