Wat is de ziekte van Alzheimer?

De ziekte van Alzheimer is een progressieve en onomkeerbare hersenaandoening. De twee meest voorkomende symptomen van de aandoening zijn verwarring en geheugenverlies. De ziekte van Alzheimer zorgt ervoor dat het denken en het geheugen langzaam achteruitgaan tot het punt dat zelfs simpele taken moeilijk of onmogelijk worden. 

De ziekte van Alzheimer kan er uiteindelijk toe leiden dat iemand niet meer op zijn omgeving kan reageren. Ook kan hij of zij geen gesprekken meer voeren.

Het is ook de meest voorkomende oorzaak van dementie bij ouderen. De Alzheimer’s Association suggereert dat ergens tussen de 60% en 80% van de dementie wordt veroorzaakt door de ziekte van Alzheimer.

Volgens het Centers for Disease Control and Prevention (CDC) is de ziekte van Alzheimer de vijfde meest voorkomende doodsoorzaak voor volwassenen ouder dan 65 jaar.

Symptomen

Het meest voorkomende symptoom dat mensen beginnen op te merken is moeite met het onthouden van nieuwe informatie. Dit symptoom kan in eerste instantie subtiel zijn en mensen kunnen het in eerste instantie afdoen als normaal vergeten of normale leeftijdsgebonden geheugenafname.

Vanwege de progressieve aard van de ziekte van Alzheimer zal dit vergeten uiteindelijk meer uitgesproken worden. Mensen kunnen ook ernstigere geheugenproblemen en andere symptomen gaan vertonen, waaronder:

• Gedrags- en persoonlijkheidsveranderingen
• Verwarring
• Moeilijkheden met spreken
• Moeilijkheden met taken die uit meerdere stappen bestaan
• Desoriëntatie
• Stemmingswisselingen
• Problemen met het onthouden van gebeurtenissen, tijd en plaatsen
• Ongegronde vermoedens
• Herhalende vragen
• Slaapproblemen
• Slikproblemen
• Problemen met het herkennen van familie en vrienden
• Problemen met lopen
• Dwalen of verdwalen

Stadia

Hoewel de symptomen per persoon kunnen verschillen, verloopt de ziekte doorgaans volgens een patroon dat in drie algemene stadia kan worden onderverdeeld.

Vroeg stadium

Tijdens dit vroege stadium van de ziekte beginnen mensen milde symptomen te ervaren, maar functioneren en leven ze vaak nog steeds onafhankelijk. Terwijl ze hun leven voortzetten, inclusief dingen doen zoals socialiseren en werken, kunnen ze geheugenverlies hebben waardoor het moeilijk is om woorden, namen en de locaties van alledaagse dingen te onthouden.

Enkele symptomen die een persoon op dit punt kan ervaren, zijn:

• Moeite met organiseren en plannen
• Moeite met het onthouden van afspraken
• Het vergeten van de volgorde van de stappen die nodig zijn om een ​​taak te voltooien
• Het vergeten van recente gesprekken of recent geleerde informatie
• Dingen kwijtraken of verkeerd plaatsen
• Problemen met het onthouden van het juiste woord om iets te beschrijven
• Problemen met het inschatten van de hoeveelheid tijd die nodig is om een ​​taak af te ronden

Middenfase

Deze fase van de ziekte duurt meestal het langst. Gedurende deze tijd worden de symptomen steeds erger. Herinneringen, inclusief langetermijngeheugens , beginnen af ​​te nemen.

Gedrags- en emotionele veranderingen komen ook vaak voor. Mensen kunnen frustratie, angst en agitatie ervaren. Het wordt steeds moeilijker voor mensen om te functioneren en ze worden afhankelijk van anderen om te helpen met dagelijkse taken.

Mensen in het matige stadium van de ziekte van Alzheimer vertonen symptomen zoals:

• Moeilijkheden met sommige normale dagelijkse activiteiten, waaronder zelfzorg
• Toenemende verwarring
• Toegenomen geheugenverlies
• Kan argwaan jegens vrienden en familie of waanideeën vertonen
• Slecht oordeel

Laat stadium

In de latere stadia van de ziekte neemt de mentale functie af tot het punt dat het een ernstige impact heeft op het fysieke functioneren. Op dit punt verliezen mensen het vermogen om te converseren en bewegingen uit te voeren. Ze hebben 24 uur per dag zorg en assistentie nodig.

