Zamknij ten odtwarzacz wideo
W psychologii teoria umysłu jest ważną umiejętnością społeczno-poznawczą , która obejmuje zdolność myślenia o stanach psychicznych, zarówno własnych, jak i innych. Obejmuje ona zdolność do przypisywania stanów psychicznych, w tym emocji , pragnień, przekonań i wiedzy, oraz rozpoznawania, że myśli i przekonania innych osób mogą różnić się od twoich.
Teoria umysłu zajmuje się czynnikami, które doprowadziły do tych stanów psychicznych. Bada również niektóre czynniki, które mogą mieć wpływ na teorię umysłu danej osoby, w tym autyzm i schizofrenię.
Dlaczego nazywa się to „teorią” umysłu? Psychologowie nazywają to „teorią”, ponieważ nasze przekonania na temat tego, co może dziać się w głowie innej osoby, są właśnie tym — teoriami. Chociaż możemy formułować przewidywania, nie mamy bezpośredniego sposobu, aby dokładnie wiedzieć, co dana osoba może myśleć.
Możemy polegać jedynie na naszych własnych teoriach, które opracowujemy na podstawie tego, co ludzie mówią, jak się zachowują, tego, co wiemy o ich osobowościach i tego, co możemy wywnioskować na temat ich intencji.
Spis treści
Dlaczego teoria umysłu jest ważna?
Powstanie teorii umysłu jest kluczowe w procesie rozwoju. Bardzo małe dzieci mają tendencję do bycia bardziej egocentrycznymi i często nie są w stanie myśleć o stanach psychicznych innych. Wraz z wiekiem u ludzi pojawia się i rozwija teoria umysłu.
Wyrobienie sobie silnej teorii umysłu odgrywa istotną rolę w naszym świecie społecznym, gdy staramy się zrozumieć, jak myślą ludzie, przewidywać ich zachowania, nawiązywać relacje społeczne i rozwiązywać konflikty interpersonalne.
Aby móc współdziałać z innymi, trzeba umieć rozumieć ich stany psychiczne i zastanawiać się, w jaki sposób mogą one wpływać na ich działania.
Teoria umysłu pozwala ludziom wnioskować o intencjach innych, a także myśleć o tym, co dzieje się w głowie kogoś innego, w tym o nadziejach, lękach, przekonaniach i oczekiwaniach. Interakcje społeczne mogą być złożone, a nieporozumienia mogą je jeszcze bardziej skomplikować. Będąc w stanie rozwijać dokładne idee na temat tego, co myślą inni ludzie, jesteśmy w stanie lepiej reagować odpowiednio.
Rozwój teorii umysłu
Uważa się, że największy wzrost tej zdolności do przypisywania stanów psychicznych ma miejsce głównie w wieku przedszkolnym, w wieku od 3 do 5 lat. Uważa się jednak, że szereg różnych czynników wywiera pewien wpływ na rozwój teorii umysłu. Niektórzy badacze sugerują, że płeć i liczba rodzeństwa w domu mogą wpływać na sposób powstawania teorii umysłu.
Teoria umysłu rozwija się, gdy dzieci zdobywają większe doświadczenie w interakcjach społecznych. Zabawa, udawanie, opowieści i relacje z rodzicami i rówieśnikami pozwalają dzieciom rozwinąć silniejszy wgląd w to, jak myślenie innych ludzi może różnić się od ich własnego. Doświadczenia społeczne pomagają również dzieciom dowiedzieć się więcej o tym, jak myślenie wpływa na działania.
Rozwój umiejętności teorii umysłu ma tendencję do stopniowej i sekwencyjnej poprawy wraz z wiekiem. Podczas gdy wiele umiejętności teorii umysłu pojawia się w wieku przedszkolnym, badania wykazały, że dzieci w wieku od 6 do 8 lat nadal rozwijają te umiejętności. W badaniach dzieci w tym wieku nadal nie były w pełni biegłe w żadnych zadaniach z teorii umysłu.
Naukowcy odkryli również, że dzieci poniżej 3 roku życia zazwyczaj odpowiadają niepoprawnie na pytania dotyczące zadań z teorii umysłu. W wieku 4 lat dzieci zazwyczaj wykazują lepsze zrozumienie teorii umysłu. Na przykład w wieku 4 lat większość dzieci jest w stanie zrozumieć, że inni mogą mieć fałszywe przekonania na temat przedmiotów, osób lub sytuacji.
Etapy teorii umysłu
Jedno z badań wykazało, że dzieci zazwyczaj rozwijają pięć różnych umiejętności z zakresu teorii umysłu w następującej po sobie, standardowej kolejności.
Zadania uporządkowane od najłatwiejszych do najtrudniejszych
- Zrozumienie, że powody, dla których ludzie mogą czegoś chcieć (czyli mieć pragnienia), mogą się różnić w zależności od osoby
- Zrozumienie, że ludzie mogą mieć różne przekonania na temat tej samej rzeczy lub sytuacji
- Zrozumienie, że ludzie mogą nie rozumieć lub nie mieć wiedzy, że coś jest prawdą
- Zrozumienie, że ludzie mogą mieć fałszywe przekonania na temat świata
- Zrozumienie, że ludzie mogą mieć ukryte emocje lub że mogą zachowywać się w jeden sposób, a jednocześnie czuć się inaczej
Badania wykazały również, że teoria umysłu może być niestabilna. Innymi słowy, dzieci mogą być w stanie zrozumieć stany umysłu w niektórych sytuacjach, ale mieć trudności w innych. Podczas gdy dzieci mogą być w stanie zdać większość lub wszystkie zadania z teorii umysłu w wieku 4 lat, ich zdolności nadal się poprawiają i rozwijają w późnej adolescencji i w wieku dorosłym.
