Wat is het syndroom van Münchhausen (een fictieve stoornis die aan het zelf wordt opgelegd)?

Wat is het syndroom van Münchhausen?

Het syndroom van Münchhausen is een psychische stoornis waarbij een persoon routinematig doet alsof hij/zij een echt fysiek of mentaal gezondheidsprobleem heeft, ook al is hij/zij in werkelijkheid niet ziek. Een persoon met deze aandoening zal opzettelijk symptomen van een ziekte creëren, erover klagen of deze overdrijven die in werkelijkheid niet bestaat. 

De stoornis heeft inmiddels een andere naam gekregen en wordt nu in de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5) geclassificeerd als ‘nepstoornis die aan het zelf is opgelegd’.

Symptomen

Mensen met een aan zichzelf opgelegde kunstmatige stoornis (FDIS) veroorzaken opzettelijk symptomen (fysiek of psychisch), verdraaien deze en/of overdrijven deze. Het kan voorkomen dat ze plotseling een ziekenhuis verlaten en naar een andere afdeling verhuizen als blijkt dat ze niet eerlijk zijn.

Hieronder staan ​​enkele voorbeelden van gedrag dat u kunt zien bij iemand met FDIS: 

• Klagen over neurologische symptomen (zoals toevallen, duizeligheid of flauwvallen), waarvan de aanwezigheid vaak moeilijk vast te stellen is
• Iets doen om zichzelf opzettelijk te verwonden om zo ziekte te veroorzaken (bijvoorbeeld het drinken van een giftige substantie om een ​​heftige maagreactie te veroorzaken) 
• Overdrijving van een daadwerkelijk letsel dat kan leiden tot extra en onnodige medische interventie
• Het vervalsen van medische dossiers om een ​​ziekte te specificeren
• Het manipuleren van een laboratoriumtest (bijvoorbeeld door bloed aan de urine toe te voegen of medicijnen in te nemen) om een ​​vals abnormaal resultaat te verkrijgen
• Zichzelf fysiek pijn doen om een ​​blessure te veroorzaken
• Rapporteren dat iemand depressief en suïcidaal is na een gebeurtenis (zoals de dood van een kind), ook al was er geen sprake van een sterfgeval en/of heeft de persoon zelfs geen kind

Waarschuwingssignalen

Als u zich zorgen maakt dat iemand die u kent mogelijk is getroffen door FDIS, zijn er een aantal waarschuwingssignalen waar u op kunt letten. Het belangrijkste signaal is dat de persoon altijd lijkt te klagen over en/of symptomen van een ziekte overdrijft.

Extra waarschuwingssignalen kunnen zijn: 

• Dubbelzinnige symptomen die niet onder controle kunnen worden gehouden en die na aanvang van de behandeling nog ernstiger worden of veranderen
• Klachten over nieuwe of meer symptomen na negatieve testresultaten
• Uitgebreide maar inconsistente medische geschiedenis
• Uitgebreide kennis van ziekenhuizen en/of medische terminologie (inclusief beschrijvingen van ziekten in studieboeken)
• Geschiedenis van het verkrijgen van behandeling in verschillende ziekenhuizen, klinieken en dokterspraktijken (mogelijk in verschillende steden of postcodegebieden)
• Aanwezigheid van symptomen alleen wanneer de persoon alleen is of niet wordt geobserveerd
• Problemen met identiteit en eigenwaarde
• Aarzeling of onwil om medische professionals toe te staan ​​om familie, vrienden of voormalige medische zorgverleners te ontmoeten of met hen te praten
• Bereidheid of enthousiasme om naar het ziekenhuis te gaan en medische tests, operaties en procedures te ondergaan

Diagnose

Het diagnosticeren van FDIS kan erg moeilijk zijn vanwege alle oneerlijkheid die met de stoornis gepaard gaat. Artsen moeten eerst alle mogelijke fysieke en mentale ziektes uitsluiten voordat ze een diagnose van het syndroom van Münchhausen overwegen.

Om de diagnose Münchhausen-syndroom/zelfopgelegde kunstmatige stoornis te kunnen stellen, moeten bovendien aan de volgende vier criteria worden voldaan: 

1. Vervalsing van fysieke of psychologische signalen of symptomen, of het veroorzaken van letsel of ziekte, geassocieerd met geïdentificeerde misleiding
2. Het individu presenteert zichzelf tegenover anderen als ziek, gehandicapt of gewond
3. Het misleidende gedrag is zelfs duidelijk zichtbaar als er geen duidelijke externe beloningen zijn
4. Het gedrag kan niet beter worden verklaard door een andere psychische stoornis, zoals een waanstoornis of een andere psychotische stoornis.

Oorzaken

De exacte oorzaak van deze stoornis is niet bekend. Vanwege de misleiding rondom het syndroom van Münchhausen is ook niet precies bekend hoeveel mensen er last van hebben (maar het aantal is waarschijnlijk erg laag).  De symptomen beginnen meestal in de vroege volwassenheid, vaak na ziekenhuisopname vanwege een medische aandoening. Helaas is dit een complexe en slecht begrepen aandoening.

Kindermishandeling of verwaarlozing

Eén theorie over wat deze mentale stoornis veroorzaakt is een geschiedenis van mishandeling, verwaarlozing of verlating als kind.  Een persoon kan onopgeloste ouderlijke problemen hebben vanwege dit trauma. Deze problemen kunnen er op hun beurt voor zorgen dat het individu doet alsof hij ziek is.

