Andrew Brookes / Getty Images
Sluit deze videospeler
Sociaal Darwinisme verwijst naar een inmiddels in diskrediet geraakte theorie die stelt dat samenlevingen evolueren volgens hetzelfde proces van natuurlijke selectie als organismen.
Herbert Spencer en andere vroege voorstanders van dit geloof gebruikten de evolutieprincipes van Charles Darwin om alles te rechtvaardigen, van raciale ongelijkheid en eugenetica tot imperialisme en laissez-faire-kapitalisme.
Inhoudsopgave
Rebecca Heiss, PhD
Het is gebruikt om eugenetica en discriminatie te rechtvaardigen op basis van genetisch determinisme: het idee dat menselijk gedrag of succes uitsluitend bepaald wordt door genetische factoren.
Lees verder om te ontdekken waarom deze theorie niet geloofwaardig is en wat de evolutionaire psychologie daadwerkelijk te zeggen heeft over de oorsprong van menselijke gedachten, gedrag en sociale relaties.
Wat is het concept van sociaal darwinisme?
Sociaal Darwinisme is op veel manieren gebruikt en gedefinieerd die elkaar vaak tegenspreken. Maar over het algemeen gebruikt het het idee van natuurlijke selectie als de “survival of the fittest” om te betogen dat de rijken en machtigen in de maatschappij inherent of biologisch superieur zijn aan degenen die niet zo rijk of machtig zijn – en dat hun politieke, economische of sociale succes het bewijs is van die aangeboren superioriteit.
“Het is gebruikt om eugenetica en discriminatie te rechtvaardigen op basis van genetisch determinisme, het idee dat menselijk gedrag of succes uitsluitend wordt bepaald door genetische factoren”, aldus Rebecca Heiss , PhD, evolutionair bioloog en stressfysioloog .
Sociaal Darwinisme werd gebruikt om genocide te rechtvaardigen
Onder het naziregime werd het sociaal darwinisme bijvoorbeeld gebruikt als rechtvaardiging voor genocide. Het regime noemde Arische Duitsers het superieure ras en voerde een brute etnische zuiveringscampagne uit om “inferieure” rassen uit te roeien.
In de Verenigde Staten hadden ondertussen meer dan 30 staten sterilisatiewetten aangenomen rond dezelfde periode dat het naziregime zijn genocidale campagne voerde. Deze wetten waren gebaseerd op dezelfde pseudowetenschappelijke sociaal-darwinistische overtuigingen en leidden tot de gedwongen sterilisatie van ongeveer 70.000 mensen die volgens de wetten genetisch inferieur werden geacht. Degenen die het doelwit waren, waren onder meer mensen met een handicap , arme mensen en vrouwen die buitenechtelijke kinderen kregen.
Waarom is het sociaal darwinisme in diskrediet gebracht?
Hoewel het gebruik van dit idee als rechtvaardiging voor eugenetica en onderdrukking voldoende reden is om het sociaal-darwinisme af te wijzen, is het idee ook bekritiseerd omdat het een fundamenteel verkeerd begrip zou hebben van de werking van evolutie.
Sociaal Darwinisme begrijpt niet hoe evolutie werkelijk werkt
Om te beginnen verwart sociaal darwinisme “survival of the fittest” met genetische superioriteit. Een veelvoorkomend misverstand over evolutie is dat alleen de meest voordelige eigenschappen blijven bestaan. Maar dat is niet per se het geval, aldus Joseph Shrand , MD, Chief Medical Officer van Riverside Community Care en docent psychiatrie aan de Harvard Medical School.
“Veel psychiatrische aandoeningen zoals schizofrenie komen pas aan het licht in de late tienerjaren of begin twintig”, aldus Dr. Shrand. “Honderdduizenden jaren geleden hadden veel van die mensen al kinderen. Het genetische materiaal zou in wezen verborgen blijven totdat het individu al kinderen had.”
Elke eigenschap kan worden doorgegeven
Het enige dat nodig is om een eigenschap te laten voortbestaan, is dat het je overlevingskansen of je vruchtbaarheid niet zo negatief beïnvloedt dat je niet lang genoeg kunt leven om je voort te planten. Dat betekent dat een hele reeks eigenschappen, variërend van nuttig tot schadelijk, nog steeds worden doorgegeven. In plaats van de survival of the fittest, is het waarschijnlijk nuttiger om het te zien als “survival of the good enough”.
