Zrozumienie reaktywnego nadużycia: oznaki i rozwiązania

Osoba, która jest wykorzystywana, może w końcu osiągnąć punkt krytyczny i odwzajemnić się swoim oprawcą. To zjawisko nazywa się reaktywnym wykorzystywaniem.

W tym artykule przyjrzymy się psychologicznym dynamikom reaktywnego znęcania się, sygnałom, na które należy zwracać uwagę, skutkom, jakie może ono wywołać, oraz krokom, jakie należy podjąć, aby uzyskać pomoc.

Dynamika reaktywnego nadużycia

Jeśli ktoś jest fizycznie lub werbalnie maltretowany, może włączyć się reakcja walki lub ucieczki , aby pomóc mu się chronić. Jeśli nie jest w stanie uciec, może stawić opór swojemu oprawcy, atakując go fizycznie lub werbalnie. Może uciec się do krzyków, wrzasków, obrażania, a nawet napaści na swojego oprawcę.

Niestety, reaktywne znęcanie się często działa na niekorzyść ofiary , ponieważ sprawca może je wykorzystać jako narzędzie nacisku przeciwko niej.

Gdy ofiara nadużycia reaguje w ten sposób, sprawca często twierdzi, że nadużycie jest wzajemne, mówi Connors. W niektórych przypadkach sprawca nadużycia może nawet twierdzić, że jest stroną poszkodowaną i próbować wykorzystać te przypadki jako dowód na to, że to on został nadużyty, a nie odwrotnie.

Sprawcy mogą stosować te taktyki manipulacyjne, aby usprawiedliwić stosowane wobec nich nadużycia, kontrolować swoje ofiary i powstrzymać je przed odejściem lub mówieniem o nadużyciach – wyjaśnia Connors.

Mogą nawet próbować nagrać reakcję danej osoby lub sprowokować ją do reakcji publicznie, aby mieć świadków, którzy mogliby powiedzieć, że widzieli, jak była „nadużywana”.

Rozpoznawanie oznak reaktywnego nadużycia

Oto niektóre oznaki i cechy reaktywnego nadużycia:

• Nietypowe zachowanie: zachowanie osoby nie jest charakterystyczne dla jej natury. Nigdy nie wykazywała tendencji do nadużyć wobec innej osoby lub sytuacji.
• Prowokacja: Sprawca przemocy posługuje się wrogimi zachowaniami, takimi jak publiczne lub prywatne upokarzanie, groźby, wyzwiska, obraźliwe lub gaslighting, aby doprowadzić ofiarę do punktu krytycznego i wywołać agresywną reakcję – mówi Connors.
• Samoobrona: Reakcja osoby jest aktem samoobrony, aby chronić się przed oprawcą. Nigdy nie inicjują nadużyć. Reagują w ten sposób tylko wtedy, gdy są prowokowani, gdy osiągną swój limit i nie mogą już znieść więcej.
• Zamieszanie: Osoba czuje się zdezorientowana swoimi działaniami. Czuje, że nie wie już, kim jest i jak mogłaby tak zareagować.
• Wina: Osoba po popełnieniu czynu czuje się winna i zawstydzona swoim zachowaniem.
• Wątpliwości: Ponieważ ofiary reaktywnego znęcania się mają wątpliwości co do własnej rzeczywistości, trudno jest im rozpoznać, że znajdują się w tej przemocowej dynamice – mówi Connors.
• Strach: Sprawca używa działań ofiary jako dowodu przeciwko niej, mówi Connors. Używają strachu, aby kontrolować i manipulować ofiarami, aby robiły to, czego chcą.

Psychologiczny wpływ reaktywnego znęcania się

Badania pokazują, że doświadczanie przemocy może być traumatyczne i prowadzić do szkód fizycznych i psychicznych.

W sytuacji, gdy ofiara reaguje reaktywną przemocą, sprawca przemocy może przekonać ofiarę, że ona również dopuszcza się zachowań przemocowych, co może skutkować poczuciem winy i wstydu – wyjaśnia Connors. 

„Ta dynamika może być niezwykle szkodliwa dla zdrowia psychicznego danej osoby, ponieważ może powodować u niej nasilenie lęku, depresji, izolacji, problemy ze snem, dezorientację i wahania nastroju” – mówi Connors.

Związek między reaktywnym znęcaniem się a gaslightingiem

Według Connorsa ofiary tej dynamiki mogą również doświadczyć gaslightingu w następujący sposób:

• Odwrócenie narracji: Sprawca może odwrócić narrację i przekonać skrzywdzoną osobę, że to on wyrządza krzywdę.
• Kłamstwo: Sprawca może otwarcie kłamać na temat zdarzenia, np. tego, że to on podżegał do nadużycia.
• Tworzenie wątpliwości: Sprawca może nazwać ofiarę „szaloną” lub „obłąkaną” i sprawić, że zacznie wątpić w swoją rzeczywistość. 
• Minimalizowanie obaw: Sprawca może zignorować lub zminimalizować obawy lub problemy ofiary.

Jak przerwać cykl reaktywnego nadużycia

Jeśli jesteś ofiarą nadużycia, poniżej znajdziesz kilka kroków, które pomogą Ci przerwać cykl reaktywnego nadużycia:

• Rozpoznaj schemat: Pierwszym krokiem jest uświadomienie sobie i uznanie faktu, że sprawca prowokuje Cię, mając nadzieję na wywołanie reakcji.
• Rozpoznaj prowokację: Zacznij zwracać uwagę na taktykę manipulacji i antagonistyczne zachowania sprawcy przemocy, mówi Connors. „Zauważ, które zachowania są aktywujące i wyzwalające”.
• Bądź świadomy swojej reakcji: W tej chwili może być to trudne, ale bądź świadomy swojej reakcji na znęcanie się, mówi Connor. „Oprawca próbuje cię sprowokować, dopóki nie pękniesz, więc staraj się reagować świadomie lub w ogóle unikać reakcji”.
• Rozwijaj umiejętności radzenia sobie: Rozwijanie umiejętności radzenia sobie może pomóc ci zarządzać intensywnością twoich własnych emocji i reakcji, mówi Connors. „Możesz wzmocnić się przeciwko reaktywnemu nadużyciu, ucząc się umiejętności i narzędzi do radzenia sobie ze stresem i emocjami”.
• Zwróć się o pomoc: Skontaktuj się z zaufanymi przyjaciółmi lub członkami rodziny albo ze służbami zdrowia psychicznego . Terapeuta lub bliska osoba może pomóc ci przetworzyć szkodliwą dynamikę relacji, mówi Connors.
• Zakończ związek: Connors zaleca skorzystanie z infolinii dla ofiar przemocy domowej, aby uzyskać pomoc i bezpiecznie zakończyć przemocową sytuację.

Wzmocnij się w walce z reaktywnym nadużyciem

Reaktywne nadużycie może sprawić, że poczujesz się winny, zawstydzony, zdezorientowany, przestraszony i zły. Możesz czuć się uwięziony i nie wiedzieć, co robić.

Pomocne może okazać się chronienie samego siebie poprzez zwracanie uwagi na działania sprawcy przemocy, opieranie się prowokacjom i uważne reagowanie.

Opuszczenie sytuacji przemocowej nie jest łatwe. Gdy tylko będziesz w stanie to zrobić bezpiecznie, stwórz plan wyjścia i opuść sytuację przemocową. Możesz zwrócić się do zaufanych bliskich lub skorzystać z infolinii dla ofiar przemocy domowej, aby uzyskać pomoc i wsparcie.