Symptomen in dit stadium zijn onder meer:

• Moeilijkheden of onvermogen om zonder hulp te lopen
• Moeilijkheden of onvermogen om te slikken
• Verlies van bewustzijn van hun omgeving
• Kan mogelijk niet meer rechtop zitten of het hoofd omhoog houden zonder hulp
• Kan blaas- en darmfuncties niet onder controle houden

Diagnose

Er is geen simpele test die definitief kan aangeven dat iemand Alzheimer heeft. Artsen gebruiken een aantal tests om de aandoening te diagnosticeren, waaronder neurologische tests en hersenscans. 

Het is ook belangrijk om andere aandoeningen uit te sluiten die symptomen kunnen veroorzaken die lijken op Alzheimer. Uw arts zal beginnen met het uitvoeren van een lichamelijk onderzoek, inclusief het controleren van de bloeddruk en het uitvoeren van een test van uw mentale status.

Een mentale statustest wordt gebruikt om uw kortetermijn- en langetermijngeheugen te controleren. U kunt gevraagd worden om aan te geven welke dag het is of om een ​​korte lijst met woorden te onthouden en te onthouden.

Uw arts zal ook aantekeningen maken over uw medische geschiedenis. Hij/zij kan u vragen stellen over uw medische aandoeningen in het verleden en het type symptomen dat u momenteel ervaart. 

Een neurologisch onderzoek kan worden uitgevoerd om te kijken naar zaken als spraak, spierspanning en reflexen. Dit type test wordt gebruikt om andere aandoeningen uit te sluiten, zoals een beroerte of infectie.

Andere soorten tests die gebruikt kunnen worden om Alzheimer te diagnosticeren zijn:

• Beeldvorming van de hersenen om te zoeken naar fysieke veranderingen, afwijkingen en activiteit in de hersenen, waaronder computertomografie (CT), magnetische resonantiebeeldvorming (MRI) en positronemissietomografie (PET)
• Lumbaalpunctie om te zoeken naar amyloïde- en tau-eiwitten
• Tests voor de mentale status om zaken als taalvaardigheden, geheugen en probleemoplossing te onderzoeken .
• Neuropsychologische tests om vaardigheden zoals geheugen, redeneren, aandacht en emotionele stabiliteit te evalueren

Oorzaken

De ziekte van Alzheimer wordt gekenmerkt door specifieke veranderingen in de hersenen, voornamelijk een abnormale opbouw van bepaalde soorten eiwitten. Omdat de abnormale opbouw van eiwitten leidt tot tau-kluwens en amyloïde plaques, stoppen voorheen gezonde neuronen met functioneren. Ze verliezen hun verbindingen met andere neuronen en sterven uiteindelijk af.

De exacte oorzaken van deze veranderingen in de hersenen zijn niet geheel bekend, maar men vermoedt dat een combinatie van leeftijdsgebonden, genetische, omgevings- en levensstijlfactoren een rol spelen bij het ontstaan ​​van de ziekte van Alzheimer.

De menselijke hersenen bevatten miljarden zenuwcellen die met elkaar communiceren om een ​​reeks functies uit te voeren, waaronder denken en onthouden. Wanneer eiwitten zich ophopen in de hersenen, verstoren ze het vermogen van deze hersencellen om te functioneren en veroorzaken ze geleidelijk de dood van deze cellen.

Naarmate er meer cellen sterven, worden de symptomen die mensen met de ziekte van Alzheimer ervaren steeds erger.

Risicofactoren

Factoren die kunnen bijdragen aan het ontstaan ​​van de aandoening zijn onder meer:

