Wat is lichaamsdysmorfe stoornis (BDD)?

Wat is een lichaamsdysmorfe stoornis?

Terwijl iemand met een verstoord lichaamsbeeld de neiging heeft om zich te richten op de algehele fysieke vorm of grootte, zal een persoon met een body dysmorphic disorder zich extreem richten op een bepaald lichaamsdeel of kenmerk van zijn lichaam. Gedachten over zijn specifieke gebrek komen vaak naar boven en kunnen overweldigend worden, vaak zijn gedachten in beslag nemend en een obstakel vormend voor zijn algemene welzijn en dagelijkse functioneren.

BDD verschilt van veelvoorkomende zorgen over het lichaamsbeeld doordat de gedachten aanhoudend en opdringerig zijn , aanzienlijke stress veroorzaken en invloed hebben op gedrag en functioneren. Een andere belangrijke factor is dat de persoon bij BDD vaak gepreoccupeerd is met een gebrek of eigenschap die nauwelijks opvalt, of zelfs niet bestaat. Kenmerken die anderen als een kleine onvolkomenheid of ongemak zien (of helemaal niet zien), worden verslindend en ondraaglijk, tot het punt dat ze hun kwaliteit van leven bedreigen.

Symptomen

Als u te maken hebt met BDD, kunt u vaak worden verteerd door opdringerige en aanhoudende gedachten die verband houden met een kenmerk op uw lichaam, zoals een merkteken, litteken, vorm of symmetrie van een bepaald lichaamsdeel. De gedachten kunnen op elk moment zonder waarschuwing opduiken en, hoe hard u ook uw best doet, u zult waarschijnlijk moeite hebben om uw gedachten over het waargenomen gebrek te stoppen of te veranderen.

Vanwege de hardnekkigheid van deze gedachten is het mogelijk dat u een significante verstoring in uw levenskwaliteit voelt. Als u denkt dat een geliefde met BDD kampt, kunnen sommige van de gedragingen die zij vertonen, zijn:

• Regelmatig van lichaamshouding veranderen
• Kleding om bepaalde lichaamsdelen of kenmerken te verbergen
• Overmatig poetsen
• Overmatig gebruik van make-up
• Overdreven nadruk leggen op andere lichaamsdelen of fysieke eigenschappen
• Herhaaldelijk het uiterlijk in spiegels controleren
• Op zoek naar cosmetische chirurgie of andere procedures
• Overmatig geruststellen van anderen over die eigenschap of dat lichaamsdeel
• Huid plukken
• Het dragen van accessoires zoals hoeden, sjaals en handschoenen

Mensen met BDD zullen vaak repetitieve gedragingen vertonen in een poging om deze fysieke problemen aan te pakken. Ook al kun je uren per dag aan deze gedragingen besteden, de verlichting is van korte duur.

Diagnose

Om te voorkomen dat ze ijdel lijken of niet serieus worden genomen door hun zorgverlener, kunnen mensen met BDD een tijdje worstelen voordat ze naar voren stappen en hulp zoeken. Zelfs dan delen ze hun zorgen vaak met een zorgverlener, zoals een dermatoloog, reconstructief chirurg of tandarts, in plaats van met een psychiater of andere geestelijke gezondheidszorgverlener.

Mensen met BDD zijn vaak bang voor het oordeel van anderen, ook al is hun stressniveau zo hoog dat het een ernstige impact heeft op hun kwaliteit van leven en relaties.

