Sally Anscombe / Getty Images
Zamknij ten odtwarzacz wideo
Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) to zaburzenie zachowania, które powoduje takie objawy jak nieuwaga , nadpobudliwość i impulsywność . Wszystkie te objawy różnią się stopniem nasilenia i utrudniają codzienne czynności.
ADHD zwykle rozwija się w dzieciństwie, ale może trwać do dorosłości. Osoby z tym schorzeniem często zmagają się z impulsywnymi zachowaniami , są zbyt aktywne i mają trudności ze zwracaniem uwagi. ADHD nie wygląda tak samo u wszystkich. Rodzaj ADHD, na które cierpi dana osoba, zależy od głównych objawów i zachowań, jakie wykazuje.
Istnieją trzy główne sposoby, w jakie mogą objawiać się objawy ADHD . Sposoby te były wcześniej określane jako „podtypy” w Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fourth Edition (DSM-IV), ale w obecnym DSM-5 są nazywane „objawami”. Będziemy ich tutaj używać synonimicznie.
Spis treści
Trzy podtypy ADHD
Ponieważ wszystkie objawy ADHD są różne u poszczególnych osób, ważne jest, aby poznać charakterystykę każdego objawu, tak aby móc rozpoznać, z którym z nich możesz mieć do czynienia u siebie lub kogoś z twoich bliskich.
- Brak koncentracji: Główne objawy tego typu obejmują brak koncentracji, częste przypadki braku koncentracji i dezorganizację.
- Impulsywny/nadpobudliwy: Osoby zmagające się z tym podtypem nie wykazują problemów z koncentracją uwagi, ale są niespokojne i nerwowe.
- Mieszany: Jest to najczęstszy podtyp ADHD, w którym osoby cierpiące na tę chorobę wykazują objawy pozostałych dwóch typów.
ADHD typu nieuwagi
Osoby z tą prezentacją nie wykazują żadnych oznak nadpobudliwości ani impulsywności. Zamiast tego mają tendencję do trudności z utrzymaniem koncentracji i byciem uważnym. Często osobom z ADHD typu nieuwagi trudno jest zwracać uwagę i angażować się w zorganizowane działania przez dłuższy czas.
Niektóre zachowania i objawy, które mogą występować u osób z tą postacią ADHD, to:
- Krótki czas koncentracji uwagi
- Łatwo się rozprasza
- Niezdolność do zwracania uwagi na szczegóły
- Trudności ze słuchaniem, gdy ktoś do Ciebie mówi
- Zapominanie o codziennych czynnościach
- Często nieostrożny i stale gubiący rzeczy takie jak klucze, książki i telefony
- Ma trudności z angażowaniem się w zorganizowane zadania i działania
- Ma trudności z przestrzeganiem instrukcji
ADHD typu impulsywnego/nadpobudliwego
Osoby z tą formą schorzenia będą wykazywać zachowania nadpobudliwe i impulsywne, ale nie będą miały objawów nieuwagi. Można znaleźć osoby z tą formą schorzenia stale się poruszające i nadmiernie wiercące.
Typową cechą tego typu prezentacji są następujące objawy impulsywności:
- Przerywanie lub przeszkadzanie innym
- Działanie bez myślenia
- Bycie niecierpliwym i trudność w czekaniu na swoją kolej
- Wykrzyczenie odpowiedzi na pytanie, zanim zostanie ono ukończone
Do objawów nadpobudliwości zalicza się zazwyczaj następujące zachowania:
- Niepokój
- Mówienie w nadmiarze
- Niemożność skupienia się na jednym zadaniu na raz
- Nadmierne wiercenie się
- Niemożność spokojnego wykonywania jakichkolwiek czynności
ADHD typu mieszanego
To najczęstsza forma tego schorzenia. Osoby z tym typem ADHD doświadczają połączenia impulsywności, nadpobudliwości i objawów nieuwagi.
Diagnoza ADHD typu mieszanego u dziecka wymaga obecności sześciu lub więcej objawów nieuwagi i sześciu lub więcej objawów nadpobudliwości/impulsywności przez co najmniej sześć miesięcy. Osoby w wieku 17 lat i starsze wymagają pięciu lub więcej objawów każdego z nich.
Powoduje
Dokładna przyczyna ADHD jest nieznana. Jednak bieżące badania pokazują, że genetyka może odgrywać rolę w rozwoju tej choroby u danej osoby. Innymi słowy, jeśli masz rodzinną historię tej choroby, to możesz być bardziej narażony na jej rozwój.
U dzieci z ADHD zgłaszano również niski poziom dopaminy . Chociaż może to nie być jedyną przyczyną tego schorzenia, uważa się, że jest to czynnik przyczyniający się do rozwoju zaburzenia mózgu.
Stan ten może również przyczynić się do rozwoju innych schorzeń, takich jak zaburzenia lękowe , depresja czy nadużywanie substancji psychoaktywnych.
Diagnoza
Jeśli podejrzewasz, że Twoje dziecko ma ADHD, musisz zabrać je do wykwalifikowanego pediatry lub eksperta zdrowia psychicznego, aby uzyskać diagnozę. Zazwyczaj poproszą o szczegółową historię objawów Twojego dziecka i przeprowadzą serię testów, aby obserwować jego zachowania.
