Wat zijn parasomnieën?

Parasomnia is een term die wordt gebruikt om een ​​groep ongebruikelijke en ongewenste ervaringen en gedragingen te identificeren die mensen ervaren in hun slaap. Ze staan ​​ook bekend als verstorende slaapstoornissen.

Ze kunnen optreden net als u op het punt staat in slaap te vallen, terwijl u slaapt, of in andere periodes tussen het moment dat u slaapt en wakker bent. De meeste parasomnieën worden gecategoriseerd als REM (rapid eye movement) of Non-REM parasomnieën. 

REM- en non-REM-slaap  zijn de slaapfasen die uw lichaam elke nacht doorloopt. Uw lichaam doorloopt deze fasen ongeveer elke 90 minuten. 

Symptomen van parasomnieën

Symptomen van parasomnieën variëren afhankelijk van welke vorm u heeft. Echter, enkele veelvoorkomende symptomen die de meeste parasomnieën delen zijn:  

• Moeilijk slapen 
• Vermoeidheid overdag 
• Gedesoriënteerd wakker worden 
• Onverklaarbaar gedrag vertonen tijdens uw slaap 
• Regelmatig nachtmerries 
• Blauwe plekken en verwondingen die je niet kunt verklaren

Diagnose van parasomnieën

Een diagnose van parasomnie moet worden gesteld door een specialist in slaapgeneeskunde. Bij het proberen te diagnosticeren en identificeren van welk type parasomnie u heeft, worden u verschillende vragen gesteld. Vragen over uw medische geschiedenis, eventuele geschiedenis van drugs- of alcoholmisbruik en eventuele medicijnen die u gebruikt, komen vaak voor.

Als u met een partner slaapt, kunnen zij uw arts ook waardevolle inzichten verschaffen in uw symptomen en het soort gedrag dat u in uw slaap vertoont. Een MRI- of CT-scan kan worden besteld om de mogelijkheid van hersenschade of neurodegeneratieve aandoeningen uit te sluiten .

Een slaaponderzoek is de beste manier om een ​​definitieve diagnose van parasomnie te stellen. Bij een slaaponderzoek wordt u gevraagd om te slapen in een laboratorium waar u nauwlettend in de gaten wordt gehouden. Een slaaponderzoek staat ook bekend als een polysomnogram.

Oorzaken van parasomnieën

Er zijn verschillende factoren verantwoordelijk voor het veroorzaken van parasomnia’s. Deze factoren variëren ook van de ene parasomnia tot de andere. Bepaalde risicofactoren kunnen u echter vatbaarder maken voor het ontwikkelen van parasomnia. Deze omvatten:

• Een familiegeschiedenis van parasomnieën 
• Slapeloosheid 
• Het nemen van bepaalde medicijnen, zoals antidepressiva en antipsychotica 
• Bepaalde medische aandoeningen hebben, zoals slaapapneu of het rustelozebenensyndroom 
• Een geschiedenis van psychische stoornissen hebben 
• Een neurodegeneratieve ziekte hebben zoals de ziekte van Parkinson of Lewy body dementie
• Slaapgebrek 
• Alcohol- of middelenmisbruik 

Soorten parasomnieën

Een slaapparasomnie kan op elk moment in uw slaap optreden. Slaapparasomnieën worden doorgaans ingedeeld in die welke voorkomen in Non-REM-slaap en die welke voorkomen in REM-slaap. Sommige parasomnieën vallen echter niet onder een van beide categorieën.

REM-parasomnieën 

REM-slaap is een van de slaapfasen die je ervaart wanneer je in slaap valt.

Tijdens deze fase van je slaap ondergaat je lichaam specifieke fysieke veranderingen. Je hartslag en ademhaling versnellen en je ogen bewegen snel onder je oogleden.