Mensen doen dit mogelijk omdat ze:

• Behoefte om belangrijk te voelen en in het middelpunt van de belangstelling te staan
• Hebben de behoefte om zichzelf te straffen door zichzelf ziek te maken (omdat ze zich onwaardig voelen)
• De noodzaak om de verantwoordelijkheid voor hun welzijn en zorg aan anderen over te dragen

Kinderziekte en ziekenhuisopname

Een andere theorie wijst op een geschiedenis van frequente of langdurige ziektes die ziekenhuisopname vereisten (vooral als dit tijdens de kindertijd of adolescentie plaatsvond).  De redenatie achter deze theorie is dat mensen met het syndroom van Münchhausen hun jeugdherinneringen kunnen associëren met een gevoel van verzorgd worden. Nadat ze volwassen zijn geworden, kunnen ze proberen dezelfde gevoelens van comfort en geruststelling te bereiken door te doen alsof ze ziek zijn.

Persoonlijkheidsstoornissen

Er kan ook een verband zijn tussen persoonlijkheid en een aan het zelf opgelegde factitious disorder. Dit komt omdat persoonlijkheidsstoornissen veel voorkomen bij mensen met het syndroom van Münchhausen.  Deze stoornis kan voortkomen uit de innerlijke behoefte van de persoon om als ziek of gehandicapt te worden gezien. Het kan ook komen doordat de persoon een onzeker gevoel van zijn eigen identiteit heeft .

Mensen die getroffen zijn door deze stoornis zijn bereid om extreme maatregelen te nemen, zoals het ondergaan van pijnlijke of riskante tests of operaties in een poging om de sympathie en speciale aandacht te krijgen die gegeven wordt aan mensen die echt ziek zijn. Dus door te doen alsof ze ziek zijn, kunnen ze een identiteit aannemen die steun en acceptatie van anderen oproept. Opname in het ziekenhuis kan ook een duidelijk gedefinieerde plek in een sociaal netwerk bieden.

Typen

Zowel het syndroom van Münchhausen als het syndroom van Münchhausen by proxy worden gecategoriseerd als fictieve stoornissen. Bij het syndroom van Münchhausen presenteert de persoon zich aan anderen als ziek, terwijl bij het syndroom van Münchhausen by proxy de persoon zich aan een ander individu presenteert als ziek of gewond.

Deze andere persoon, die een kind, een andere volwassene of een huisdier kan zijn, wordt beschouwd als slachtoffer. Een persoon die getroffen is door het syndroom van Münchhausen by proxy kan ook schuldig zijn aan crimineel gedrag als zijn/haar acties bestaan ​​uit misbruik en/of mishandeling.

Behandeling

Hoewel mensen met het syndroom van Münchhausen zich actief laten behandelen voor de vele aandoeningen die zij veroorzaken, willen zij doorgaans niet toegeven dat zij het syndroom zelf hebben en willen zij daar ook niet voor behandeld worden.

Mensen die lijden aan een fictieve stoornis die aan zichzelf wordt opgelegd, ontkennen dat ze hun eigen symptomen veinzen of veroorzaken. Het verkrijgen van behandeling is daarom vaak afhankelijk van iemand anders die vermoedt dat de persoon deze stoornis heeft, die de persoon ervan overtuigt om behandeling te ondergaan en die de persoon aanmoedigt om zich aan de behandelingsdoelen te houden . 

Psychotherapie

Het belangrijkste behandelingsdoel voor het syndroom van Münchhausen is het veranderen van het gedrag van de persoon en het verminderen van het misbruik/overmatig gebruik van medische hulpmiddelen.  behandeling bestaat meestal uit psychotherapie (psychische begeleiding).

Tijdens behandelsessies kan de therapeut proberen om de denkwijze en het gedrag van de persoon uit te dagen en te helpen veranderen (dit staat bekend als cognitieve gedragstherapie ). Therapiesessies kunnen ook proberen om onderliggende psychologische problemen te ontdekken en aan te pakken die het gedrag van de persoon kunnen veroorzaken.

Naast individuele therapie kan de behandeling ook gezinstherapie omvatten. Het kan nuttig zijn om familieleden te leren hoe ze op de juiste manier moeten reageren op een persoon met de diagnose Münchhausen-syndroom.

De therapeut kan familieleden leren het gedrag van de persoon met de stoornis niet te belonen of te versterken. Dit kan de behoefte van de persoon om ziek over te komen verlagen, omdat hij of zij mogelijk niet langer de aandacht krijgt die hij of zij zoekt.

Medicatie

Medicatie wordt doorgaans niet gebruikt bij de behandeling van FDIS. Als de persoon echter ook angst of depressie ervaart , kan een arts medicatie voorschrijven, waaronder selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI’s), serotonine-noradrenalineheropnameremmers (SNRI’s),  benzodiazepinen en  tricyclische antidepressiva  (TCA’s).

Als dit het geval is, is het belangrijk dat de persoon nauwlettend in de gaten wordt gehouden, omdat de kans groter is dat hij/zij deze medicijnen gebruikt om zichzelf opzettelijk schade toe te brengen.

Een woord van Verywell

Als iemand van wie u houdt met FDIS leeft, is het belangrijk om hulp te zoeken. Het syndroom van Münchhausen gaat gepaard met ernstige emotionele problemen, waaronder een verhoogd risico op middelenmisbruik en zelfmoordpogingen .

Mensen met FDIS lopen ook risico op gezondheidsproblemen of overlijden vanwege hun doelbewuste acties om zichzelf pijn te doen. Ze kunnen extra schade oplopen door complicaties die verband houden met meerdere tests, procedures en behandelingen.