Eksperci medyczni wykorzystują kryteria DSM-5, aby postawić ostateczną diagnozę ADHD. Podręcznik szczegółowo opisuje dziewięć zachowań i objawów nadpobudliwości/impulsywności, a także dziewięć zachowań i objawów nieuwagi.
U dziecka diagnozuje się ADHD, gdy przejawia co najmniej sześć zachowań i objawów wymienionych dla każdego typu. Podczas gdy u osoby dorosłej lub nastolatka wymagane jest wykazanie co najmniej pięciu z tych objawów, objawy muszą być również na tyle poważne, aby zakłócić normalne funkcjonowanie danej osoby.
Objawy ADHD mogą zacząć się pojawiać w wieku od 3 do 6 lat i często są mylone ze złym zachowaniem. Jeśli nie zostanie zdiagnozowane i nieleczone, schorzenie może powodować słabe wyniki w nauce, trudności w utrzymywaniu zdrowych relacji i zachowania antyspołeczne.
Leczenie
ADHD jest genetycznym neurotypem i nie wymaga leczenia. Problemy z ADHD są często spowodowane tym, że społeczeństwo nie jest stworzone dla mózgu z ADHD, a nie tym, że ADHD jest deficytem samym w sobie.
Osoby cierpiące na ADHD mogą jednak nadal korzystać z różnych strategii, aby dostosować swój styl życia do swojego neurotypu.
ADHD jest zazwyczaj leczone za pomocą kombinacji leków i terapii behawioralnej. Jednak nie ma uniwersalnej formy leczenia. Znalezienie idealnego leczenia dla Ciebie lub Twojego dziecka ADHD zależy od wielu czynników.
Lekarz weźmie pod uwagę wiek Twój lub Twojego dziecka, nasilenie objawów i nietolerancję leków przed zaleceniem planu leczenia. Leczenie może obejmować jedną lub kombinację następujących opcji.
Lek
W leczeniu ADHD stosuje się zazwyczaj dwa rodzaje leków: pobudzające i niestymulujące.
- Leki pobudzające: To najczęstszy rodzaj leków stosowanych w leczeniu ADHD. Leki pobudzające działają poprzez zwiększenie produkcji dopaminy i noradrenaliny w mózgu. Są to chemiczne przekaźniki, które odgrywają kluczową rolę w regulacji myślenia i uwagi. Niektóre typowe przykłady to Ritalin (metylofenidat), Adderall (amfetamina) i Dexedrine (dekstroamfetamina).
- Leki niestimulujące : Leki niestimulujące mogą działać nieco dłużej niż stymulanty, ale są skuteczne w poprawie koncentracji i uwagi. Są zazwyczaj zalecane osobom, u których występują nietolerowane skutki uboczne stymulantów. Przykłady obejmują Strattera (atomoksetyna), Intuniv (guanfacyna) i Qelbree (wiloksazyna).
Zarządzanie zachowaniami
Rodzicom dzieci z ADHD zazwyczaj zaleca się udział w zajęciach z zarządzania zachowaniem, aby pomóc dzieciom z objawami ADHD zamiast korzystania z usług terapeuty behawioralnego. Celem jest zastąpienie zachowań maladaptacyjnych bardziej pomocnymi. Odbywa się to poprzez monitorowanie ich działań i angażowanie się w praktyczne zadania, które mogą pomóc dzieciom funkcjonować skuteczniej w ich otoczeniu.
Jednakże zarządzanie zachowaniem to tylko jedna z wielu strategii pomocy rodzicom z dzieckiem z ADHD, jak również dorosłym z ADHD. Ogólnie rzecz biorąc, bardziej pomocne dla dzieci i dorosłych z ADHD jest dostosowanie swojego stylu życia — na przykład poprzez wyznaczanie różnych celów i stosowanie różnych strategii — aby pracować z mózgiem, niż próbowanie trenowania go do robienia czegoś, do czego nie jest przeznaczony.
Inne pomocne opcje obejmują wykorzystanie praktyk potwierdzających neuroróżnorodność w celu opracowania strategii samoregulacji, modyfikowanie środowisk w celu zapewnienia wsparcia oraz współpracę z potwierdzającymi to praktykami opieki zdrowotnej.
Ważne jest również, aby zauważyć, że nie ma terapii ani leczenia, które „rozwiązałoby ADHD”. Zamiast tego, w zależności od występujących problemów, istnieją różne opcje leczenia, które mogą rozwiązać te konkretne problemy.
Słowo od Verywell
Wychowywanie dziecka z ADHD może stanowić wyzwanie, ale docenianie mocnych stron dziecka i znajdowanie rozwiązań, które pomogą mu dostosować się do otoczenia, może pomóc rodzicom i dzieciom radzić sobie skuteczniej. Praktykowanie zdrowych nawyków , takich jak regularne ćwiczenia, zrównoważona dieta i wystarczająca ilość snu, jest również ważne w radzeniu sobie z objawami ADHD.
Jeśli podejrzewasz, że u Ciebie lub Twojego dziecka występują objawy tej choroby, jak najszybciej skonsultuj się ze specjalistą w celu postawienia właściwej diagnozy i zaplanowania leczenia.