• Leeftijd : De meest voorkomende risicofactor voor de ziekte van Alzheimer is de toenemende leeftijd. Volgens het National Institute on Aging heeft ongeveer een derde van alle mensen ouder dan 85 jaar deze aandoening.
• Overgewicht : Overgewicht kan uw risico op het krijgen van de ziekte aanzienlijk vergroten.
• Hersenafwijkingen : Mensen met bepaalde hersenafwijkingen lopen een groter risico om Alzheimer te ontwikkelen naarmate ze ouder worden. De afwijkingen zijn gerelateerd aan de aanwezigheid van clusters van eiwitten in de hersenen, bekend als plaques en tangles.
• Familiegeschiedenis : Als u een familiegeschiedenis heeft met deze aandoening, is de kans groter dat u deze aandoening zelf ook krijgt.
• Gezondheidsproblemen : Hoge bloeddruk, hoog cholesterol, diabetes en roken worden ook in verband gebracht met een verhoogd risico op de ziekte.
• Leefstijlfactoren : Factoren zoals weinig fysieke activiteit, sociale betrokkenheid, slechte slaap en eetgewoonten worden in verband gebracht met een hoger risico op het ontwikkelen van Alzheimer.
• Mentale betrokkenheid : Mentale activiteit kan ook een rol spelen bij de vraag of u uiteindelijk Alzheimer krijgt. Mensen die geen activiteiten ondernemen die mentaal uitdagend zijn, zijn mogelijk vatbaarder voor de aandoening, hoewel de exacte redenen hiervoor niet duidelijk zijn. Dingen doen zoals naar school gaan, nieuwe dingen leren, mentaal uitdagend werk doen en mentaal betrokken blijven, kan echter een beschermend effect hebben.
• Geslacht : Prevalentiecijfers suggereren dat vrouwen een hoger risico lopen om Alzheimer te ontwikkelen dan mannen. Onderzoek heeft aangetoond dat het risico van een vrouw om Alzheimer te krijgen ongeveer 1,5 tot 3 keer groter is dan dat van mannen. Dit kan deels te wijten zijn aan het feit dat vrouwen over het algemeen langer leven dan mannen.

Typen

Er zijn twee soorten Alzheimer. Elk type wordt gekenmerkt door de leeftijd waarop de symptomen voor het eerst verschijnen.

Vroegtijdige Alzheimer

Bij dit type kunnen de symptomen voor het eerst optreden wanneer iemand in de 30, 40 of 50 is. Hoewel de ziekte vaak wordt beschouwd als iets dat alleen op oudere leeftijd voorkomt, kan het af en toe ook jongere mensen treffen, hoewel dit veel minder vaak voorkomt.

Het is onduidelijk wat precies de oorzaak is van vroegtijdig optredende Alzheimer , maar artsen denken dat het te wijten kan zijn aan een zeldzaam gen dat mensen erven.

Alzheimer die zich laat manifesteert

Bij Alzheimer die zich laat manifesteert , wat veel vaker voorkomt, openbaren de symptomen zich pas op 65-jarige leeftijd of ouder. Dit type Alzheimer komt veel vaker voor en is waarschijnlijk het gevolg van een combinatie van genetische, omgevings- en levensstijlfactoren. 

Behandeling

Er is geen genezing voor Alzheimer, maar er zijn behandelingen die de progressie van de ziekte kunnen vertragen en het leven met de aandoening beter beheersbaar kunnen maken. De behandeling die een arts aanbeveelt, is afhankelijk van de progressie van de aandoening.

Er zijn momenteel medicijnen beschikbaar die de klinische achteruitgang kunnen vertragen en de cognitieve symptomen en gedragsmatige symptomen van Alzheimer kunnen behandelen.

Vertragen van klinische achteruitgang

Het medicijn Aduhelm (aducanumab) is een intraveneuze therapie die is goedgekeurd door de Food and Drug Administration (FDA) voor de behandeling van de ziekte van Alzheimer. Het werkt door amyloïde plaques in de hersenen aan te pakken en te verwijderen. Volgens de FDA kan de vermindering van deze plaques de cognitieve achteruitgang vertragen.

Bijwerkingen van Aduhelm omvatten microbloedingen (een kleine hoeveelheid bloed in het hersenweefsel), oppervlakkige siderose (te veel ijzer in de hersenen en het ruggenmerg), hoofdpijn, vallen, diarree en veranderde mentale toestanden zoals verwardheid, delirium of desoriëntatie.

Andere mogelijke bijwerkingen zijn amyloïde-gerelateerde beeldvormingsafwijkingen (ARIA). ARIA gaat gepaard met tijdelijke zwelling van de hersenen en kan andere symptomen omvatten zoals hoofdpijn, misselijkheid, braken, trillingen, veranderingen in het gezichtsvermogen of loopstoornissen.

Een arts moet bepalen of een patiënt een geschikte kandidaat is voor Aduhelm. Ze moeten eerst de aanwezigheid van amyloïde plaques in de hersenen vaststellen, zodat ze een diagnostische test kunnen uitvoeren zoals een hersenvochtanalyse of amyloïde PET-beeldvorming.

