Zmęczenie współczuciem: cena za zbytnie troszczenie się

Zmęczenie współczuciem obejmuje wyczerpanie emocjonalne i fizyczne, które może dotknąć osoby, które zostały wystawione na traumy lub stresory innych osób. Charakteryzuje się zmniejszoną zdolnością do empatii, uczuciem bezradności i wypaleniem spowodowanym wymaganiami wspierania osób cierpiących. Czasami jest również określane jako trauma wtórna lub zastępcza.

Zdolność do odczuwania współczucia i empatii wobec innych jest niezbędna do zachowania prospołecznego i wspierających relacji interpersonalnych .

„Prawdziwe współczucie, w przeciwieństwie do bycia uprzejmym lub miłym, jest złożonym procesem neuropsychologicznym, który jest związany z funkcjonowaniem wykonawczym płata czołowego , najnowszym i najbardziej złożonym procesem poznawczym. Aby zaangażować się we współczucie, musisz być poznawczo obecny, rozumieć swoje otoczenie społeczne i być świadomym swojego wpływu na innych” – mówi dr Eric Zillmer , profesor neuropsychologii na Uniwersytecie Drexel.

Dla osób wspierających cierpiących, takich jak osoby pracujące w zawodach pomocowych, ciągła ekspozycja na traumę innych osób może mieć negatywny wpływ, sprawiając, że ludzie czują, że ich źródło współczucia zostało osuszone. Nawet gdy ludzie chcą okazać empatię, mogą stwierdzić, że po prostu nie mają emocjonalnych i fizycznych zasobów, aby to zrobić.

Osoby pracujące w placówkach opieki zdrowotnej są często bardziej podatne, w tym pielęgniarki, lekarze, ratownicy medyczni, opiekunowie domowi, terapeuci, pracownicy socjalni i inni profesjonaliści. Może to również dotyczyć opiekunów, którzy odpowiadają za codzienną opiekę nad bliską osobą z chorobą lub problemami ze zdrowiem psychicznym.

Jakie są objawy zmęczenia współczuciem?

„Chociaż osoby pracujące w zawodach, które obejmują leczenie innych, często doświadczają zmęczenia współczuciem, może się to zdarzyć każdemu, zwłaszcza jeśli jesteś członkiem rodziny, przyjacielem lub współpracownikiem, do którego wszyscy zwracają się po wskazówki i wsparcie” — mówi dr Shakira Espada-Campos, zastępca szefa ds. zdrowia behawioralnego
w MDLIVE .

„Nawet specjaliści w dziedzinie zdrowia psychicznego, którzy są przeszkoleni w zakresie radzenia sobie z traumą i cierpieniem innych, doświadczają tego” – wyjaśnia.

Zmęczenie współczuciem może mieć różny wpływ na różne osoby. Oto kilka typowych objawów:

• Uczucia wyczerpania emocjonalnego, fizycznego i psychicznego
• Odczuwanie oderwania, cynizmu lub apatii
• Nadmierne rozmyślanie i martwienie się cierpieniem innych osób
• Obwinianie siebie lub innych za to, że nie zrobiono wystarczająco dużo, aby pomóc lub zapobiec traumie
• Drażliwość lub gniew
• Odrętwienie emocjonalne
• Uczucia smutku
• Uczucia bezradności
• Trudności z zasypianiem, zmiany apetytu, rozstrój żołądka, nudności, zawroty głowy
• Zmiany w Twoim światopoglądzie lub przekonaniach duchowych
• Trudno mi wczuć się w sytuację ludzi, którzy cierpią

Osoby z zmęczeniem współczuciem często czują się coraz bardziej pesymistycznie . Mogą kwestionować swoje przekonania i zastanawiać się, czy na świecie istnieje dobro. W miejscu pracy mogą czuć się niedoceniani, tracić pewność siebie i zainteresowanie oraz mieć trudności z odczuwaniem współczucia wobec osób, którymi się opiekują.

Jakie są etapy zmęczenia współczuciem?

Zmęczenie współczuciem ma tendencję do pojawiania się stopniowo z czasem. Ważne jest, aby pamiętać, że jest to proces postępujący i kumulatywny, a zmęczenie współczuciem jest stadium końcowym.

