Żal pozbawiony praw: co to znaczy i jak sobie z tym radzić

Smutek odczuwamy, gdy tracimy coś ważnego dla nas, na czym nam zależało. Smutek może być trudnym i bolesnym doświadczeniem.

Wsparcie społeczne może odegrać ważną rolę w radzeniu sobie z żałobą i akceptowaniu straty. Według badania z 2020 r. posiadanie wsparcia społecznego w czasie żałoby może poprawić samopoczucie i pomóc w zapobieganiu depresji, zespołowi stresu pourazowego (PTSD), a nawet samobójstwu .

Ale co się dzieje, jeśli przyjaciele, członkowie rodziny, pracodawcy, koledzy lub członkowie społeczności danej osoby nie uznają jej żalu lub nie uważają go za uzasadniony? Na przykład, jeśli ktoś straci psa , ludzie mogą nie rozumieć, dlaczego przeżywają żałobę, tak jakby stracili dziecko.

W tym artykule omówiono niektóre przyczyny żałoby pozbawionej poczucia sprawiedliwości, jej wpływ oraz niektóre strategie leczenia i radzenia sobie, które mogą okazać się pomocne.

Przykłady pozbawionego praw żalu

Żal jest niezwykle subiektywny, a każdy przeżywa żal inaczej, mówi May. Na przykład, mówi, że ktoś może odczuwać żal z powodu utraty związku lub śmierci bliskiej osoby, podczas gdy ktoś inny może odczuwać żal z powodu utraty pomysłu, pracy lub hobby, które były związane z jego tożsamością.

Oto kilka sytuacji, w których czyjaś żałoba może zostać pozbawiona głosu:

• Utrata zwierzaka
• Strata partnera lub członka rodziny stosującego przemoc
• Strata członka rodziny, z którym nie utrzymujemy kontaktu, który jest nieobecny lub nieznany
• Utrata członka rodziny spoza najbliższej rodziny, np. kuzyna lub ciotki
• Strata poronionego , martwo urodzonego lub abortowanego dziecka albo dziecka oddanego do adopcji
• Strata bliskiej osoby, która popełniła samobójstwo
• Strata bliskiej osoby, która przebywała w więzieniu
• Strata bliskiej osoby z powodu nadużywania substancji psychoaktywnych lub przedawkowania
• Strata bliskiej osoby z powodu stygmatyzowanej choroby, takiej jak AIDS
• Strata byłego partnera
• Utrata partnera okazjonalnego, np. przyjaciela z korzyściami
• Strata osoby, z którą ktoś był w prywatnej relacji, o której inni nie wiedzą
• Utrata partnera LGBTQ+ , o której nie można rozmawiać, ponieważ jeden lub oboje partnerzy nie ujawnili się jeszcze publicznie
• Utrata członka społeczności, który mógł nie być bezpośrednio znany (np. osoby BIPOC opłakujące krzywdę lub utratę członków społeczności, w tym osoby będące ofiarami przestępstw z nienawiści i brutalności policji)
• Utrata nauczyciela, trenera lub mentora
• Strata ucznia, rówieśnika lub współpracownika
• Utrata klienta lub pacjenta
• Utrata znajomego lub osoby wpływowej w mediach społecznościowych
• Utrata zdrowia, sprawności ruchowej lub zdolności poznawczych u siebie lub u bliskiej osoby
• Utrata mienia lub przedmiotów wartościowych
• Utrata obywatelstwa
• Utrata domu lub kraju ojczystego
• Utrata praw, niezależności lub poczucia bezpieczeństwa

Co jest przyczyną żalu związanego z pozbawieniem praw?

Według May, oto niektóre powody, dla których czyjaś żałoba może nie być wyrażona otwarcie:

• Relacja ta nie jest uznawana za znaczącą, więc smutek danej osoby wydaje się nieproporcjonalny
• Brak społecznego zrozumienia w odniesieniu do relacji utrudnia ludziom rozpoznanie i uznanie żalu danej osoby
• Związek nie jest publicznie znany, więc ludzie nie zdają sobie sprawy, że dana osoba przeżywa żałobę i nie mogą zaoferować jej wsparcia
• Osoba wyraża swój żal w sposób niezgodny z oczekiwanymi zachowaniami w trakcie żałoby lub doświadczeniem innych osób w procesie żałoby

Żałobę związaną z pozbawieniem praw często odczuwają osoby lub grupy pozbawione praw, w tym członkowie różnych grup rasowych, etnicznych, religijnych, mniejszości seksualnych i osób o różnych zdolnościach.