Superieure eigenschappen zijn subjectief
Deze pseudowetenschappelijke beleidsmaatregelen negeren ook hoe relatief “superieure eigenschappen” zijn. Er zijn geen objectief superieure genen of universeel voordelige eigenschappen. Bovendien kunnen de eigenschappen die nu het meest gunstig voor ons zijn, later schadelijk of op zijn minst nutteloos voor ons zijn.
In feite hebben we dat al gezien met onze biologische neiging om te hunkeren naar vetten en suikers. Duizenden jaren geleden waren die voedingsstoffen schaars, dus een intens verlangen ernaar was belangrijk om mensen te motiveren om ernaar te blijven zoeken, ook al was het moeilijk.
Maar nu, zei Dr. Heiss, “zijn ze eigenlijk zeer schadelijk in de moderne omgeving waar vetten en suikers geen schaarse bronnen zijn, en we 5.000 calorieën in minder dan 5 minuten kunnen krijgen door te stoppen bij ons lokale fastfoodrestaurant.” Diezelfde intense hunkering die ons duizenden jaren geleden hielp de kansen te overwinnen om voedzame, calorierijke voedingsmiddelen te vinden, maakt ons nu vatbaar voor diabetes, hartziekten en andere slopende aandoeningen.
In andere gevallen kunnen genen zowel gunstig als schadelijk zijn, afhankelijk van hoe ze zich voordoen. “Sikkelcelanemie (een recessieve aandoening) beschermt bijvoorbeeld tegen malaria”, aldus Dr. Heiss. Met twee kopieën van het recessieve gen voor sikkelcelanemie wegen de schadelijke effecten van de ziekte zwaarder dan het beschermende voordeel tegen malaria. Maar mensen met slechts één kopie van het recessieve gen zijn zowel resistent tegen malaria als vrij van de pijnlijke, levensbedreigende symptomen van sikkelcelanemie.
Genetische diversiteit zorgt voor overleving
In plaats van een ideaal idee van genetische superioriteit na te streven, is het belangrijker voor de overleving van een populatie op de lange termijn om genetische diversiteit te behouden. Een brede en diverse genenpool gevuld met diverse eigenschappen, inclusief die welke misschien niet-adaptief lijken, is essentieel om de verscheidenheid aan eigenschappen te behouden die nodig zijn om zich aan te passen aan veranderende omgevingen.
Emoties helpen mensen veilig en in toom te houden
Charles Darwin is vooral bekend om zijn concepten van natuurlijke en seksuele selectie, maar de natuuronderzoeker schreef ook uitgebreid over psychologie en menselijk gedrag, voornamelijk in zijn derde boek, ”
The Expression of the Emotions in Man and Animals “.
Rebecca Heiss, PhD
In gematigde mate kan angst de waakzaamheid en paraatheid voor gevaar vergroten.
Dit werk legde de basis voor later onderzoek naar de adaptieve waarde van emoties en emotionele expressie, inclusief de fundamentele rol die ze spelen bij het sturen van gedrag en het bevorderen van samenwerking bij een sociale soort als de mens.
” Emoties zijn ongelooflijk adaptief”, zei Dr. Heiss. Bijvoorbeeld, “in gematigde hoeveelheden kan angst de waakzaamheid en paraatheid voor gevaar hebben vergroot.” Ondertussen kan woede ons motiveren om terug te vechten of dingen te veranderen die schadelijk voor ons zijn. Hoewel emoties als deze overweldigend kunnen zijn, heeft hun fundamentele rol in het sturen van gedrag en besluitvorming een sleutelrol gespeeld in de overleving van de mens.
Door emoties te uiten, kunnen we aan anderen laten weten dat we niet alleen hulp nodig hebben, maar ook welke specifieke hulp we nodig hebben.
Voor Darwin was het vermogen om emoties te uiten misschien nog wel belangrijker dan de emoties zelf. “Omdat mensen zo’n sociale soort zijn, moesten we eerlijk en effectief kunnen communiceren om te kunnen samenwerken en op elkaar te kunnen vertrouwen om te overleven,” zei Dr. Heiss. Emotionele expressie helpt ons om anderen niet alleen te laten weten dat we hulp nodig hebben, maar ook het specifieke soort hulp dat we nodig hebben.
Bijvoorbeeld, ” Huilen laat cortisol vrij, het wordt uit ons lichaam verwijderd en geeft anderen het signaal dat we in nood zijn, waardoor ze ons hulp kunnen bieden,” zei Dr. Heiss. “Woede signaleert een verraad en die uiting van woede hielp anderen in toom te houden en “zich aan de regels te houden.”