Badacz Charles Figley zaproponował model przyczynowy, który opisał różne czynniki, które przewidują początek zmęczenia współczuciem. Występuje ono w czterech podstawowych stadiach:

1. Zdolność empatyczna : Obejmuje ona zdolność jednostki do zauważania bólu innych ludzi. Figley sugeruje, że ta zdolność jest kamieniem węgielnym zawodów pomocowych, które następnie wystawiają ludzi na emocjonalne koszty opieki. Jako część tego aspektu zmęczenia współczuciem, ludzie muszą również doświadczać empatycznej troski, która obejmuje pragnienie złagodzenia bólu i cierpienia innych ludzi.
2. Odpowiedź empatyczna : W wyniku narażenia na osobę doświadczającą bólu, ludzie reagują empatycznie. Na tym etapie podejmują działania, aby zrozumieć drugą osobę i badają sposoby, aby jej pomóc.
3. Stres wywołany współczuciem : Na tym etapie u osób starszych może pojawić się szczątkowy stres wywołany współczuciem, zwłaszcza jeśli pomagają osobom zmagającym się z przewlekłą traumą.
4. Zmęczenie współczuciem : Jeśli dana osoba nie jest w stanie odpowiednio radzić sobie ze stresem związanym ze współczuciem, ryzyko wystąpienia u niej zmęczenia współczuciem wzrasta. Ryzyko osiągnięcia tego etapu jest większe, jeśli dana osoba jest narażona na wtórny uraz przez dłuższy okres czasu lub jeśli zaczyna mieć traumatyczne wspomnienia z przeszłych traum. Ludzie mogą również doświadczać znaczących zakłóceń w życiu, w tym częstszych chorób, zmian w stylu życia, problemów z zarządzaniem obowiązkami osobistymi lub zawodowymi oraz uczucia niepokoju lub depresji. Wszystkie te rzeczy sprawiają, że jest bardziej prawdopodobne, że dana osoba rozwinie zmęczenie współczuciem.

Przyczyny zmęczenia współczuciem

Zmęczenie współczuciem jest spowodowane długotrwałym narażeniem na wtórną traumę. Ludzie mogą być bardziej narażeni na jego doświadczanie, jeśli czują również, że nie mają kontroli nad sytuacją lub mają poczucie bezradności.

Jednym z kluczowych elementów zmęczenia współczuciem jest stałe zapotrzebowanie na empatię. Podczas gdy empatia jest niezbędna w zawodach pomocowych, może stać się emocjonalnie wyczerpująca, gdy zapotrzebowanie na empatię jest uporczywe i nadmierne.

„Współczucie jest procesem metapoznawczym — myślenie o własnym myśleniu. Moim zdaniem jest to jedna z najwyższych form poznania, dlatego też odwiedza się tylko współczucie. Nie można tam żyć. Byłoby to poznawczo wyczerpujące” — wyjaśnia dr Zillmer. 

Kiedy ludzie angażują się w zbytnią ilość autentycznego współczucia, pojawia się zmęczenie.

Istnieją również czynniki, które mogą zwiększyć ryzyko wystąpienia u danej osoby zmęczenia współczuciem w takich sytuacjach. Mogą to być:

• Wysoki poziom stresu
• Słabe umiejętności radzenia sobie
• Brak wsparcia społecznego
• Niewystarczająca samoopieka
• Historia traumy

Praca w środowisku, w którym występuje stałe narażenie na traumę, takim jak służby ratunkowe lub praca socjalna, zwiększa ryzyko wystąpienia u danej osoby zmęczenia współczuciem. Badania wykazały, że wśród profesjonalistów zajmujących się pomocą, częstość występowania zmęczenia współczuciem waha się od 7,3% do 40%.

Wypalenie zawodowe kontra zmęczenie współczuciem

Chociaż zmęczenie współczuciem i wypalenie zawodowe mają pewne podobieństwa, istnieją między nimi ważne różnice. Wypalenie zawodowe odnosi się do stanu wyczerpania, który powoduje słabą motywację i brak zainteresowania pracą. Z drugiej strony zmęczenie współczuciem jest specyficznym rodzajem wypalenia zawodowego, który odnosi się do negatywnych emocji i utraty empatii, których ludzie doświadczają po narażeniu na traumę, ból i cierpienie innych osób.

„Zmęczenie współczuciem występuje głównie u osób pracujących w zawodach pomocowych i najczęściej pojawia się u osób bezpośrednio opiekujących się pacjentami” — mówi Kristen Tomlinson, dyrektorka Grief Support Services w Taylor’s Gift Foundation , krajowej organizacji non-profit, która zapewnia wsparcie w żałobie rodzinom dawców narządów, oczu i tkanek. „Pacjenci, którzy na nich polegają, mogą być czasem ciężarem do udźwignięcia, szczególnie gdy nie stawiają (lub nie potrafią) na pierwszym miejscu swojego własnego dobrostanu”.

Niestety, takie uczucia mogą następnie rozlać się na życie jednostki poza pracą i prowadzić do innych problemów. Ludzie, którzy doświadczają współczucia, doświadczają wypalenia, które przyczynia się do poczucia bezradności i beznadziei. Mogą stać się cyniczni w stosunku do swojej pracy i czuć, że nic, co robią, nie będzie miało pozytywnego wpływu na łagodzenie bólu innych ludzi.

