Zamknij ten odtwarzacz wideo
Według znanego psychoanalityka Sigmunda Freuda , dzieci przechodzą przez szereg stadiów psychoseksualnych, które prowadzą do rozwoju dorosłej osobowości. Stadia rozwoju człowieka Freuda, składające się z pięciu stadiów psychoseksualnych, opisują, jak osobowość rozwija się w trakcie dzieciństwa.
Chociaż teoria rozwoju osobowości Freuda jest powszechnie znana w psychologii, zawsze budziła spore kontrowersje, zarówno w czasach Freuda, jak i w psychologii współczesnej.
Ważną rzeczą, na którą należy zwrócić uwagę, jest to, że współczesne psychoanalityczne teorie rozwoju osobowości włączyły i podkreśliły idee dotyczące zinternalizowanych relacji i interakcji oraz złożonych sposobów, w jakie podtrzymujemy poczucie własnego „ja” w modelach zapoczątkowanych przez Freuda.
Spis treści
Sprawdź swoją wiedzę
Na końcu artykułu możesz wypełnić szybki i bezpłatny test, aby sprawdzić swoją wiedzę na temat faz rozwoju psychoseksualnego według Freuda.
Przegląd Freudowskich Stadiów Rozwoju Psychoseksualnego
Ilustracja autorstwa Joshuy Seonga, Verywell
Freud uważał, że osobowość rozwija się poprzez serię dziecięcych stadiów, w których energie id poszukujące przyjemności skupiają się na pewnych obszarach erogennych. Strefa erogenna jest charakteryzowana jako obszar ciała, który jest szczególnie wrażliwy na stymulację.
Podczas pięciu faz psychoseksualnych, czyli fazy oralnej, analnej, fallicznej, utajonej i genitalnej, strefa erogenna związana z każdą fazą służy jako źródło przyjemności.
Energię psychoseksualną, czyli libido , opisano jako siłę napędową zachowania.
Teoria psychoanalityczna sugeruje, że osobowość jest w większości kształtowana w wieku pięciu lat. Wczesne doświadczenia odgrywają dużą rolę w rozwoju osobowości i nadal wpływają na zachowanie w późniejszym życiu.
Każdy etap rozwoju jest naznaczony konfliktami, które mogą pomóc w budowaniu wzrostu lub stłumić rozwój, w zależności od tego, jak zostaną rozwiązane. Jeśli te psychoseksualne etapy zostaną pomyślnie ukończone, wynikiem jest zdrowa osobowość.
Jeśli pewne problemy nie zostaną rozwiązane na odpowiednim etapie, mogą wystąpić fiksacje . Fiksacja to uporczywe skupienie się na wcześniejszym etapie psychoseksualnym. Dopóki ten konflikt nie zostanie rozwiązany, jednostka pozostanie „utknięta” na tym etapie. Osoba, która jest fiksowana na etapie oralnym, na przykład, może być nadmiernie zależna od innych i może szukać oralnej stymulacji poprzez palenie, picie lub jedzenie.
Etap ustny
Zakres wiekowy: od urodzenia do 1 roku
Strefa erogenna: Usta
W fazie oralnej, głównym źródłem interakcji niemowlęcia są usta, więc odruch szukania i ssania jest szczególnie ważny. Usta są niezbędne do jedzenia, a niemowlę czerpie przyjemność ze stymulacji oralnej poprzez satysfakcjonujące czynności, takie jak smakowanie i ssanie.
Ponieważ niemowlę jest całkowicie zależne od opiekunów (odpowiedzialnych za karmienie dziecka), dzięki stymulacji oralnej rozwija się u niego również poczucie zaufania i komfortu.
Podstawowym konfliktem na tym etapie jest proces odstawiania dziecka od piersi — dziecko musi stać się mniej zależne od opiekunów. Jeśli na tym etapie nastąpi fiksacja, Freud uważał, że jednostka będzie miała problemy z zależnością lub agresją . Fiksacja oralna może skutkować problemami z piciem, jedzeniem, paleniem lub obgryzaniem paznokci.
Etap analny
Przedział wiekowy: od 1 do 3 lat
Strefa erogenna: kontrola jelit i pęcherza
W fazie analnej Freud uważał, że głównym celem libido jest kontrolowanie wypróżnień i wypróżnień. Głównym konfliktem na tym etapie jest nauka korzystania z toalety — dziecko musi nauczyć się kontrolować swoje potrzeby fizjologiczne. Rozwijanie tej kontroli prowadzi do poczucia spełnienia i niezależności.