Niektóre badania wskazują również, że indywidualne różnice w zakresie umiejętności z zakresu teorii umysłu mają związek z kompetencjami społecznymi dziecka
Nie powinno więc dziwić, że dzieci, które lepiej potrafią analizować, co myślą inni ludzie, mają zwykle lepsze umiejętności społeczne.
Jak mierzą to psychologowie?
Jak więc dokładnie psychologowie mierzą, jak ludzie myślą o swoich własnych myślach i myślach innych? Jedną z najczęściej stosowanych metod oceny zdolności dziecka do teorii umysłu jest zadanie fałszywego przekonania. Zdolność do przypisywania fałszywych przekonań innym jest uważana za ważny kamień milowy w kształtowaniu teorii umysłu.
Celem takich zadań jest wymaganie od dzieci wyciągania wniosków na temat tego, co ktoś zrobił lub co myśli, gdy przekonania drugiej osoby na temat rzeczywistości są w konflikcie z tym, co dzieci obecnie wiedzą. Innymi słowy, dzieci mogą wiedzieć, że coś jest prawdą; zrozumienie fałszywego przekonania wymaga od nich zrozumienia, że inni ludzie mogą nie być świadomi tej prawdy.
Na przykład dziecko może wiedzieć, że w słoiku z ciasteczkami nie zostały już żadne ciasteczka, ale czy rozumie, że jego siostra nie ma możliwości, aby się o tym dowiedzieć?
Zadania dotyczące fałszywych przekonań w celu pomiaru teorii umysłu
Jak działają zadania z fałszywymi przekonaniami stosowane w eksperymentach psychologicznych ? W „teście Sally-Anne”, jednym z najczęściej używanych scenariuszy z fałszywymi przekonaniami, dzieciom pokazano dwie lalki o imionach Sally i Anne:
- Sally ma koszyk, a Anne ma pudełko.
- Sally wkłada kulkę do koszyka i wychodzi z pokoju.
- Kiedy jej nie było, Anna wyjęła kulkę z koszyka i umieściła ją w pudełku.
- Kiedy Sally wraca, dzieci, które oglądały tę scenę, zostają zapytane, gdzie ich zdaniem Sally będzie szukać kulki.
Co zatem odpowiedzi dzieci wskazują na ich teorię umysłu? Dzieci zdają test, jeśli powiedzą, że Sally zajrzy do koszyka. To pokazuje, że dzieci rozumieją, że Sally ma fałszywe przekonanie o tym, gdzie naprawdę jest kulka. Aby zdać test, dzieci muszą być w stanie pomyśleć o tym, co Sally myśli i w co wierzy.
Dzieci, które twierdzą, że kulka jest w pudełku, nie zdają testu. Nie potrafią wykazać się własnym zrozumieniem, że wiedza Sally różni się od ich własnej .
Podczas gdy teoria umysłu była historycznie oceniana przy użyciu wyłącznie zadań z fałszywymi przekonaniami, obecne podejścia obejmują pomiary w skali zadań rozwojowych. Robienie tego lepiej pozwala badaczom zobaczyć, jak różne kamienie milowe teorii umysłu wyłaniają się wraz z wiekiem dzieci.
Na przykład umiejętność zrozumienia, czego pragną inni ludzie, pojawia się wcześniej niż umiejętność zrozumienia ukrytych emocji, które mogą odczuwać ludzie.
Problemy z teorią umysłu
Podczas gdy pojawienie się teorii umysłu ma tendencję do podążania za dość przewidywalną sekwencją w trakcie normalnego rozwoju, czasami coś idzie nie tak. Problemy z teorią umysłu mogą mieć szereg poważnych komplikacji. Kiedy ludzie mają trudności ze zrozumieniem stanów psychicznych, relacje społeczne i interakcje mogą ucierpieć.
Autyzm
Naukowcy Simon Baron-Cohen i jego współpracownicy zasugerowali, że problemy z teorią umysłu są jedną z cech charakterystycznych autyzmu. W badaniu obserwowali, jak dzieci z autyzmem wypadły w zadaniach z zakresu teorii umysłu w porównaniu z dziećmi z zespołem Downa, a także dziećmi neurotypowymi .
Stwierdzono, że około 80% dzieci neurotypowych lub z zespołem Downa potrafiło poprawnie odpowiedzieć na pytania dotyczące teorii umysłu, natomiast wśród dzieci, u których zdiagnozowano autyzm, tylko około 20% było w stanie poprawnie odpowiedzieć na takie pytania.
Uważa się, że problemy z przyjmowaniem perspektywy i rozumieniem myśli innych osób przyczyniają się do trudności, jakie osoby z zaburzeniami ze spektrum autyzmu mają w niektórych typach interakcji społecznych.
Schizofrenia
Badania wykazały również, że osoby, u których zdiagnozowano schizofrenię, często wykazują również deficyty w zakresie teorii umysłu.
Pewna metaanaliza, obejmująca ponad 1500 uczestników, wykazała znaczne upośledzenie teorii umysłu u osób ze schizofrenią. Uczestnicy ci mieli problemy zarówno ze zrozumieniem fałszywych przekonań, jak i ze zdolnością wnioskowania o intencjach innych osób.
Słowo od Verywell
Uformowanie teorii umysłu jest kluczowe dla naszej zdolności rozumienia siebie i innych. Ta zdolność rozumienia stanów psychicznych pozwala ludziom na introspekcję i rozważanie własnych myśli i stanów psychicznych. Taka samoświadomość jest ważna dla ukształtowania silnego poczucia siebie .
Nasze funkcjonowanie społeczne opiera się również na posiadaniu teorii umysłu. Będąc w stanie myśleć o tym, co myślą inni ludzie, możemy lepiej ich zrozumieć i przewidzieć, co mogą zrobić dalej.