Om klinisch de diagnose BDD te kunnen stellen, moet aan de volgende criteria worden voldaan:

1. Preoccupatie met uiterlijk. Niet alleen moet de persoon gepreoccupeerd zijn met een of meer waargenomen gebreken, maar het is ook belangrijk om op te merken dat de focus van hun aandacht ligt op een kleine imperfectie, iets dat nauwelijks waarneembaar of opgemerkt is door anderen of niet bestaat. Om als “gepreoccupeerd” met het waargenomen gebrek te worden beschouwd, zou de persoon uren per dag bezig zijn met de obsessieve gedachten over hun gebreken.
2. De persoon moet zich bezighouden met repetitief gedrag in een poging om de waargenomen fout te “repareren”. Het repetitieve gedrag wordt gedemonstreerd in een poging om de focus van de obsessieve gedachte te verbergen, te repareren of erop te reageren. Bijvoorbeeld, iemand kan herhaaldelijk in de spiegel kijken, aan zijn huid peuteren, zijn kleding verwisselen, make-up opnieuw aanbrengen, anderen overmatig om geruststelling vragen, etc.
3. De preoccupatie en repetitieve gedragingen moeten klinisch significant zijn. Met andere woorden, de nood die de persoon ervaart moet zo erg zijn dat zijn/haar kwaliteit van leven aanzienlijk wordt aangetast. Het sociale leven, het beroep (school of werk) en andere belangrijke gebieden van het leven van de persoon moeten drastisch worden beïnvloed als gevolg van deze gedachten en gedragingen.

Body dysmorphic disorder kan gemakkelijk verkeerd worden gediagnosticeerd als een andere psychische stoornis, dus het is belangrijk dat een goed opgeleide clinicus een grondige diagnostische beoordeling uitvoert om mogelijke verkeerde diagnoses te voorkomen. Sommige symptomen van BDD overlappen met andere aandoeningen, zoals:

• Agorafobie
• Eetstoornissen
• Excoriatiestoornis (huidpulken)
• Gegeneraliseerde angststoornis (GAS)
• Ernstige depressieve stoornis (MDD)
• Obsessieve-compulsieve stoornis (OCS)
• Psychotische stoornissen
• Sociale angststoornis (SAD)
• Trichotillomanie (haartrekken)

Oorzaken

Er is geen enkele oorzaak van BDD vastgesteld. Deze stoornis wordt geacht te worden beïnvloed door verschillende factoren, zoals:

• Een geschiedenis van misbruik
• Een triggerende gebeurtenis
• Hersenafwijkingen 
• Pesten
• Genetische aanleg 
• Sociale en interpersoonlijke interacties

Verwante en gelijktijdig voorkomende aandoeningen

Er is aangetoond dat er overlap is tussen BDD en andere psychische stoornissen, met name angststoornissen zoals OCD, sociale angststoornis (SAD) en middelengerelateerde stoornissen. In de DSM-5 valt BDD onder de categorie obsessief-compulsieve en gerelateerde stoornissen.

Uit onderzoek is gebleken dat meer dan 60% van de mensen met BDD een levenslange angststoornis heeft en dat 38% een sociale fobie heeft vastgesteld.  De preoccupatie met een waargenomen fysieke tekortkoming kan ervoor zorgen dat mensen zich geïsoleerd en angstig voelen voor elke sociale interactie, wat leidt tot gevoelens van hopeloosheid en depressie .

Hoewel een ongezond lichaamsbeeld vaak wordt geassocieerd met eetstoornissen, is het belangrijk om te benadrukken dat body dysmorphia niet per se gerelateerd is aan gewicht of gewichtsverlies. Voor veel mensen met BDD ligt de focus op een lichaamsdeel zoals de neus, haar of littekens – dingen die verstoord eetgedrag niet zou veranderen of beïnvloeden.

Wanneer de obsessieve focus voor iemand specifiek gerelateerd is aan de grootte van een lichaamsdeel, zoals de dijen of het middenrif, kan eetstoornisgedrag plaatsvinden in een poging om dat waargenomen gebrek aan te pakken. Geschat wordt dat ongeveer 12% van de mensen met BDD ook voldoen aan de criteria voor eetstoornissen zoals anorexia en boulimia . 

Prevalentie

Er wordt aangenomen dat BDD ongeveer 1 op de 50 mensen binnen de algemene bevolking treft, wat neerkomt op ongeveer 5 tot 7,5 miljoen mensen in de Verenigde Staten alleen. BDD lijkt mannen en vrouwen evenveel te treffen, met een geschatte 2,5% van de vrouwen en 2,2% van de mannen die geïdentificeerd zijn als lijdend aan deze stoornis. 