Według Freuda sukces na tym etapie zależy od sposobu, w jaki rodzice podchodzą do nauki korzystania z toalety. Rodzice, którzy stosują pochwały i nagrody za korzystanie z toalety we właściwym czasie, zachęcają do pozytywnych wyników i pomagają dzieciom czuć się zdolnymi i produktywnymi.
Freud uważał, że pozytywne doświadczenia w trakcie nauki korzystania z toalety stanowią podstawę, dzięki której ludzie stają się kompetentnymi, produktywnymi i kreatywnymi dorosłymi.
Jednak nie wszyscy rodzice zapewniają dzieciom wsparcie i zachętę, których potrzebują na tym etapie. Niektórzy rodzice karzą, wyśmiewają lub zawstydzają dziecko za wypadki.
Według Freuda niewłaściwe reakcje rodzicielskie mogą prowadzić do negatywnych skutków. Jeśli rodzice podchodzą do sprawy zbyt pobłażliwie, Freud zasugerował, że może rozwinąć się osobowość analnie-wydalająca , w której jednostka ma chaotyczną, marnotrawną lub destrukcyjną osobowość.
Freud uważał, że jeśli rodzice są zbyt surowi lub zbyt wcześnie rozpoczynają naukę korzystania z toalety, rozwija się osobowość analno-retencyjna, czyli taka, w której jednostka jest surowa, uporządkowana, sztywna i obsesyjna.
Etap falliczny
Grupa wiekowa: od 3 do 6 lat
Strefa erogenna: Narządy płciowe
Freud zasugerował, że w fazie fallicznej libido koncentruje się głównie na genitaliach. W tym wieku dzieci zaczynają również odkrywać różnice między mężczyznami i kobietami.
Freud uważał również, że chłopcy zaczynają postrzegać swoich ojców jako rywali w walce o uczucia matki. Kompleks Edypa opisuje te uczucia pragnienia posiadania matki i pragnienia zastąpienia ojca. Jednak dziecko boi się również, że zostanie ukarane przez ojca za te uczucia, strach, który Freud nazwał lękiem kastracyjnym .
Termin kompleks Elektry był używany do opisania podobnego zestawu uczuć doświadczanych przez młode dziewczęta. Freud uważał jednak, że dziewczęta zamiast tego doświadczają zazdrości o penisa .
W końcu dziecko zaczyna identyfikować się z rodzicem tej samej płci jako środkiem zastępczego posiadania drugiego rodzica. W przypadku dziewcząt Freud uważał jednak, że zazdrość o penisa nigdy nie jest w pełni rozwiązana i że wszystkie kobiety pozostają w pewnym stopniu zafiksowane na tym etapie.
Psychologowie tacy jak Karen Horney kwestionowali tę teorię, nazywając ją niedokładną i poniżającą dla kobiet. Zamiast tego Horney zaproponowała, że mężczyźni doświadczają uczucia niższości, ponieważ nie mogą urodzić dzieci, co określiła mianem zazdrości o macicę .
Okres utajony
Zakres wiekowy: 6 do okresu dojrzewania
Strefa erogenna: Uczucia seksualne są nieaktywne
Na tym etapie superego nadal się rozwija, podczas gdy energie id są tłumione. Dzieci rozwijają umiejętności społeczne, wartości i relacje z rówieśnikami i dorosłymi spoza rodziny.
Rozwój ego i superego przyczynia się do tego okresu spokoju. Etap ten zaczyna się mniej więcej w czasie, gdy dzieci zaczynają chodzić do szkoły i zaczynają bardziej interesować się relacjami z rówieśnikami, hobby i innymi zainteresowaniami.
Okres utajony to czas eksploracji, w którym energia seksualna jest tłumiona lub uśpiona. Ta energia jest nadal obecna, ale jest sublimowana w inne obszary, takie jak dążenia intelektualne i interakcje społeczne. Ten etap jest ważny w rozwoju umiejętności społecznych i komunikacyjnych oraz pewności siebie.
Podobnie jak w przypadku innych stadiów psychoseksualnych, Freud uważał, że dzieci mogą stać się fiksowane lub „utknąć” w tej fazie. Fiksacja na tym etapie może skutkować niedojrzałością i niezdolnością do tworzenia satysfakcjonujących relacji jako osoba dorosła.
Etap genitalny
Zakres wieku: od okresu dojrzewania do śmierci
Strefa Erogenna: Dojrzewanie Zainteresowań Seksualnych
Początek okresu dojrzewania powoduje, że libido staje się znów aktywne. Podczas ostatniego etapu rozwoju psychoseksualnego jednostka rozwija silne zainteresowanie seksualne płcią przeciwną. Etap ten rozpoczyna się w okresie dojrzewania, ale trwa przez resztę życia człowieka.