Verbetering van cognitieve symptomen

Cholinesteraseremmers verhogen de hoeveelheid van een neurotransmitter die bekendstaat als acetylcholine. Een verlaagd acetylcholinegehalte kan verantwoordelijk zijn voor enkele symptomen van Alzheimer. Een verhoging van de hoeveelheid van deze chemische boodschapper in uw hersenen kan dus helpen bij het geheugen. 

Deze medicijnen stoppen de achteruitgang van het cognitieve functioneren die Alzheimer veroorzaakt niet, maar ze kunnen wel tijdelijk verlichting bieden voor de symptomen die verband houden met het geheugen, de taal, het denken en het oordeelsvermogen.

De meest voorgeschreven medicijnen zijn:

• Razadyne (galantamine) : Behandelt milde tot matige Alzheimer
• Aricept (donepezil) : Behandelt alle stadia van Alzheimer
• Exelon (rivastigmine) : Behandelt milde tot matige Alzheimer en milde tot matige dementie bij de ziekte van Parkinson

Bijwerkingen kunnen zijn: misselijkheid of braken, verlies van eetlust en een verhoogde frequentie van stoelgang.

Glutamaatregulatoren worden ook gebruikt om cognitieve symptomen te behandelen. Ze reguleren glutamaat, een chemische boodschapper in de hersenen, die geheugen, aandacht, redeneervermogen, taal en het vermogen om eenvoudige taken uit te voeren kan verbeteren.

Namenda (memantine) is een glutamaatregulator die is goedgekeurd voor matige tot ernstige Alzheimer. Het kan hoofdpijn, constipatie, verwardheid of duizeligheid veroorzaken.

Een arts kan een combinatie van een cholinesteraseremmer en een glutamaatregulator voorschrijven. Namzaric (donepezil en memantine) is goedgekeurd voor de behandeling van matige tot ernstige Alzheimer. Bijwerkingen kunnen zijn: misselijkheid, braken, verlies van eetlust, verhoogde frequentie van stoelgang, hoofdpijn, constipatie, verwardheid en duizeligheid.

Verbetering van gedragsmatige symptomen

Er zijn veel gedragsveranderingen die geassocieerd worden met Alzheimer, maar er zijn momenteel geen medicijnen om elk symptoom te behandelen. Echter, Belsomra (orexine receptor antagonist) is momenteel goedgekeurd om slapeloosheid te behandelen, specifiek bij mensen met milde tot matige Alzheimer.

Bijwerkingen kunnen zijn: verminderde alertheid en motorische coördinatie, verergering van depressie of suïcidale gedachten , slaapwandelen, slaapverlamming en verminderde ademhalingsfunctie.

Omgaan met

Een diagnose van Alzheimer kan stressvol zijn voor zowel de persoon die de aandoening heeft als zijn of haar dierbaren. Naast medicamenteuze therapieën zijn er ook levensstijl- en gedragsstrategieën die mensen kunnen helpen de aandoening te beheersen naarmate deze vordert. 

Verwacht uitdagingen

Probeer niet gefrustreerd te raken als uw geliefde iets vergeet of verkeerd begrijpt. Concentreer u erop zo duidelijk mogelijk te zijn, elimineer afleidingen en herhaal dingen als dat nodig is.

Focus op veiligheid

Naarmate de ziekte van Alzheimer vordert, kan het individu te maken krijgen met gevaren die u niet had verwacht. Zelfs normale dagelijkse activiteiten kunnen gevaren opleveren, dus concentreer u op het veilig houden van de omgeving op basis van het huidige niveau van functioneren van het individu. Dit kan betekenen dat u scherpe voorwerpen verwijdert en deuren en ramen op slot houdt om onverwachts ronddwalen te voorkomen.

Zoek naar redenen achter gedrag

In sommige gevallen kan een persoon zich geagiteerd of angstig gedragen als een van zijn behoeften niet wordt vervuld, maar hij deze behoeften niet kan communiceren. Wanneer dergelijk gedrag zich voordoet, denk dan eens na over de redenen erachter. Het kan duiden op een behoefte aan iets, of het nu gaat om wandelen of iets eten.

Een woord van Verywell

Het is belangrijk om meer te weten te komen over het verloop van de ziekte, strategieën te verkennen om met de verschillende stadia van de ziekte om te gaan en manieren te vinden waarop verzorgers hiermee om kunnen gaan.

Als u voor een dierbare met Alzheimer zorgt, zoek dan steun bij anderen. U kunt zich bijvoorbeeld aansluiten bij een steungroep of op zoek gaan naar gezondheidszorgbronnen in uw omgeving die u kunnen helpen.