Sluit deze videospeler
De studie van persoonlijkheid is een van de belangrijkste onderwerpen van interesse in de psychologie. Er bestaan talloze persoonlijkheidstheorieën, en de meeste vallen in een van de vier belangrijkste perspectieven. Elk van deze perspectieven op persoonlijkheid probeert verschillende patronen in persoonlijkheid te beschrijven, inclusief hoe deze patronen zich vormen en hoe mensen op individueel niveau verschillen.
Dit artikel bespreekt vier van de belangrijkste perspectieven op persoonlijkheid, de theoretici die aan elke theorie verbonden zijn en de kernideeën die centraal staan in elk perspectief. Meer leren over deze theorieën kan u meer inzicht geven in de vele verschillende aspecten van de menselijke persoonlijkheid.
Inhoudsopgave
Psychoanalytisch perspectief
Het psychoanalytische perspectief van persoonlijkheid benadrukt het belang van ervaringen uit de vroege kindertijd en het onderbewustzijn . Dit perspectief op persoonlijkheid werd gecreëerd door psychiater Sigmund Freud die geloofde dat dingen die verborgen liggen in het onderbewustzijn op verschillende manieren onthuld konden worden, waaronder via dromen, vrije associatie en versprekingen.
Neo-Freudiaanse theoretici , waaronder Erik Erikson, Carl Jung, Alfred Adler en Karen Horney, geloofden in het belang van het onbewuste, maar waren het oneens met andere aspecten van Freuds theorieën.
Belangrijke theoretici
Hieronder staan de meest vooraanstaande psychoanalytische perspectieftheoretici:
- Sigmund Freud : benadrukte het belang van gebeurtenissen in de vroege kindertijd, de invloed van het onderbewustzijn en seksuele instincten op de ontwikkeling en vorming van de persoonlijkheid.
- Erik Erikson : Nadruk op de sociale aspecten van persoonlijkheidsontwikkeling, de identiteitscrisis en hoe de persoonlijkheid gedurende het hele leven wordt gevormd.
- Carl Jung : Richtte zich op concepten als het collectief onbewuste , archetypen en psychologische typen.
- Alfred Adler : Geloofde dat het kernmotief achter persoonlijkheid het streven naar superioriteit inhoudt, of de wens om uitdagingen te overwinnen en dichter bij zelfrealisatie te komen. Deze wens om superioriteit te bereiken komt voort uit onderliggende gevoelens van minderwaardigheid waarvan Adler geloofde dat ze universeel waren.
- Karen Horney : Gericht op de noodzaak om basisangst te overwinnen, het gevoel van geïsoleerd en alleen te zijn in de wereld. Ze benadrukte de maatschappelijke en culturele factoren die ook een rol spelen in persoonlijkheid, waaronder het belang van de ouder-kindrelatie.
Moderne relevantie
De klassieke Freudiaanse psychoanalyse wordt met scepsis bekeken en de laatste jaren is er sprake van een algehele achteruitgang in de benadering. Hoewel veel van Freuds theorieën in ongenade zijn gevallen, is de psychodynamische traditie nog steeds een essentieel onderdeel van de psychologie.
Onderzoek heeft aangetoond dat psychodynamische benaderingen een effectief hulpmiddel kunnen zijn voor zelfonderzoek. Deze benadering van behandeling kan ook helpen om emotionele groei op de lange termijn te bevorderen.
Humanistisch perspectief
Het humanistische perspectief van persoonlijkheid richt zich op psychologische groei, vrije wil en persoonlijk bewustzijn. Het heeft een positievere kijk op de menselijke natuur en is gericht op hoe elke persoon zijn of haar individuele potentieel kan bereiken.
Belangrijke theoretici
De meest invloedrijke theoretici op het gebied van het humanistische perspectief zijn:
- Carl Rogers : Geloofde in de inherente goedheid van mensen en benadrukte het belang van vrije wil en psychologische groei. Hij suggereerde dat de actualiserende tendens de drijvende kracht is achter menselijk gedrag.
- Abraham Maslow : suggereerde dat mensen gemotiveerd worden door een hiërarchie van behoeften . De meest basale behoeften zijn gecentreerd op dingen die noodzakelijk zijn voor het leven, zoals voedsel en water, maar naarmate mensen hogerop komen in de hiërarchie, worden deze behoeften gecentreerd op dingen zoals achting en zelfverwerkelijking.
Moderne relevantie
Humanistische psychologie heeft nog steeds een enorme invloed, met name in de psychotherapie. Het veld van positieve psychologie, dat zich richt op het helpen van mensen om een beter leven te leiden, is ook voortgekomen uit de humanistische traditie.
