Maria Korneeva / Getty Images
Zamknij ten odtwarzacz wideo
Czy jesteś raczej nocnym markiem niż rannym ptaszkiem? Czy masz problemy z zasypianiem do późna? Czy wczesne wstawanie jest dla Ciebie trudne? Czy zajęcia, spotkania lub aktywności wcześnie rano są dla Ciebie trudne? Jeśli tak, możesz mieć zespół opóźnionej fazy snu.
Zespół opóźnionej fazy snu (DSPS) to zaburzenie rytmu dobowego snu , które może powodować, że pora zasypiania i czuwania będzie znacznie późniejsza niż u większości ludzi.
Stan ten powstaje na skutek opóźnienia wewnętrznego zegara biologicznego, czyli rytmu dobowego, w porównaniu do tradycyjnych pór snu i czuwania.
Zespół opóźnionej fazy snu pojawia się zazwyczaj w okresie dojrzewania i dotyka nastolatków, chociaż czasami może utrzymywać się również w wieku dorosłym. Jeśli uważasz, że możesz mieć tę przypadłość, nie jesteś sam. Szacuje się, że dotyka ona do 16% nastolatków i 3% dorosłych.
W tym artykule omówiono objawy, przyczyny, wpływ, diagnostykę i leczenie zespołu opóźnionej fazy snu.
Spis treści
Objawy zespołu opóźnionej fazy snu
Oto niektóre objawy zespołu opóźnionej fazy snu:
- Trudności z zasypianiem przed pójściem spać: Możesz mieć problemy z zaśnięciem przed 1 w nocy Nawet jeśli kładziesz się spać każdej nocy o rozsądnej porze, możesz mieć problemy z zaśnięciem na wiele godzin. Możesz znaleźć się w sytuacji, w której spędzasz czas, czytając, oglądając telewizję, rozmawiając przez telefon, słuchając muzyki, przeglądając media społecznościowe lub grając w gry.
- Trudności z wczesnym wstawaniem: Niemożność zaśnięcia na czas może bardzo utrudnić wstawanie wcześnie, ponieważ nie wyspałeś się wystarczająco. Trzymanie się typowego harmonogramu od 9 rano do 5 po południu może wydawać się trudne.
- Nadmierna senność w ciągu dnia: Jeśli obudziłeś się wcześnie i nie spałeś tyle, ile potrzebujesz, prawdopodobnie będziesz czuć się bardzo zmęczony i senny w ciągu dnia. Możesz nawet zasnąć w szkole lub w pracy.
- Odświeżający sen w święta: Z drugiej strony, prawdopodobnie poczujesz się znacznie lepiej w dni, w które możesz dłużej pospać, na przykład w weekendy lub święta, ponieważ wyśpisz się wystarczająco. Twoja naturalna pora pobudki może przypadać na późny poranek lub długo po południu.
Te objawy fizyczne mogą mieć nieprzyjemne konsekwencje. Na przykład, niemożność wstawania na czas może spowodować, że będziesz mieć kłopoty z rodzicami, władzami szkoły i pracodawcami. Ponadto, spanie do późnego poranka lub popołudnia może sprawić, że ludzie błędnie założą, że jesteś leniwy lub bezużyteczny, nie rozumiejąc, że jest to coś, na co nie masz wpływu.
Wpływ zespołu opóźnionej fazy snu
Zespół opóźnionej fazy snu może prowadzić do przewlekłego niedoboru snu , który może mieć różny wpływ na Twoje zdrowie i jakość życia.
Wpływ na zdrowie fizyczne
Niedobór snu może odbić się na Twoim zdrowiu fizycznym i zwiększyć ryzyko wystąpienia takich problemów zdrowotnych, jak:
- Wysokie ciśnienie krwi
- Choroba serca
- Udar
- Cukrzyca
- Otyłość
- Choroba nerek
Niedobór snu może również zwiększyć ryzyko obrażeń, a nawet śmierci w wyniku upadków, wypadków w miejscu pracy lub wypadków samochodowych.
Wpływ na zdrowie psychiczne
Niedobór snu może również wpływać na zdrowie psychiczne i prowadzić do takich objawów jak:
- Drażliwość
- Udaremnienie
- Brak koncentracji
- Niezdolność do skupienia się
- Niezdecydowanie
- Trudności z nauką
- Złe podejmowanie decyzji
- Kunktatorstwo
- Powolny czas reakcji
- Niezdolność do oceny reakcji i emocji innych osób
- Lęk w sytuacjach społecznych lub zawodowych
- Silny stres
- Depresja
- Myśli samobójcze
- Skłonność do zażywania leków lub substancji
Przegląd z 2018 r. wykazał, że istnieje istotny związek między zespołem opóźnionej fazy snu a zaburzeniami psychicznymi — aż 70% osób z zespołem opóźnionej fazy snu cierpi na zaburzenia psychiczne, takie jak depresja lub choroba afektywna
Wpływ na jakość życia
Objawy zespołu opóźnionej fazy snu, takie jak brak snu, senność w ciągu dnia i przewlekłe zmęczenie , mogą utrudniać funkcjonowanie i powodować negatywne konsekwencje, takie jak:
- Częste spóźnienia lub nieobecność w szkole/pracy
- Słabe wyniki w nauce lub pracy
- Większe prawdopodobieństwo porzucenia szkoły lub utraty pracy
- Większe prawdopodobieństwo niepowodzenia w nauce lub pracy
- Zakłócenia w życiu rodzinnym i towarzyskim
- Napięte relacje osobiste
Przegląd z 2014 r. wykazał, że osoba, u której w okresie dojrzewania wystąpił zespół opóźnionej fazy snu, może nadal doświadczać negatywnych konsekwencji w dorosłym życiu, nawet jeśli nie cierpi już na to schorzenie.