De meest voorkomende parasomnieën die u kunt ervaren wanneer uw lichaam zich in de REM-slaap bevindt, zijn onder meer:  

• REM-slaapgedragsstoornis (RBD) : RBD wordt gekenmerkt door plotselinge bewegingen en vocalisaties in uw slaap. Als u RBD hebt, kunt u plotseling hardop vloeken in uw slaap, soms als reactie op een droom of met uw armen en benen wapperen. RBD komt vaker voor bij oudere mannelijke volwassenen en wordt in verband gebracht met neurodegeneratieve aandoeningen zoals Lewy body-dementie en de  ziekte van Parkinson . Een klein onderzoek uit 2013 toonde aan dat oudere volwassen mannen die plotseling RBD ontwikkelen, dementie of een vorm van de ziekte van Parkinson ontwikkelen.
• Recurrent Isolated Sleep Paralysis (RISP ): Tijdens een episode van slaapverlamming bent u bij bewustzijn, maar kunt u niet bewegen of spreken. In sommige gevallen ziet u zelfs dingen die er niet zijn. U voelt zich wakker en zou moeten kunnen bewegen, maar dat lukt niet. Sommige onderzoeken tonen aan dat ongeveer 7% van de bevolking minstens één keer een episode van slaapverlamming kan ervaren. Mensen die RISP ervaren, hebben echter frequente en terugkerende aanvallen van slaapverlamming. Mensen met RISP kunnen zelfs een angst of bezorgdheid ontwikkelen die verband houdt met in slaap vallen.  
• Nachtmerriestoornis: Als u een nachtmerriestoornis hebt, ervaart u grafische en  terugkerende nachtmerries  die vaak slaapstoornissen veroorzaken. Hoewel het vaker voorkomt bij volwassenen, kan een klein percentage kinderen die ernstige psychologische stress hebben ervaren nachtmerriestoornissen ontwikkelen. U zult merken dat u zeer levendige en onaangename dromen heeft waardoor u zich doodsbang of angstig voelt. Het komt vaker voor als u erg gestrest bent of net een traumatische gebeurtenis hebt meegemaakt. 

Non-REM parasomnieën 

Non-REM-slaap bestaat uit de eerste drie fasen van de slaap. Tijdens deze fase van de slaap kunt u nog steeds gemakkelijk wakker worden. Parasomnieën die optreden tijdens Non-REM-slaap worden ook wel “stoornissen van opwinding” genoemd.

De meest voorkomende niet-REM-parasomnieën zijn:  

• Slaapwandelen : Slaapwandelen is een vorm van parasomnie die ervoor zorgt dat iemand beweegt en soms spreekt terwijl hij nog slaapt. Je hebt slaapwandelen misschien wel eens in boeken en films gezien of het zelf meegemaakt. Slaapwandelen staat ook bekend als somnambulisme. Een slaapwandelaar kan uit bed komen, meerdere meters lopen en zelfs bezig zijn met activiteiten zoals het verplaatsen van meubels terwijl hij nog slaapt. Sommige slaapwandelaars kunnen zelfs activiteiten uitvoeren zoals autorijden of zich aankleden. Slaapwandelen komt vaak terug en het is zeldzaam om mensen te vinden die het eenmalig meemaken. Mensen die slaapwandelen lopen ook het risico om zichzelf ernstig te verwonden.
• Slaapgerelateerde eetstoornis (SRED) : Een persoon met SRED zal zichzelf betrappen op het consumeren van eetbare en soms niet-eetbare items tijdens een tijd dat ze normaal gesproken zouden slapen. Ze zijn zich er over het algemeen niet volledig van bewust wanneer dit gebeurt. Het nemen van bepaalde medicijnen zoals antipsychotica is in verband gebracht met de ontwikkeling van SRED.
• Verwarde opwindingen : Verwarde opwindingen komen vaker voor bij kinderen dan bij volwassenen. Verwarde opwindingen zorgen ervoor dat iemand zich onrustig of angstig voelt tijdens het slapen. Mensen met deze stoornis zijn zich niet bewust van het gedrag dat ze vertonen. Je zult merken dat iemand met verwarde opwinding tekenen van verwarring of verward gedrag vertoont tijdens het slapen. Ze kunnen onsamenhangend mompelen of er verloren en bang uitzien. Een episode kan een paar minuten of zelfs uren duren.  
• Slaapangst : Mensen die slaapangst ervaren, worden plotseling wakker in een staat van angst zonder duidelijke reden. U kunt uzelf betrappen op het schreeuwen of in tranen uitbarsten. Slaapangst wordt ook wel  nachtelijke angst genoemd .

