Getty / E+ / Fertnig
Sluit deze videospeler
Een impulscontrolestoornis is een plotselinge, krachtige, onweerstaanbare drang om iets te doen dat de rechten van anderen kan schenden of in strijd kan zijn met maatschappelijke normen. Deze impulsieve gedragingen kunnen herhaaldelijk, snel en zonder overweging van de gevolgen van de acties voorkomen.
Pyromanie (opzettelijk branden stichten) en kleptomanie (de drang om te stelen) zijn bekende vormen van impulsieve stoornissen. Intermitterende explosieve stoornis , trichotillomanie (drang om je haar uit te trekken), gedragsstoornis , oppositioneel-opstandige stoornis en ongespecificeerde impulscontrolestoornis zijn er nog een paar.
Inhoudsopgave
Tekenen en symptomen van een impulscontrolestoornis
Er zijn tekenen en symptomen die kunnen wijzen op een impulscontrolestoornis bij sommige personen. Het is niet altijd eenvoudig om dit type stoornis te identificeren, maar het volgende kan wijzen op de noodzaak van onderzoek.
- Gedragsmatige symptomen : Stelen, liegen , brand stichten, riskant of promiscue gedrag en agressief of onvoorspelbaar gedrag.
- Cognitieve symptomen : Obsessief gedrag, problemen met organisatie, disfunctionele uitvoering en slechte concentratievermogens
- Sociaal-emotionele symptomen : laag zelfbeeld , sociale terugtrekking of isolatie, afstandelijkheid en/of angst, drastische veranderingen in gedachten en stemmingen, en gevoelens van schuld of spijt.
Wanneer gedrag een stoornis wordt
Meestal is een impulsieve actie het resultaat van spanning die is opgebouwd tot het punt waarop de persoon er niet langer weerstand aan kan bieden. Het onmiddellijke gevoel van opluchting van het handelen naar impulsief gedrag is echter van korte duur.
Gevoelens zoals schuld of schaamte kunnen volgen. Herhaalde impulsieve handelingen kunnen op de lange termijn ook leiden tot een aantal negatieve gevolgen, zoals grotere emotionele stress of spijt.
Wanneer de emotionele tol van impulsief gedrag onhandelbaar wordt of het dagelijks leven ernstig verstoort, is een stoornis in de impulsbeheersing een waarschijnlijke oorzaak.
Risicofactoren voor impulscontrolestoornis
Zowel interne als externe stressoren zijn bekende triggers voor verminderde impulscontrole. Er wordt gedacht dat veel soorten impulscontrolestoornissen voortkomen uit onderliggende neurologische kwetsbaarheden in combinatie met omgevingsstress.
Enkele risicofactoren voor een impulsieve stoornis zijn:
- Man zijn (mannen zijn vatbaarder voor impulsbeheersingsstoornissen dan vrouwen)
- Genetische aanleg
- Chronisch drugs- of alcoholgebruik
- Onderworpen zijn aan trauma, misbruik of verwaarlozing
- Blootstelling aan geweld of agressie
- Het nemen van een dopamine-agonist medicijn, zoals voorgeschreven voor de ziekte van Parkinson
Bepaalde chemische onevenwichtigheden kunnen bijdragen aan een impulscontrolestoornis bij sommige personen. Bij mensen met een impulscontrolestoornis komen vaak ook
nog andere psychische problemen voor, zoals bipolaire stoornissen of persoonlijkheidsstoornissen .
Soorten impulscontrolestoornissen en behandelingen
De term impulscontrolestoornis is een categorie van psychische problemen. Behandelingen kunnen verschillen voor specifieke stoornissen.
Pyromanie
Mensen met dit type impulscontrolestoornis steken opzettelijk branden aan, zonder acht te slaan op de vernietiging of verwonding die hun acties kunnen veroorzaken. Het komt vaak voor dat veroordeelde brandstichters met duidelijke pyromanie ook persoonlijkheidsstoornissen hebben, zoals antisociale en borderline persoonlijkheidsstoornissen .
Onderzoek naar behandelingen is enigszins beperkt omdat deze aandoening zeldzaam is. Dat gezegd hebbende, hebben verschillende casestudies aangetoond dat verschillende medicijnen lijken te helpen deze drang te verhelpen. Cognitieve gedragstherapietechnieken bieden ook enige belofte van effectiviteit.
Kleptomanie
Kleptomanie is de constante en onweerstaanbare drang om te stelen. Mensen met deze impulscontrolestoornis stelen vaak items die weinig persoonlijke of monetaire waarde hebben.
Kleptomanie kan subtypes hebben die meer lijken op een obsessieve-compulsieve stoornis (OCD), en andere die meer lijken op verslavende en stemmingsstoornissen . Het komt vaak voor dat mensen met kleptomanie (en hun familieleden in de eerste graad) ook psychiatrische diagnoses of verslavingsproblemen hebben.
