Sluit deze videospeler
Mensen die hyperalert zijn, zijn constant op hun hoede en neigen tot overreacties. Ze houden een intens en soms obsessief bewustzijn van hun omgeving in stand, waarbij ze vaak scannen op bedreigingen of ontsnappingsroutes.
Hypervigilantie gaat over meer dan alleen extra waakzaam zijn. Het is een staat van extreme alertheid die de kwaliteit van het leven ondermijnt.
Als u hypervigilant bent, bent u altijd op zoek naar verborgen gevaren, zowel echte als veronderstelde. Hierdoor kan hypervigilantie u uitgeput achterlaten en interfereren met interpersoonlijke relaties, werk en uw vermogen om dagelijks te functioneren.
Het komt het meest voor als reactie op een bedreiging die angstgevoelens oproept of als gevolg van traumagerelateerde herinneringen
Inhoudsopgave
Symptomen van hyperwaakzaamheid
Hypervigilantie kan worden gekenmerkt door vier gemeenschappelijke kenmerken:
- Overschatting van een bedreiging : Hyperalert mensen zijn op hun hoede voor bedreigingen die onwaarschijnlijk of overdreven zijn. Dit kan inhouden dat ze zichzelf opsluiten om een aanval te vermijden, bij een uitgang gaan zitten zodat ze snel kunnen ontsnappen, of met hun rug tegen de muur gaan zitten zodat niemand achter hen aan kan sluipen.
- Obsessieve vermijding van waargenomen bedreigingen : Dit omvat het vermijden van alledaagse situaties waarin gevaren op de loer kunnen liggen, inclusief openbare bijeenkomsten en niet-bevolkte openbare ruimtes (zoals garages). In extreme gevallen kan een persoon agorafobie ontwikkelen (angst om op plekken te zijn waar ontsnappen moeilijk zou kunnen zijn).
- Verhoogde schrikreflex : Dit is een abnormale reactie waarbij iemand opspringt bij elk plotseling geluid, beweging of verrassing, zelfs midden in de nacht. Zich in een nieuwe of oncomfortabele omgeving bevinden, kan de reactie nog verergeren.
- Epinefrine-geïnduceerde fysiologische symptomen : Epinefrine (adrenaline) is een van de twee stresshormonen die geassocieerd worden met de vecht-of-vluchtreflex (de andere is cortisol ). Mensen met PTSS-geassocieerde hypervigilantie zullen vaak een aanhoudende epinefrine-respons hebben, die zich manifesteert met verwijde pupillen, een verhoogde hartslag en verhoogde bloeddruk.
Hypervigilantie kan de slaap ernstig verstoren , wat vermoeidheid, concentratieverlies en een onvermogen om te focussen veroorzaakt. Slaapgebrek kan gevoelens van paranoia verder versterken, wat hypervigilant gedrag aanwakkert.
In extreme gevallen kunnen mensen die extreem waakzaam zijn, de behoefte voelen om zichzelf te bewapenen met wapens, messen of pepperspray, of om zichzelf uit te rusten met geavanceerde alarmsystemen, extra deursloten en zelfs paniekkamers.
Oorzaken van hypervigilantie
Hypervigilantie is een van de centrale kenmerken van posttraumatische stressstoornis (PTSS). Het kan ook voorkomen bij andere angststoornissen , waaronder paniekstoornis, door middelen/medicijnen veroorzaakte angststoornis en gegeneraliseerde angststoornis. Schizofrenie , dementie en paranoia kunnen ook hypervigilantie veroorzaken.
Bedreigingen
Hypervigilantie is de manier waarop het lichaam u beschermt tegen bedreigende situaties. Het kan voorkomen in een omgeving waarin u een extreme bedreiging waarneemt. Een voorbeeld hiervan is ‘s avonds laat door een vreemde buurt naar huis lopen.
Trauma
Chronische hypervigilantie is een veelvoorkomend gevolg van PTSS, vooral bij mensen die gedurende lange tijd in gevaarlijke omgevingen hebben verbleven (zoals tijdens een oorlog) of die een extreem emotioneel trauma hebben meegemaakt.
Hypervigilantie komt vaak voor bij kinderen die onlangs een ouder hebben verloren, getuige zijn geweest van geweld of slachtoffer zijn van mishandeling. In sommige gevallen kunnen de symptomen van PTSS zich pas later in het leven openbaren .
Geestelijke gezondheidsproblemen
Naast PTSS en angststoornissen kunnen verschillende mentale gezondheidsproblemen bijdragen aan hypervigilantie. Dit omvat:
- Schizofrenie : Bij mensen met schizofrenie wordt hypervigilantie geassocieerd met een bedreiging die niet bestaat. Het is een uitbreiding van de paranoia en waanideeën die kenmerkend zijn voor de stoornis. Genetische, psychologische en omgevingsfactoren dragen naar men aanneemt bij aan de ontwikkeling van schizofrenie. Stress kan een centrale rol spelen bij het uitlokken van een psychotische episode .
- Paranoia : Omdat paranoia geassocieerd wordt met hypervigilantie, kan dit symptoom gezien worden bij elke stemmings- of persoonlijkheidsstoornis waarbij paranoia een kenmerk kan zijn. Zulke aandoeningen kunnen bipolaire stoornis en borderline persoonlijkheidsstoornis omvatten.