Wat zegt de Darwinsche (oftewel evolutionaire) psychologie over psychische aandoeningen?
Het vakgebied evolutionaire psychologie is geïnspireerd door Darwins werk over evolutie en emotionele expressie. Hij probeert te begrijpen hoe emoties ontregeld raken en wanneer ze van adaptief naar maladaptief overgaan.
Rebecca Heiss, PhD
Als we erkennen dat bepaalde eigenschappen die samenhangen met psychiatrische stoornissen in het verleden een adaptieve waarde hadden, kan dat helpen om het stigma te verminderen en empathie en begrip te bevorderen.
Lichte angst kan mensen voorzichtiger maken
Eén hypothese is dat psychiatrische stoornissen blijven bestaan om dezelfde reden dat ziekten als sikkelcelanemie blijven bestaan. In extreme gevallen kunnen angststoornissen bijvoorbeeld slopend zijn.
Milde gevallen van angst kunnen iemand echter voorzichtiger maken en voorkomen dat ze gevaarlijke risico’s nemen. Dat kan er op zijn beurt voor zorgen dat ze waarschijnlijker overleven – en hun genen doorgeven – in vergelijking met hun roekelozere soortgenoten.
De neiging om nieuwe dingen te zoeken, zou ervoor zorgen dat iemand met ADHD eerder nieuwe voedselbronnen ontdekt en zich over het algemeen beter kan aanpassen aan de voortdurend veranderende eisen van de omgeving.
Kenmerken van ADHD kunnen in het verleden gunstig zijn geweest
Een andere hypothese is dat, net als onze hunkering naar vetten en suiker, eigenschappen die momenteel niet-adaptief zijn, in het verleden gunstig waren. ADHD is een van de meest voorkomende voorbeelden van deze hypothese. “De eigenschappen die geassocieerd worden met ADHD, zoals impulsiviteit en hyperactiviteit, waren mogelijk gunstig in voorouderlijke omgevingen waar snelle reacties en verkenning cruciaal waren voor overleving,” aldus Dr. Heiss.
De neiging om nieuwe dingen te zoeken, zou ervoor zorgen dat iemand met ADHD eerder nieuwe voedselbronnen ontdekt en zich over het algemeen beter kan aanpassen aan de voortdurend veranderende eisen van de omgeving.
Dr. Shrand voegde toe: “Het loonde om een scanner te hebben, alert en gemakkelijk afgeleid door een beweging in een struik, die snel een potentieel roofdier detecteerde.” In een omgeving waar het belangrijk was om je constant bewust te zijn van je omgeving en klaar te staan om op elk moment te reageren, zou wat nu “afleidbaarheid” wordt genoemd, voordeliger zijn geweest dan het vermogen om je gedurende een langere periode op één taak te concentreren.
Bepaalde eigenschappen kunnen in nieuwe omgevingen niet nuttig zijn
Maar nu kunnen dezelfde eigenschappen die ooit voordelig waren, in de moderne wereld, waar overleven afhangt van consistentie en routine (bijvoorbeeld vasthouden aan een standaard 40-urige werkweek), maladaptief blijken te zijn. Banen als deze vereisen een aanhoudende focus op dezelfde set taken.
“Het erkennen dat bepaalde eigenschappen die geassocieerd worden met psychiatrische stoornissen in het verleden een adaptieve waarde kunnen hebben gehad, kan helpen het stigma te verminderen en empathie en begrip te bevorderen”, aldus Dr. Heiss.
Wat dit voor u betekent
Een beter begrip van hoe of waarom deze eigenschappen zich hebben ontwikkeld, kan het stigma verminderen dat mensen met ADHD gewoon lui zijn of dat mensen met een depressie gewoon naar de positieve kant moeten kijken. Hoewel de eigenschappen misschien niet langer adaptief zijn, zijn ze biologisch net zo geworteld in een persoon als de ooit adaptieve eigenschap van het verlangen naar vetten en suiker. Dat toegenomen begrip en empathie kunnen op hun beurt leiden tot holistischere en effectievere behandelplannen.
Inzicht in de adaptieve functie van deze emoties en gedragingen kan inzicht geven in mogelijke onderliggende oorzaken of betere behandelmethoden die die adaptieve functie op een meer constructieve en nuttige manier kunnen vervullen.