Jak diagnozuje się depresję według DSM-5

Podręcznik diagnostyczny i statystyczny zaburzeń psychicznych (DSM) to podręcznik, który zawiera wytyczne dla klinicystów diagnozujących choroby psychiczne. Każdy stan jest kategoryzowany i zawiera jasny zestaw kryteriów, które muszą zostać spełnione, aby można było postawić diagnozę. 

Najnowsza edycja, powszechnie znana jako DSM-5 , została wydana przez Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne 18 maja 2013 roku. Zastąpiła ona DSM-IV, który był używany od 1994 roku.

Jak to bywa w przypadku każdego nowego wydania DSM, wprowadzono pewne zmiany w kryteriach diagnostycznych niektórych zaburzeń z DSM-IV do DSM-5, w tym depresji. Niektóre zaburzenia zostały usunięte, podczas gdy inne zostały zmodyfikowane lub dodane. 

Poniżej przedstawiono sposób diagnozowania depresji, w tym przegląd zmian, jakie wprowadził DSM-5, i ich znaczenie dla pracowników służby zdrowia i pacjentów.

Samokontrola/domowe testy na depresję

Depresja jest powszechnym zaburzeniem zdrowia psychicznego. Około 1 na 5 dorosłych Amerykanów otrzymało diagnozę depresji w ciągu swojego życia. Jeśli obawiasz się, że możesz mieć objawy depresji, koniecznie skontaktuj się z lekarzem lub specjalistą od zdrowia psychicznego.

Chociaż w Internecie można znaleźć wiele źródeł informacji, badań przesiewowych i quizów, nie zawsze pochodzą one z wiarygodnych źródeł i nie pozwalają na postawienie ostatecznej diagnozy żadnego schorzenia medycznego lub psychicznego.

Jednakże możesz uznać za pomocne skorzystanie z internetowego quizu lub narzędzia do przesiewu, aby ocenić swoje objawy i zorganizować je do zabrania do lekarza lub terapeuty. Posiadanie tych informacji pod ręką może pomóc Ci poruszyć temat depresji.

Ankiety online będą Cię pytać o Twoje życie i Twoje uczucia. Często mają formę listy kontrolnej z wieloma pytaniami „Tak” lub „Nie”, które zaznaczasz, jeśli dotyczą Ciebie.

Na przykład możesz zostać poproszony o zaznaczenie pola wyboru, jeśli poniższe pytania są dla Ciebie prawdziwe:

• Czuję się beznadziejnie, smutno i winnie.
• Mam trudności z zasypianiem i spaniem.
• Jem więcej albo mniej niż zwykle i zauważyłem zmiany w swojej wadze.

Niektóre kwestionariusze poproszą Cię o ocenę odpowiedzi na stwierdzenie na skali liczbowej. Na jednym końcu 0 może oznaczać, że stwierdzenie w ogóle Cię nie dotyczy, a na drugim końcu 10 może oznaczać, że stwierdzenie dotyczy Cię cały czas.

Na przykład możesz zostać poproszony o ocenę, w jakim stopniu utożsamiasz się z poniższymi stwierdzeniami, wybierając liczbę od 0 do 10, gdzie 0 oznacza „Nigdy”, a 10 oznacza „Zawsze”.

• Mam trudności ze skupieniem się i koncentracją.
• Spędzam czas z ludźmi, na których mi zależy.
• Czułem, że ludziom w moim życiu „byłoby lepiej beze mnie”.

Narzędzia przesiewowe mogą również zawierać pytania osobiste dotyczące twoich nawyków i stylu życia, na przykład czy jesteś żonaty/zamężna, chodzisz do pracy lub szkoły lub czy zażywasz substancje psychoaktywne.

Specjalista od zdrowia psychicznego lub medycznego zada Ci również tego typu pytania, aby ocenić, czy istnieją możliwe czynniki przyczyniające się do depresji, takie jak utrata współmałżonka lub pracy, a także używanie alkoholu lub narkotyków.

Testy i skale na depresję

Specjaliści medycyny i zdrowia psychicznego stosują ustalone, poparte badaniami wytyczne, narzędzia przesiewowe, listy kontrolne i inne kryteria, które pomagają im w diagnozowaniu depresji. 

Dostawca może użyć tych narzędzi, aby poprowadzić go przez obserwację i rozmowę z osobą, która może doświadczać objawów depresji. Na przykład zwrócenie uwagi na to, czy osoba jest wykąpana i odpowiednio ubrana, ton i szybkość jej mowy oraz inne aspekty jej wyglądu i zachowania mogą dostarczyć wskazówek.

Dostawcy korzystają również z tych wytycznych, aby przejść przez listę innych możliwych przyczyn objawów danej osoby, które mogą być łatwo przeoczone. Niektóre schorzenia i leki mogą powodować objawy depresji, które zazwyczaj ulegną poprawie po zajęciu się przyczyną leżącą u ich podłoża.

W takich przypadkach wytyczne mogą sugerować, aby dostawca skierował osobę do kolegi w celu przeprowadzenia dodatkowych testów lub badań. Na przykład, jeśli lekarz uważa, że ​​objawy osoby mogą wynikać z uszkodzenia mózgu, może chcieć, aby osoba ta udała się do neurologa lub przeszła badanie MRI.