- Dementie : Hyperwaakzaamheid kan ook optreden als gevolg van dementie die verband houdt met de ziekte van Alzheimer en andere neurodegeneratieve aandoeningen.
Medische aandoeningen
Sommige medische aandoeningen kunnen ook bijdragen aan hypervigilantie. Fibromyalgie is een aandoening die ervoor kan zorgen dat mensen een verhoogde gevoeligheid voor licht en geluid ervaren, waardoor mensen zich soms overweldigd en hypervigilant kunnen voelen. Endocriene tumoren, hyperthyreoïdie en bijnierziekte kunnen ook een rol spelen.
Hyperwaakzaamheid kan ook worden veroorzaakt door acute episodes van slaapgebrek of middelenmisbruik (meestal methamfetamine of cocaïne ).
Hypervigilantie-triggers
Bepaalde factoren kunnen als triggers voor hypervigilantie fungeren. Enkele veelvoorkomende triggers zijn:
- Gevoel van verlatenheid
- Plotselinge, harde geluiden
- Lichamelijke pijn
- Emotionele nood
- Spanning
- Chaotische omgevingen
- Herinneringen aan trauma’s uit het verleden
- Kritiek en schaamte
- Gevoel van gevangen zitten
Behandeling voor hypervigilantie
De behandeling van hypervigilantie kan variëren op basis van de onderliggende oorzaak en de ernst van het gedrag. Het hangt er ook vanaf of de getroffen persoon wel of niet erkent dat het gedrag abnormaal is.
De eerste stap is om de getroffen persoon weg te halen uit een omgeving waarin sprake is van een daadwerkelijke dreiging (zoals bij huiselijk geweld) of uit stressvolle banen waarin de potentiële dreiging reëel is (zoals politiewerk).
Behandeling kan psychotherapie omvatten , inclusief mindfulnesstraining en copingtechnieken, en farmaceutische medicijnen. Opties omvatten:
- Cognitieve gedragstherapie : Het doel van cognitieve gedragstherapie (CGT) is om u, door middel van gesprekken met een therapeut, te leren dat u niet elk aspect van de wereld om u heen kunt controleren, maar wel hoe u uw reactie op een omgeving interpreteert en ermee omgaat.
- Blootstellingstherapie : Het doel van blootstellingstherapie is om u bloot te stellen aan de triggers die stress veroorzaken, zodat u deze kunt herkennen en maatregelen kunt nemen om uw reactie hierop te verzachten.
- Eye Movement Desensitization and Reprocessing : Het doel van Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR) is om oogbewegingen te gebruiken als middel om u van traumatische herinneringen uit het verleden om te leiden naar de huidige sensaties in het heden.
- Mindfulness training : Mindfulness houdt in dat je ‘in het moment leeft’ en je gedachten richt op directe sensaties in plaats van op het volgen van vreemde en vaak problematische gedachten. Andere mind-body technieken zijn meditatie , geleide verbeelding en biofeedback .
- Medicijnen : PTSS en andere angststoornissen kunnen worden behandeld met antidepressiva, bètablokkers of anxiolytische medicijnen. Schizofrenie, persoonlijkheidsstoornissen of bipolaire stoornis kunnen worden behandeld met antipsychotica of stemmingsstabilisatoren .
Uiteindelijk kan hypervigilantie, als symptoom van een onderliggende stoornis, niet geïsoleerd worden behandeld. Het is afhankelijk van de juiste behandeling van de aandoening (inclusief middelenmisbruik). In sommige gevallen kan ziekenhuisopname nodig zijn om de symptomen onder controle te krijgen.
Omgaan met hyperwaakzaamheid
Als u hypervigilantie ervaart in die mate dat het uw kwaliteit van leven verstoort, zoek dan hulp bij een professional in de geestelijke gezondheidszorg. Het overwinnen van hypervigilantie kan tijd kosten en gepaard gaan met tegenslagen.
Zorg goed voor jezelf
Om beter met de uitdagingen om te kunnen gaan, zelfs tijdens de behandeling:
- Zorg voor voldoende rust
- Verbeter uw slaaphygiëne
- Zorg voor een gezond dieet
- Zoek ontspannende activiteiten (zoals yoga of tai chi)
Bewegen kan helpen door de productie van endorfine te stimuleren, een hormoon dat de stemming kan verbeteren en mogelijk de adrenalinerespons kan temperen.
Steun op vrienden en familie
Het allerbelangrijkste is om te communiceren. Stil blijven en weigeren om je gedachten te delen, zal je angsten alleen maar versterken en je isoleren van anderen. Zoek een vriend of familielid met wie je kunt praten , idealiter iemand die je angsten niet zal negeren.
Sluit je aan bij een ondersteuningsgroep
U kunt ook lid worden van een ondersteuningsgroep voor PTSS of andere stoornissen met mensen die begrijpen wat u doormaakt. Hoe meer u een ondersteuningsnetwerk opbouwt van personen die de doelen en uitdagingen van de behandeling herkennen, hoe groter de kans dat u zult volhouden en de voordelen van de therapie zult plukken.
Als u of een dierbare kampt met PTSS, neem dan contact op met de nationale hulplijn van de Substance Abuse and Mental Health Services Administration (SAMHSA) op 1-800-662-4357 voor informatie over ondersteunings- en behandelfaciliteiten in uw omgeving.
Voor meer informatie over geestelijke gezondheid kunt u terecht in onze Nationale Hulplijn Database .