MensenAfbeeldingen / DigitalVision / Getty Images
Sluit deze videospeler
Paranoïde persoonlijkheidsstoornis is een chronische en alomvattende aandoening die wordt gekenmerkt door verstorende gedachten-, gedrags- en functioneringspatronen. Mensen met een paranoïde persoonlijkheidsstoornis ervaren alomvattende patronen van wantrouwen, ook al hebben ze geen reden om dergelijk wantrouwen te ervaren.
Er wordt gedacht dat deze stoornis 1,21 tot 4,4% van de volwassenen in de VS treft. Personen met een paranoïde persoonlijkheidsstoornis lopen een groter risico op depressie, middelenmisbruik en agorafobie .
Inhoudsopgave
In één oogopslag
Mensen met een paranoïde persoonlijkheidsstoornis zijn zo wantrouwend tegenover anderen dat het moeilijk is om relaties aan te gaan en te functioneren in het dagelijks leven. Genetica speelt naar men denkt een belangrijke rol bij het veroorzaken van de aandoening, maar moeilijke ervaringen in de kindertijd en trauma’s kunnen ook een rol spelen. Vanwege de symptomen van de aandoening kan behandeling een uitdaging zijn. Psychotherapie en soms medicijnen kunnen echter nuttig zijn.
Symptomen van paranoïde persoonlijkheidsstoornis
Personen met een paranoïde persoonlijkheidsstoornis ervaren doorgaans symptomen die het dagelijks leven verstoren. Het primaire kenmerk van deze aandoening is een chronisch en alomtegenwoordig wantrouwen en argwaan jegens anderen.
Andere symptomen van een paranoïde persoonlijkheidsstoornis zijn:
- Gevoelens dat ze door andere mensen worden voorgelogen, bedrogen of uitgebuit
- Kan geloven dat vrienden, familie en romantische partners onbetrouwbaar en ontrouw zijn
- Woede-uitbarstingen als reactie op waargenomen bedrog
- Wordt vaak omschreven als koud, jaloers, geheimzinnig en serieus
- Overdreven controlerend zijn in relaties om te voorkomen dat je uitgebuit of gemanipuleerd wordt
- Zoek naar verborgen betekenissen in gebaren en gesprekken
- Vind het moeilijk om te ontspannen
- Hebben vaak een negatieve kijk op andere mensen
- Overgevoelig voor kritiek
- Reageert overdreven als reactie op waargenomen kritiek
Hoewel dit wantrouwen ongegrond is, kan het wantrouwen van deze mensen ten opzichte van anderen het opbouwen van relaties bemoeilijken en een belemmering vormen voor veel aspecten van het leven, zoals thuis, op school en op het werk.
Mensen met PPD ervaren hun gedrag niet als ongewoon, maar anderen zien het als vijandig en wantrouwend.
Hoe wordt paranoïde persoonlijkheidsstoornis gediagnosticeerd?
Omdat mensen met een paranoïde persoonlijkheidsstoornis niet denken dat er iets ongewoons of vreemds is aan hun gedrag, kan het lastig zijn om deze aandoening te diagnosticeren.
Mensen met PPD zoeken niet vaak hulp voor hun aandoening. Ze kunnen echter wel hulp zoeken voor problemen die voortkomen uit een paranoïde persoonlijkheidsstoornis, waaronder angst, depressie of relatieproblemen.
Om paranoïde persoonlijkheidsstoornis te diagnosticeren, zal een arts of professional in de geestelijke gezondheidszorg vragen stellen over de symptomen die een persoon ervaart. Dit kan echter ook een uitdaging zijn, omdat het stellen van vragen ervoor kan zorgen dat de persoon achterdochtig of vijandig wordt.
Professionals in de gezondheidszorg kunnen ook psychologische beoordelingen uitvoeren om symptomen van de aandoening op te sporen.
Artsen en professionals in de geestelijke gezondheidszorg gebruiken de ” Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders ” (DSM-5-TR) om een diagnose te stellen. Deze handleiding beschrijft de symptomen en criteria die nodig zijn om verschillende psychische aandoeningen te diagnosticeren.
Andere aandoeningen uitsluiten
De DSM-5-TR specificeert dat naast de symptomen van alomtegenwoordige achterdocht en wantrouwen, deze symptomen niet gerelateerd mogen zijn aan een psychotische episode geassocieerd met schizofrenie , bipolaire stoornis of depressieve stoornis met psychotische kenmerken.
Verwante psychische aandoeningen
Onderzoekers suggereren dat ongeveer 75% van de mensen met een paranoïde persoonlijkheidsstoornis ook een andere co-occuring persoonlijkheidsstoornis heeft. Enkele van de meest voorkomende zijn:
- Vermijdende persoonlijkheidsstoornis
- Borderline persoonlijkheidsstoornis
- Antisociale persoonlijkheidsstoornis
Andere persoonlijkheidsstoornissen zijn niet de enige aandoeningen die vaak voorkomen naast paranoïde persoonlijkheidsstoornis. Andere aandoeningen die vaak voorkomen zijn paniekstoornis en middelenmisbruikstoornissen .