To, co odróżnia zmęczenie współczuciem od wypalenia zawodowego, to źródło tych uczuć. Zmęczenie współczuciem wynika z narażenia na zastępczą traumę, podczas gdy wypalenie zawodowe jest spowodowane nadmiernym stresem związanym z pracą i wyczerpaniem zawodowym.

„Wypalenie może przytrafić się każdemu w każdym zawodzie i zwykle ogranicza się tylko do obowiązków służbowych. Osoby doświadczające wypalenia mogą odczuwać strach w pracy, odkładanie spraw na później , negatywne interakcje ze współpracownikami lub klientami i inne objawy. Jednak objawy te zwykle ustępują, gdy nie są w pracy” – mówi Tomlinson.

Pokonywanie zmęczenia współczuciem

Jeśli zauważysz u siebie objawy zmęczenia współczuciem, ważne jest, aby podjąć odpowiednie kroki, zanim zacznie ono negatywnie wpływać na Twoje samopoczucie emocjonalne.

Pokonanie zmęczenia współczuciem może zająć trochę czasu i wymaga od ludzi skupienia się na obniżeniu poziomu stresu. Niektóre strategie, które mogą pomóc ludziom w powrocie do zdrowia, obejmują:

Zmniejsz swoje narażenie na stres

W krótkim okresie czasu złagodzenie uczucia zmęczenia współczuciem może polegać na zrobieniu sobie przerwy od źródła stresu, który powoduje problem. Jednym ze sposobów, który może pomóc, jest wzięcie urlopu od pracy, ale dla wielu może to oznaczać tymczasowe zmniejszenie obciążenia pracą, przyjmowanie mniejszej liczby pacjentów/klientów lub pracę w innym obszarze opieki nad pacjentem.

Możliwość zmniejszenia narażenia może się jednak różnić w zależności od pracy danej osoby. Terapeuta może być w stanie zmniejszyć liczbę klientów, podczas gdy pielęgniarka może zdecydować się na pracę w innym obszarze przez jakiś czas. Lekarz pogotowia ratunkowego lub ratownik medyczny zazwyczaj ma mniejszą kontrolę nad pacjentami i sytuacjami, z którymi będzie miał do czynienia w miejscu pracy. W takich przypadkach ważne jest znalezienie innych sposobów radzenia sobie ze stresem współczucia.

Tworzenie granic emocjonalnych

„Pierwszym krokiem jest ustalenie granic. Rozpoznaj i zaakceptuj to, czego nie możesz kontrolować, i skup się na tym, co możesz kontrolować” – mówi dr Espada-Campos.

Dla wielu osób, które pracują w zawodach pomocowych lub są opiekunami, powiedzenie „nie” komuś w potrzebie może być wyzwaniem. Na przykład terapeuta może zgodzić się na zorganizowanie sesji poza godzinami pracy, które kolidują z jego życiem osobistym. Stworzenie konkretnych zasad dotyczących sesji, usług i godzin może pomóc.

Praktykuj samoopiekę

Jeśli czujesz, że zaczynasz odczuwać objawy wypalenia lub zmęczenia współczuciem, możesz się wycofać i zrobić to, co musisz zrobić, aby wesprzeć swoje własne potrzeby psychiczne i fizyczne. Espada-Campos zaleca podjęcie takich kroków, jak:

• Utrzymanie zdrowej równowagi między życiem zawodowym a prywatnym
• Zajmowanie się hobby, które sprawiają Ci radość
• Jedzenie zdrowej diety
• Wystarczająca ilość ćwiczeń
• Trzymanie się codziennej rutyny

„Zapobieganie zmęczeniu współczuciem lub jego przezwyciężanie sprowadza się do dbania o siebie. Twoje fizyczne, emocjonalne i psychiczne samopoczucie musi być pod kontrolą, zanim będziesz mógł pomagać innym” – sugeruje dr Espada-Campos.

Zmęczenie współczuciem może być ryzykiem dla osób pracujących w zawodach pomocowych, szczególnie jeśli są narażone na wysoki poziom wtórnej traumy. Jeśli rozpoznajesz oznaki zmęczenia współczuciem, ważne jest, aby podjąć kroki, aby zadbać o siebie.

Strategie samopomocy mogą być skuteczne, ale ważne jest również, aby zwrócić się o pomoc, jeśli potrzebujesz dodatkowego wsparcia. „Szukaj profesjonalnej pomocy, jeśli trudno ci wydostać się z sytuacji, zwłaszcza jeśli wykazujesz objawy depresji, lęku lub przytłaczającego stresu” — sugeruje Espada-Campos.