Humanistische therapie kan effectief verschillende psychische aandoeningen behandelen, waaronder angst, depressie, middelenmisbruik, interpersoonlijke problemen en persoonlijkheidsstoornissen.
Eigenschapperspectief
Het persoonlijkheidstrekperspectief is gericht op het identificeren, beschrijven en meten van de specifieke trekken die de menselijke persoonlijkheid vormen . Door deze trekken te begrijpen, geloven onderzoekers dat ze de verschillen tussen individuen beter kunnen begrijpen.
Belangrijke theoretici
Hieronder staan de belangrijkste theoretici van het eigenschapsperspectief:
- Hans Eysenck : stelde voor dat er drie dimensies van persoonlijkheid zijn: 1) extraversie-introversie, 2) emotionele stabiliteit-neuroticisme, en 3) psychoticisme.
- Raymond Cattell : Identificeerde 16 persoonlijkheidskenmerken waarvan hij geloofde dat ze gebruikt konden worden om individuele verschillen in persoonlijkheid te begrijpen en te meten.
- Robert McCrae en Paul Costa: introduceerden de Big Five-theorie , die vijf belangrijke dimensies van persoonlijkheid identificeert: 1) extraversie, 2) neuroticisme, 3) openheid voor ervaringen, 4) nauwgezetheid en 5) vriendelijkheid.
Moderne relevantie
Trait theory is nog steeds een standaardbenadering voor het begrijpen van de menselijke persoonlijkheid. Tegenwoordig zijn veel experts het erover eens dat persoonlijkheid is samengesteld uit een aantal brede dimensies, hoewel ze het niet helemaal eens zijn over de labels voor elke dimensie.
Moderne onderzoekers zijn echter ook geïnteresseerd in het beter begrijpen van hoe deze eigenschappen zich ontwikkelen en hoe inzicht in deze eigenschappen kan helpen het mentale welzijn te verbeteren.
Onderzoek heeft bijvoorbeeld uitgewezen dat hoewel mensen bepaalde eigenschappen kunnen hebben, deze kwaliteiten niet noodzakelijkerwijs dienen als nauwkeurige voorspellers van gedrag. Hedendaags onderzoek richt zich mogelijk meer op het begrijpen hoe deze eigenschappen het gedrag van mensen vormgeven in plaats van alleen de bestaande eigenschappen te labelen.
Sociaal cognitief perspectief
Het sociaal-cognitieve perspectief van persoonlijkheid benadrukt het belang van observationeel leren , zelfredzaamheid, situationele invloeden en cognitieve processen
Volgens deze benadering wordt persoonlijkheid gevormd door observatie, imitatie en modellering. Cognitieve factoren zoals aandacht, houdingen, motivatie en emotie spelen ook een cruciale rol. De interactie tussen het individu, zijn omgeving en zijn gedachten draagt bij aan zijn persoonlijkheid en gedrag.
Belangrijke theoretici
De belangrijkste voorstander van het sociaal-cognitieve perspectief is:
- Albert Bandura : Benadrukte het belang van sociaal leren, of leren door observatie. Zijn theorie benadrukte de rol van bewuste gedachten, waaronder zelfeffectiviteit , of ons eigen geloof in onze capaciteiten.
Moderne relevantie
Het sociaal-cognitieve perspectief blijft vandaag de dag relevant om te begrijpen hoe leren plaatsvindt in sociale contexten. Het stelt onderzoekers en docenten ook in staat om de dynamiek tussen het individu, hun omgeving en hun gedrag te beschouwen.
De sociaal-cognitieve theorie wordt ook gebruikt in de volksgezondheid om programma’s te ontwikkelen die gericht zijn op gezondheidsbevordering. Begrijpen hoe observationeel leren en zelfeffectiviteit gezondheidsgedrag beïnvloeden, stelt onderzoekers in staat om programma’s te creëren die gezonder gedrag en keuzes bevorderen.
Een woord van Verywell
Er zijn veel theorieën voorgesteld om de menselijke persoonlijkheid te beschrijven en verklaren. Vier van de meest prominente zijn de psychoanalytische, humanistische, eigenschap- en sociaal-cognitieve perspectieven.
Eén belangrijk ding om te onthouden is dat geen enkele theorie op zichzelf elk aspect van persoonlijkheid verklaart. In plaats daarvan heeft elk van deze theorieën een rol gespeeld in het vergroten van ons begrip van verschillende aspecten van persoonlijkheid, hun oorzaken en hoe ze gedrag en individuele ervaringen vormgeven.