Effectieve behandelingsopties voor kleptomanie kunnen variëren, afhankelijk van het subtype. Cognitieve gedragstherapie en medicatie zijn effectief gebleken, terwijl stemmingsstabilisatoren , antidepressiva en opioïde antagonistische medicijnen ook veelbelovend zijn gebleken in bepaalde omstandigheden.
Intermitterende explosieve stoornis
Intermitterende explosieve stoornis wordt gediagnosticeerd wanneer een persoon meerdere keren heeft gehandeld op basis van agressieve impulsen en ernstig agressieve handelingen heeft gepleegd, zoals mishandeling of vernieling van eigendommen. Een manier om het te identificeren is door de ernst van het agressieve gedrag van de persoon (het is ver buiten proportie ten opzichte van de trigger die eraan voorafging).
Uit onderzoek is gebleken dat er een verband bestaat tussen posttraumatische stressstoornis (PTSS) en intermitterende explosieve stoornis.
Personen met intermitterende explosieve stoornis kunnen baat hebben bij cognitieve gedragstherapie om ontspannings- en copingvaardigheden te leren. Daarnaast kunnen, afhankelijk van de symptomen en leeftijd, ook medicijnen worden voorgeschreven, zoals antidepressiva, antipsychotica of stemmingsregulatoren.
Trichotillomanie
Tricho is Grieks voor “haar”, tillo betekent “trekken” en manie is een excessief gedrag of activiteit. Trichotillomanie houdt dus een dwangmatige drang in om je eigen haar uit te trekken. Dit impulsieve gedrag komt vaker voor bij kinderen en tieners. Wanneer het zich bij volwassenen voordoet, hebben vrouwen het negen keer zo vaak als mannen.
Gedragstherapie met componenten voor gewoonte-omkering-training lijkt de meest effectieve behandeling voor trichotillomanie, maar sommige medicijnen hebben ook positieve resultaten opgeleverd.
Gedragsstoornis
Gedragsstoornis omvat gedragspatronen die agressief gedrag naar mensen en dieren, het vernielen van eigendommen, diefstal of andere bedrieglijke handelingen en ernstige overtredingen van regels kunnen omvatten. Deze stoornis kan voorkomen bij jonge kinderen (zelfs bij kinderen in de kleuterklas) en wordt niet gediagnosticeerd na de leeftijd van 18 jaar.
Gedragsstoornis en aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD) gaan vaak hand in hand. Het hebben van deze impulscontrolestoornis in de kindertijd gaat vaak vooraf aan de ontwikkeling van antisociale persoonlijkheidsstoornis op volwassen leeftijd.
Behandeling van gedragsstoornissen houdt doorgaans in dat er therapie wordt gegeven door de ouders van het kind of door het hele gezin. Medicijnen zoals stimulerende middelen en antipsychotica kunnen ook worden voorgeschreven, vooral als deze stoornis samengaat met ADHD.
Oppositioneel-opstandige stoornis
Net als bij de gedragsstoornis wordt oppositioneel-opstandige stoornis vastgesteld in de kindertijd en adolescentie. De symptomen zijn onder andere prikkelbare stemming, twistziek of opstandig zijn en wraakzuchtig gedrag vertonen.
Een effectieve behandeling van deze stoornis in de impulsbeheersing omvat vaak een vorm van psychotherapie . Als er sprake is van een andere stoornis, of als er sprake is van ernstige agressie, kunnen ook medicijnen worden gebruikt.
Ongespecificeerde impulscontrolestoornis
Als iemand impulsen heeft die niet netjes in een van de andere typen passen, kan hij of zij worden gediagnosticeerd met een ongespecificeerde impulscontrolestoornis. Problematisch internetgebruik kan bijvoorbeeld worden geclassificeerd als een ongespecificeerde impulscontrolestoornis. De behandeling varieert op basis van de impulssymptomen en de ernst ervan.
Een woord van Verywell
Als er sprake is van een impulscontrolestoornis, kan een getrainde professional een volledige evaluatie en een uitgebreid behandelprogramma bieden dat sociale vaardigheden opbouwt en versterkt. Een therapeut kan zich bijvoorbeeld richten op probleemoplossing, manieren om een fixatie met directe bevrediging te overwinnen en strategieën om impulsen te beteugelen door middel van technieken die helpen om een betere zelfbeheersing te ontwikkelen .
In sommige gevallen kunnen medicijnen ook het behandelproces verbeteren, vooral als er andere co-existente aandoeningen zijn. Het type voorgeschreven medicatie kan variëren, afhankelijk van welke stoornis er is.