Podczas gdy na wcześniejszych etapach koncentrowano się wyłącznie na indywidualnych potrzebach, na tym etapie wzrasta zainteresowanie dobrostanem innych. Celem tego etapu jest ustanowienie równowagi między różnymi obszarami życia.
Jeżeli pozostałe etapy zostały ukończone pomyślnie, dana osoba powinna być teraz zrównoważona, ciepła i troskliwa.
W przeciwieństwie do wielu wcześniejszych stadiów rozwoju Freud uważał, że ego i superego są w tym momencie w pełni ukształtowane i funkcjonują. Młodszymi dziećmi rządzi id , które wymaga natychmiastowego zaspokojenia najbardziej podstawowych potrzeb i pragnień.
Nastolatki w fazie rozwoju genitalnego potrafią zrównoważyć swoje najbardziej podstawowe popędy z potrzebą dostosowania się do wymagań rzeczywistości i norm społecznych .
Ocena etapów rozwoju człowieka według Freuda
Teoria Freuda jest nadal uważana za kontrowersyjną, ale wyobraź sobie, jak śmiała wydawała się pod koniec XIX wieku i na początku XX wieku. Pojawiło się wiele obserwacji i krytyk psychoseksualnej teorii Freuda z różnych powodów, w tym krytyki naukowej i feministycznej.
Krytyka psychoseksualnych stadiów rozwoju
- Teoria ta skupia się niemal wyłącznie na rozwoju mężczyzn i poświęca niewiele uwagi rozwojowi psychoseksualnemu kobiet.
- Jego teorie są trudne do naukowego przetestowania. Koncepcje takie jak libido są niemożliwe do zmierzenia, a zatem nie mogą być przetestowane. Przeprowadzone badania mają tendencję do dyskredytowania teorii Freuda.
- Przyszłe prognozy są zbyt niejasne. Skąd możemy wiedzieć, że obecne zachowanie było spowodowane konkretnie doświadczeniem z dzieciństwa? Czas między przyczyną a skutkiem jest zbyt długi, aby założyć, że istnieje związek między tymi dwiema zmiennymi.
- Teoria Freuda opiera się na studiach przypadków, a nie na badaniach empirycznych. Ponadto Freud oparł swoją teorię na wspomnieniach swoich dorosłych pacjentów, a nie na rzeczywistej obserwacji i badaniu dzieci.
Ignoruje homoseksualizm
Kolejną krytyką stadiów psychoseksualnych jest to, że teoria ta skupia się głównie na rozwoju heteroseksualnym, a w dużej mierze ignoruje rozwój homoseksualny.
Jak więc dokładnie Freud wyjaśnił rozwój preferencji seksualnych?
Teoria Freuda zakładała, że preferencje heteroseksualne stanowią „normalny” wynik rozwoju, natomiast preferencje homoseksualne stanowią odstępstwo od tego procesu. Poglądy Freuda na homoseksualizm były różne i czasami wyrażały biologiczne, a czasami społeczne lub psychologiczne wyjaśnienia preferencji seksualnych.
W przeciwieństwie do wielu myślicieli swoich czasów Freud nie był przekonany, że homoseksualizm stanowi patologię. Uważał również, że próby zmiany czyjejś seksualności są zazwyczaj daremne i często szkodliwe.
W słynnym liście z 1935 r. do matki, która napisała do niego z prośbą o leczenie jej homoseksualnego syna, Freud napisał, że chociaż uważa homoseksualizm za coś niekorzystnego, z pewnością nie jest wadą ani czymś, czego należy się wstydzić. Freud napisał: „…nie można go klasyfikować jako choroby; uważamy go za odmianę funkcji seksualnej, wywołaną przez pewne zahamowanie rozwoju seksualnego”.
Podczas gdy teoria Freuda zakładała, że homoseksualizm jest odstępstwem od normalnego rozwoju psychoseksualnego, wielu współczesnych psychologów uważa, że orientacja seksualna jest w dużej mierze uwarunkowana czynnikami biologicznymi.
Pamiętać o
Choć dziś niewielu ludzi jest zagorzałymi zwolennikami teorii rozwoju psychoseksualnego Freuda, jego praca wniosła istotny wkład w nasze zrozumienie rozwoju człowieka. Być może jego najważniejszym i trwałym wkładem była idea, że nieświadome wpływy mogą mieć silny wpływ na ludzkie zachowanie.
Teoria Freuda podkreślała również znaczenie wczesnych doświadczeń w rozwoju. Podczas gdy eksperci nadal debatują nad względnym wkładem wczesnych i późniejszych doświadczeń, eksperci ds. rozwoju uznają, że wydarzenia z wczesnego życia odgrywają kluczową rolę w procesie rozwoju i mogą mieć trwałe skutki przez całe życie.