Osoba używająca alkoholu lub narkotyków może mieć objawy depresyjne związane z używaniem substancji. W takim przypadku narzędzie przesiewowe może ostrzec lekarza o konieczności zbadania krwi lub moczu pod kątem niektórych narkotyków lub skierowania do ośrodka leczenia uzależnień.

Zmiany w kategorii Depresja w DSM-5

Chociaż DSM-5 nie wprowadza żadnych nowych testów diagnostycznych na depresję , promuje nowe, „zintegrowane” podejście dla lekarzy w diagnozowaniu zaburzeń zdrowia psychicznego.  

Lekarze przyzwyczajeni do stosowania starszych metod diagnozowania depresji nie musieli całkowicie zmieniać swojego podejścia do procesu w przypadku DSM-5, ponieważ nowe, zintegrowane podejście jest zgodne z poprzednimi narzędziami oceny. 

Nowe narzędzia oceny ryzyka samobójstwa

DSM-5 zawiera nowe skale służące ocenie ryzyka samobójstwa: jedną dla dorosłych i jedną dla nastolatków. Skale te mają pomóc lekarzom w identyfikowaniu ryzyka samobójstwa u pacjentów podczas opracowywania planu leczenia. 

Narzędzia te zawarto w nowej sekcji III DSM-5 i mają one lepiej wspierać lekarzy w identyfikowaniu czynników ryzyka samobójstwa, a także skal oceny zachowań samobójczych (w tym odróżniania samookaleczenia od prób samobójczych).  

Kryteria diagnostyczne depresji DSM-5

Aby można było zdiagnozować u danej osoby ciężką depresję, jej objawy muszą odpowiadać kryteriom opisanym w DSM- 

Uczucia smutku, obniżonego nastroju i utraty zainteresowania zwykłymi czynnościami muszą stanowić zmianę w stosunku do poprzedniego poziomu funkcjonowania danej osoby i utrzymywać się przez co najmniej dwa tygodnie .

Tym uczuciom musi towarzyszyć co najmniej pięć innych typowych objawów depresji, w tym:

• Zmiana apetytu, utrata lub przybranie na wadze
• Zbyt długi sen lub niewystarczająca ilość snu (bezsenność)
• Zmęczenie i niski poziom energii przez większość dni
• Czuć się bezwartościowym, winnym i beznadziejnym
• Niezdolność do skupienia się i koncentracji, która może utrudniać wykonywanie codziennych czynności w domu, pracy lub szkole
• Ruchy, które są niezwykle powolne lub gwałtowne (zmiana, którą często zauważają inni)
• Myślenie o śmierci i umieraniu; myśli samobójcze lub próby samobójcze

Objawy te muszą wywoływać u danej osoby klinicznie istotne cierpienie lub upośledzenie w funkcjonowaniu społecznym, zawodowym lub w innych ważnych obszarach.

Objawy nie mogą być wynikiem nadużywania substancji lub innego schorzenia. Lekarze muszą wykluczyć inne schorzenia psychiczne, które mogą mieć komponent depresji, ale nie są ściśle poważnym zaburzeniem depresyjnym (np. zaburzenie afektywne dwubiegunowe i schizoafektywne).

Aby można było zdiagnozować ciężką depresję, u osoby nie można było zaobserwować epizodu maniakalnego ani hipomaniakalnego, gdyż w takim przypadku konieczne byłoby rozpoznanie choroby afektywnej dwubiegunowej.

Wreszcie, aby zdiagnozować ciężką depresję, lekarz musi ustalić, że objawy danej osoby nie mają innej przyczyny, np. schorzenia, skutku ubocznego leku lub są związane z zażywaniem substancji nielegalnych.

DSM-5 przypomina lekarzom, aby oceniali pacjentów z depresją pod kątem objawów manii i hipomanii. Obecność tych objawów może wskazywać na konieczność dodania nowego specyfikatora depresji, „z cechami mieszanymi”.

Zmiany diagnostyczne z DSM-IV na DSM-5

Oprócz kryteriów diagnostycznych dla ciężkiego zaburzenia depresyjnego, zmiany opublikowane w DSM-5 obejmowały dodanie nowych zaburzeń nastroju depresyjnego i ich specyfikatorów.

Dodano nowe zaburzenia nastroju

Jedną z głównych zmian w DSM-5 było dodanie dwóch nowych zaburzeń depresyjnych: zaburzenia regulacji nastroju (DMDD) i zaburzenia dysforycznego napięcia przedmiesiączkowego (PMDD). 

Diagnozę DMDD stawia się dzieciom w wieku od 6 do 18 lat, u których występuje uporczywa drażliwość i częste epizody niekontrolowanego zachowania. Wiek wystąpienia objawów musi być przed ukończeniem 10. roku życia. Diagnozę dodano, aby rozwiać obawy, że choroba afektywna dwubiegunowa u dzieci jest nadmiernie diagnozowana. 