Wat veroorzaakt een paranoïde persoonlijkheidsstoornis?
Hoewel de exacte oorzaken van paranoïde persoonlijkheidsstoornis niet bekend zijn, wordt aangenomen dat zowel genetica als psychologische factoren een rol spelen. Er is waarschijnlijk ook een sterke genetische component, aangezien een familiegeschiedenis van schizofrenie wordt beschouwd als een risicofactor voor paranoïde persoonlijkheidsstoornis.
Ervaringen uit de kindertijd en trauma’s kunnen ook een rol spelen bij de ontwikkeling van de aandoening.
Behandeling voor paranoïde persoonlijkheidsstoornis
Paranoïde persoonlijkheidsstoornis wordt over het algemeen behandeld met psychotherapie . Met voortdurende behandeling en passende ondersteuning kunnen mensen met deze aandoening hun symptomen beheersen en effectiever functioneren in hun dagelijks leven.
Helaas zorgen de paranoia en achterdocht die kenmerkend zijn voor de aandoening ervoor dat mensen vaak geen hulp zoeken. Ze denken immers niet dat ze daadwerkelijk een probleem hebben. T
Voor een persoon met een paranoïde persoonlijkheidsstoornis zijn hun vermoedens over anderen terecht. In hun gedachten zijn het andere mensen die het probleem zijn.
Het wantrouwen en de paranoia die de aandoening kenmerken, maken het ook moeilijk voor mensen met PPD om hun artsen en therapeuten te vertrouwen. Dit kan het voor zorgprofessionals lastig maken om een therapeutische band met het individu op te bouwen. Dit kan therapie minder effectief maken, aangezien de therapeutische relatie zo’n cruciale rol speelt in succesvolle behandelresultaten.
Psychotherapie
Behandelingen voor paranoïde persoonlijkheidsstoornis richten zich meestal op het helpen van mensen om copingvaardigheden te ontwikkelen. Therapie richt zich vaak op het opbouwen van empathie , vertrouwen, communicatie, eigenwaarde , sociale relaties, communicatievaardigheden en algemene copingvaardigheden.
Cognitieve gedragstherapie (CGT) is vaak effectief bij het helpen van mensen om verstoorde denkpatronen en maladaptief gedrag aan te passen. CGT is een vorm van psychotherapeutische behandeling die patiënten helpt de gedachten en gevoelens te begrijpen die gedrag beïnvloeden.
Tijdens de behandeling leren mensen hoe ze destructieve of storende denkpatronen die een negatieve invloed hebben op het gedrag, kunnen herkennen en veranderen.
Diepgewortelde paranoïde overtuigingen en maladaptieve gedachten spelen een rol bij het in stand houden van een paranoïde persoonlijkheidsstoornis. Daarom kan het nuttig zijn om deze gedachten en overtuigingen aan te pakken door middel van CGT. anderen beter te vertrouwen .
Door maladaptieve gedachten uit te dagen en te werken aan het veranderen van schadelijk gedrag, kunnen mensen met deze aandoening minder wantrouwend worden tegenover anderen, inclusief vrienden en familie, wat relaties en sociale interacties kan verbeteren. Naast het aanpakken van schadelijke gedachten en overtuigingen, werkt CGT ook om mensen met PPD te helpen hun reacties op anderen beter te beheren.
In plaats van bijvoorbeeld boos of vijandig op opmerkingen te reageren, kunnen mensen leren om op een betere manier met hun emoties om te gaan.
Medicatie
Hoewel medicatie doorgaans niet wordt gebruikt om paranoïde persoonlijkheidsstoornissen te behandelen, kan het wel worden ingezet bij ernstige symptomen of als er sprake is van een bijkomende aandoening zoals depressie of angst.
Medicijnen die voorgeschreven kunnen worden zijn onder andere antidepressiva, antipsychotica en medicijnen tegen angst . Medicijnen alleen worden niet aanbevolen bij persoonlijkheidsstoornissen en kunnen het beste in combinatie met psychotherapie worden gebruikt .
Afhaalmaaltijd
Hoewel paranoïde persoonlijkheidsstoornis een van de meest voorkomende persoonlijkheidsstoornissen is, is er een gebrek aan onderzoek naar effectieve behandelingen. Dit komt deels doordat mensen met de aandoening terughoudend zijn om deel te nemen aan behandeling en onderzoek. Degenen die een succesvolle therapeutische relatie kunnen ontwikkelen, kunnen leren om hun symptomen te beheersen en succesvollere relaties met anderen te hebben.