Wpływ żałoby pozbawionej praw na zdrowie psychiczne

Żal może wywoływać uczucia smutku, rozpaczy, złości i winy, a także objawy fizyczne , takie jak trudności z zasypianiem i zmiany apetytu. Objawy te mogą się nasilać, gdy żal danej osoby nie jest dostrzegany przez innych i nie otrzymuje ona wsparcia społecznego.

Walidacja procesu żałoby pozwala osobie doświadczyć cyklu żałoby i przetworzyć swoje uczucia; gdy żałoba nie jest walidowana przez innych, proces żałoby zostaje przerwany, a ludzie mogą nie być w stanie przetworzyć swoich emocji, mówi May. „Ludzie mogą również internalizować brak walidacji jako wewnętrzny konflikt i minimalizować swoje własne uczucia”.

Leczenie i radzenie sobie z żałobą związaną z pozbawieniem praw

Poniżej May przedstawia opcje leczenia i strategie radzenia sobie, które mogą okazać się pomocne, jeśli przeżywasz żałobę pozbawioną poczucia sprawiedliwości.

Wykonaj rytuał

Rytuały, takie jak pogrzeb, stypa lub impreza emerytalna, są częścią norm społecznych. Jeśli twój żal nie zostanie rozpoznany, uczestnictwo, organizacja lub wykonanie publicznego rytuału może nie wydawać się stosowne.

Może jednak okazać się pomocne przeprowadzenie rytuału z osobami, którym ufasz i którym możesz się zwierzyć, niezależnie od tego, czy jest to dana osoba, terapeuta czy wspierający przyjaciele.

Pomocne i uzdrawiające może okazać się również odprawienie rytuału związanego z praktyką religijną, kulturową lub duchową, który pozwoli ci uczcić i uporać się z poczuciem żalu spowodowanego wykluczeniem.

Rozpoznaj i przetwórz swój gniew

Gniew jest naturalną częścią procesu żałoby i możesz być bardziej podatny na odczuwanie złości, jeśli doświadczasz pozbawionego praw żalu. Możesz odpychać innych lub ignorować wspomnienia o swojej stracie z powodu swojego gniewu. 

Jednak twój gniew zmieni się i przekształci, jeśli pozwolisz sobie go doświadczyć, zamiast go unikać lub minimalizować. Uznanie i przetworzenie gniewu w sposób honorowy może pomóc ci przejść przez żałobę i stratę bez pomijania lub utknięcia w nich.

Poszukaj terapii

Oprócz zmagania się z żalem, możesz mieć również trudności z samodzielnym radzeniem sobie z unieważnieniem żalu. Terapia może być przydatnym narzędziem, które może pomóc w zapewnieniu potwierdzenia i uznania żalu, którego potrzebujesz. Może również pomóc Ci zbadać i przetworzyć Twoje uczucia wobec obiektu Twojego żalu.

Oto kilka form terapii, które mogą pomóc Ci poradzić sobie ze stratą wynikającą z poczucia wykluczenia:

• Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) koncentruje się na negatywnych wzorcach myślenia, które przyczyniają się do uczucia wstydu, winy, żałoby i żalu. 
• Terapia akceptacyjno-zaangażowana (ACT) to kolejny rodzaj terapii, który koncentruje się na narzędziach służących akceptacji negatywnych uczuć i zwiększonej elastyczności poznawczej. 
• Terapia narracyjna polega na zachęcaniu ludzi do tworzenia historii, która pomoże im zrozumieć złożoność przeżywanych emocji. 
• Grupy wsparcia mogą pomóc Ci nawiązać kontakt z innymi osobami o podobnych doświadczeniach. Mogą oferować potwierdzenie i uzdrowienie w środowisku społecznościowym.
• Terapia przez sztukę to technika, w której uczestnicy tworzą dzieła sztuki wizualnej i wykorzystują narzędzia psychoterapeutyczne do wyrażania i przetwarzania emocji.
• Terapia grupowa jest formą psychoterapii. Możesz uczestniczyć w grupie wsparcia dla osób pogrążonych w żałobie z innymi osobami, które doświadczają tego samego rodzaju pozbawionego praw żalu, dzielić się swoimi doświadczeniami i czuć wsparcie innych.
• Brainspotting to technika, w której terapeuta pomaga Ci zlokalizować i przetworzyć uczucia dyskomfortu lub napięcia w ciele (gdzie gromadzi się ból emocjonalny lub trauma).