Andere parasomnieën

Sommige andere parasomnieën kunnen niet worden geclassificeerd als REM- of Non-REM-parasomnieën. De meeste parasomnieën in deze categorie zijn typisch zeldzaam. Deze categorie parasomnieën treedt doorgaans op in de periode tussen slaap en waakzaamheid.

Enkele van de meest voorkomende zijn:  

• Slaapgerelateerde hallucinaties: Mensen met deze parasomnie ervaren  hallucinaties  wanneer ze op het punt staan ​​om wakker te worden of in slaap te vallen. U ziet of hoort misschien dingen die er niet zijn en u kunt zelfs uit bed stappen om eraan te ontsnappen. 
• Exploding Head Syndrome : Bij het exploderende hoofdsyndroom ervaart u plotselinge lichtflitsen of harde geluiden in de periode waarin u in slaap begint te vallen of wanneer u wakker wordt. Het is een zeldzame aandoening en wordt soms episodische craniale sensorische shock genoemd. 
• Sekssomnie : Deze vorm van parasomnie zorgt ervoor dat iemand seksueel gedrag vertoont en seksuele activiteiten onderneemt terwijl hij slaapt. 
• Slaap enuresis: Dit staat beter bekend als bedplassen. Het is een fenomeen dat ervoor zorgt dat iemand onvrijwillig in zijn slaap plast. Hoewel dit vaak voorkomt bij jonge kinderen, vooral bij kinderen die nog niet zindelijk zijn, moet er aan specifieke criteria worden voldaan om de  diagnose slaapenuresis  te stellen. U moet ten minste vijf jaar oud zijn en ten minste twee keer per week onvrijwillig in uw slaap plassen. Dit moet ook ten minste drie maanden hebben geduurd.

Behandeling voor parasomnieën

Om een ​​parasomnie te behandelen, moet uw arts eerst correct vaststellen welk type parasomnie u heeft en wat de oorzaak ervan kan zijn. Eventuele andere medische aandoeningen die u heeft, worden ook in overweging genomen.

Voor REM-slaapparasomnieën zijn medicijnen zoals  Clonazepam nodig en melatonine kan worden voorgeschreven om de kwaliteit van uw slaap te verbeteren. Voor Non-REM parasomnieën is cognitieve gedragstherapie een effectieve vorm van behandeling. 

Omgaan met parasomnieën

Of u nu de diagnose REM-slaapparasomnie of Non-REM-slaapparasomnie hebt gekregen, enkele algemene copingtechnieken kunnen de kwaliteit van uw leven verbeteren. Enkele geweldige tips zijn: 

• Zorg voor goede slaapgewoonten : Zorg ervoor dat u elke nacht voldoende en kwalitatief goed slaapt en vermijd het gebruik van elektronica die blauw licht afgeeft voor het slapengaan. Dit zijn uitstekende slaapgewoonten om aan te leren. 
• Stop met het drinken van slechte gewoonten : Verminder of stop met het consumeren van alcohol en cafeïne.
• Maak een slaapschema : Probeer elke dag op hetzelfde tijdstip naar bed te gaan en wakker te worden. Een regelmatig slaapschema verbetert de kwaliteit van uw slaap. 
• Houd uw stressniveaus in stand : Verschillende parasomnieën zijn in verband gebracht met hoge stressniveaus. Manieren vinden om  uw stressniveaus te verlagen,  zal helpen uw parasomniasymptomen te beheersen. 

Als u last heeft van parasomnie, zoals slaapwandelen, is het raadzaam om ramen en deuren te vergrendelen voordat u gaat slapen.