Hoewel BDD zich bij mensen op elke leeftijd kan voordoen, beginnen de meeste mensen rond de leeftijd van 12 of 13 jaar tekenen en gedragingen van de stoornis te vertonen.

Typen

Hoewel er sprake kan zijn van overmatige focus en aandacht op verschillende lichaamsdelen, eigenschappen of kenmerken, zijn enkele van de meest voorkomende:

• Borst
• Haar
• Geslachtsdelen
• Gespierdheid of grootte van een lichaamsdeel
• Neus of andere gezichtskenmerken
• Symmetrie (haar, gezichtskenmerken, lichaamsdelen)

Behandeling

Als u of een geliefde te maken heeft met BDD, voelt u zich misschien terughoudend om psychiatrische behandeling te starten. Het komt vaak voor dat mensen met BDD denken dat psychiatrische behandeling geen adequate oplossing is voor hun zorgen.

In feite is het waarschijnlijk dat u al op andere manieren hulp hebt gezocht, zoals bij make-up-, haar- en kledingconsulenten, plastisch chirurgen, schoonheidsspecialisten, dermatologen en tandartsen (afhankelijk van het lichaamskenmerk in kwestie). Mensen met BDD willen dat hun fysieke “probleem” wordt aangepakt. Ze willen dat het waargenomen gebrek wordt opgelost, getransformeerd of verwijderd.

Psychotherapie

Een aanpak die effectief is gebleken bij de behandeling van BDD is cognitieve gedragstherapie (CGT). CGT is in feite een eerstelijnsbehandeling voor BDD. Het omvat het veranderen van de maladaptieve gedachten en overtuigingen die aanwezig zijn in de stoornis. Het kan ook blootstellingstechnieken omvatten die gericht zijn op het verminderen van repetitieve gedragingen en gedachten rond de lichamelijke preoccupaties.

Medicijnen

Bovendien is aangetoond dat het gebruik van medicijnen, met name selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI’s), effectief is bij het verminderen van sommige symptomen van BDD. Deze medicijnen worden vaak het meest effectief gebruikt in combinatie met cognitieve gedragstherapie. 

Omgaan met

Er zijn ook dingen die u kunt doen om de symptomen van de aandoening beter beheersbaar te maken. Deze strategieën kunnen het volgende omvatten:

• Vergelijking vermijden : Sociale vergelijking is een grote uitdaging voor velen van ons, en nog meer als je met BDD leeft. Vanwege onzekerheden rondom fysieke kenmerken en een neiging om onszelf zo hard te beoordelen, kan het lastig en intimiderend zijn om in de buurt van anderen te zijn.
• Zorgen voor uw veiligheid : Fysieke veiligheid is essentieel bij de behandeling van BDD. Tegen de tijd dat iemand met een psychiatrische behandeling begint, is het waarschijnlijk dat hij of zij al wat fysiek ongezond copinggedrag heeft vertoond, zoals overmatig huidpulken of het ondergaan van verschillende nutteloze medische behandelingen. Dit gedrag kan ervoor zorgen dat u en uw dierbaren geen hoop meer hebben dat de situatie kan veranderen. Het is belangrijk dat dit gedrag niet alleen als schadelijk voor iemands welzijn wordt gezien, maar ook als ineffectief bij het bereiken van het doel om een ​​waargenomen gebrek te “repareren”.
• Focus op zelfacceptatie : Als je zoveel tijd hebt besteed aan je persoonlijke tekortkomingen, kan het idee van zelfacceptatie vreemd en soms zelfs onmogelijk aanvoelen. Met behulp van behandeling kun je echter verlammende gedachten en ongezond gedrag aanpakken, je  zelfpraat verbeteren en een plek bereiken van grotere acceptatie en zelfcompassie.