PMDD to cięższa postać zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS). Stany te charakteryzują się intensywną depresją, lękiem, zmiennością nastrojów i drażliwością związaną z wahaniami hormonalnymi w trakcie cyklu menstruacyjnego.

PMDD wcześniej pojawiło się w Załączniku B DSM-IV w części „Zestawy kryteriów i osie przewidziane do dalszych badań”. W DSM-5 PMDD pojawia się w sekcji zaburzeń depresyjnych.

Dystymia usunięta

Kolejna zmiana dotyczy sposobu, w jaki przewlekła depresja jest pojmowana i odróżniana od depresji epizodycznej. Dystymia (lub zaburzenie dystymiczne) jest teraz zaliczana do kategorii uporczywego zaburzenia depresyjnego (PDD). 

Do trwałych zaburzeń depresyjnych zalicza się również przewlekłą ciężką depresję, którą dodano, ponieważ badacze nie znaleźli znaczącej różnicy między dystymią a przewlekłą ciężką depresją.  

Nowe specyfikatory depresji

W DSM-5 dodano nowe specyfikatory, aby dokładniej określić diagnozy depresji, gdy ma to zastosowanie: z objawami mieszanymi i z 

• Z cechami mieszanymi: Ten nowy specyfikator dopuszcza obecność objawów maniakalnych w diagnozie depresji u pacjentów, którzy nie spełniają wszystkich kryteriów epizodu hipomaniakalnego lub maniakalnego (jak w przypadku choroby afektywnej dwubiegunowej).
• Z lękiem i niepokojem:  Ten parametr dodano, aby uwzględnić obecność lęku, napięcia lub niepokoju, które mogą mieć wpływ na rokowanie i wybór metody leczenia.

Usunięto wykluczenie z powodu żałoby

. wykluczenie żałoby w przypadku ciężkich epizodów depresyjnych.  W przeszłości objawy depresji trwające krócej niż dwa miesiące po śmierci bliskiej osoby nie byłyby klasyfikowane jako ciężki epizod depresyjny. 

W nowej edycji DSM uznano, że nie ma żadnego naukowo uzasadnionego powodu, aby traktować proces żałoby inaczej niż inne czynniki stresogenne, które mogą wywołać epizod depresyjny.

Ponadto uznaje, że objawy żałoby mogą trwać znacznie dłużej niż dwa miesiące. W rzeczywistości utrata bliskiej osoby może prowadzić do objawów depresyjnych, które trwają latami. 

Ciężki epizod depresyjny wywołany żałobą może reagować na takie samo leczenie, jakie stosuje się w przypadku innych form depresji , w tym na leki, terapię lub kombinację obu tych metod. 

Jak to wszystko do siebie pasuje

Uzyskanie diagnozy depresji to wieloetapowy proces, który często zaczyna się, gdy ktoś zauważa, że ​​nie czuje się sobą. W niektórych przypadkach przyjaciele i rodzina osoby mogą najpierw zauważyć subtelne oznaki depresji i zachęcić ją do poszukiwania leczenia.

Chociaż współpraca z wykwalifikowanym lekarzem i specjalistą od zdrowia psychicznego, który potrafi zdiagnozować i leczyć depresję, jest niezbędna, pomocne może okazać się korzystanie z przyjaznych dla pacjenta narzędzi do badań przesiewowych online lub quizów, które pomogą ocenić objawy. Posiadanie tych informacji pod ręką podczas wizyty u lekarza może ułatwić rozmowę o tym, jak się czujesz.

Lekarze stosują również narzędzia przesiewowe, kwestionariusze i inne testy, aby ocenić czyjąś depresję. Wiele z tych skal i list kontrolnych jest podobnych, jeśli nie takich samych, ponieważ pacjenci mają do nich dostęp online. Ważne jest, aby pamiętać, że lekarze i specjaliści zdrowia psychicznego są specjalnie przeszkoleni w zakresie administrowania wynikami i ich interpretowania.

Po ocenie objawów danej osoby i porównaniu ich z kryteriami diagnostycznymi poważnej depresji określonymi w DSM-5, lekarz może stwierdzić, że dana osoba potrzebuje dodatkowych badań, aby wykluczyć inne możliwe przyczyny jej objawów (takie jak stan chorobowy lub stosowanie określonych leków czy substancji).

Zaktualizowana wersja DSM-5 wprowadza kilka subtelnych, ale istotnych zmian w podejściu lekarzy, specjalistów zdrowia psychicznego i naukowców do problemu depresji.

Aktualizacje te mają na celu pomóc pracownikom służby zdrowia w szybszym i dokładniejszym diagnozowaniu depresji, a także w podejmowaniu świadomych decyzji dotyczących leczenia. 

Zmiana w kierunku podejścia skoncentrowanego na pacjencie w opiece zdrowotnej, ale szczególnie w opiece nad zdrowiem psychicznym, wpłynie również na to, jak pacjenci będą odczuwać proces diagnostyczny. W idealnym przypadku aktualizacje DSM-5, które wspierają lekarzy i specjalistów zdrowia psychicznego w diagnozie i leczeniu, będą miały pozytywny wpływ na doświadczenia pacjentów.