Przyczyny zespołu opóźnionej fazy snu
Oto niektóre z potencjalnych przyczyn zespołu opóźnionej fazy snu:
- Nierównowaga hormonalna: Hormony takie jak melatonina i kortyzol pomagają utrzymać cykl snu i czuwania, promując odpowiednio senność i czuwanie. Nierównowaga tych hormonów może prowadzić do zespołu opóźnionej fazy snu.
- Genetyka: Zespół opóźnionej fazy snu może być dziedziczny, więc istnieje większe prawdopodobieństwo, że będziesz go mieć, jeśli ktoś w Twojej najbliższej rodzinie na niego cierpi.
- Dojrzewanie: Twój rytm dobowy, znany również jako wewnętrzny zegar biologiczny, zmienia się, gdy osiągasz okres dojrzewania. Chociaż normalne jest, że jest on lekko opóźniony, znaczne opóźnienie, często spowodowane wahaniami poziomu melatoniny, może prowadzić do zespołu opóźnionej fazy snu. W okresie dojrzewania życie towarzyskie może również nie pozwalać ci spać w nocy.
Diagnozowanie zespołu opóźnionej fazy snu
Jeśli podejrzewasz, że Ty lub ktoś Ci bliski może mieć zespół opóźnionej fazy snu, powinieneś udać się do specjalisty od snu. Twój lekarz pierwszego kontaktu może wystawić skierowanie, jeśli tego potrzebujesz.
Proces diagnostyczny może obejmować następujące kroki:
- Wywiad kliniczny: Twój lekarz zapyta Cię o historię choroby, objawy i styl życia. Będzie musiał zrozumieć Twój naturalny wzorzec snu i to, jak wpływa on na Twoją zdolność do funkcjonowania.
- Badanie fizykalne: Badanie fizykalne może pomóc lekarzowi wykluczyć inne schorzenia, które mogą wyjaśniać Twoje objawy.
- Aktygrafia: Aktygraf to małe urządzenie do noszenia, zawierające czujniki ruchu, które mogą mierzyć cykle snu i czuwania. Twój lekarz może poprosić Cię o noszenie go przez okres do dwóch tygodni.
- Badanie snu: Badanie snu może pomóc monitorować takie parametry, jak tętno, fale mózgowe, oddech, poziom tlenu oraz ruchy oczu i nóg podczas snu.
- Badania hormonalne: Lekarz może zlecić również inne badania w celu sprawdzenia poziomu hormonów, na przykład melatoniny i kortyzolu, w ślinie.
Leczenie zespołu opóźnionej fazy snu
Oto kilka strategii leczenia i radzenia sobie z zespołem opóźnionej fazy snu:
- Chronoterapia: Chronoterapia to technika behawioralna polegająca na stopniowym przesuwaniu pory snu i czuwania poprzez codzienne, nieco wcześniejsze chodzenie spać, aż do osiągnięcia bardziej tradycyjnego rytmu snu i czuwania.
- Leki i suplementy: Leki takie jak tabletki nasenne i suplementy takie jak melatonina mogą pomóc Ci zasnąć o pożądanej porze snu. Twój lekarz powie Ci, o której godzinie powinieneś je przyjmować i jak długo.
- Terapia światłem: zegar biologiczny jest zsynchronizowany z dostępnością światła, ponieważ jesteśmy biologicznie zaprogramowani, aby być aktywnymi w ciągu dnia, gdy na zewnątrz jest jasno, i spać w nocy, gdy jest ciemno. Wystawienie się na jasne światło rano (za pośrednictwem naturalnego światła słonecznego, lightboxa lub lampy do terapii światłem) może pomóc zresetować wewnętrzny zegar, aby był bardziej zsynchronizowany z otoczeniem zewnętrznym.
- Dziennik snu: Prowadzenie dziennika snu może pomóc Ci śledzić wzorce i objawy snu, dzięki czemu będziesz mógł dokładnie przekazać je swojemu lekarzowi.
- Higiena snu: Praktykowanie zdrowych nawyków higieny snu może pomóc w promowaniu lepszego czasu snu i jego jakości. Utrzymuj chłodne, ciemne i ciche środowisko do spania i trzymaj się stałej rutyny snu i czuwania. Staraj się unikać ekranów elektronicznych przed pójściem spać i unikaj kofeiny wieczorem.
- Wsparcie: Jeśli doświadczasz jakichkolwiek objawów poznawczych, emocjonalnych lub behawioralnych z powodu stanu lub braku snu, pomocna może być wizyta u dostawcy opieki psychiatrycznej. Może on również pomóc Ci poradzić sobie z innymi negatywnymi konsekwencjami związanymi z tym stanem, takimi jak słabe wyniki w nauce/pracy i napięte relacje rodzinne.
Opóźniona faza snu może utrudniać Ci wysypianie się przez większość dni, co może mieć wpływ na Twoje zdrowie, bezpieczeństwo i samopoczucie. Podjęcie kroków w celu leczenia schorzenia i zresetowania zegara biologicznego może pomóc w poprawie Twojego zdrowia, wydajności w pracy/szkole oraz życia towarzyskiego i rodzinnego.